1.2 gesteente verandert H/V

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.2 Gesteente verandert

Planning

1. Nakijken opdrachten paragraaf 1.1

2. Doorlopen lesstof

3. Maken opdrachten

4. Afsluiten

Leerdoelen

* Je weet het verschil tussen mechanische en chemische verwering en hoe die verwering verloopt.

* Je begrijpt waarom het klimaat invloed heeft op de aard en snelheid van verweringsprocessen.

* Je kunt aan de hand van een tekening uitleggen hoe grotten ontstaan

Nakijken opdrachten 1.1

Gezamenlijk nakijken: opdr. 4

De rest: samen met je buur

Vragen? Stel ze!

 VWO: 1, 3, 4 en 6

HAVO: 1, 3, 4, 5 en 6

Herhaling: reliëf

Van bergtoppen breken stukken af (= verwering)

Verwering

Verwering = het uit elkaar vallen van gesteente.

Verwering

= het uit elkaar vallen van gesteente.

2 soorten:

1. Mechanische verwering

2. Chemische verwering

Mechanische verwering is onderverdeeld in 3 soorten:

1. verwering door temperatuur

2. vorstverwering

3. biologische verwering

1. Verwering door temperatuur

= het gesteente wordt overdag warm en zet uit en krimpt 's nachts door de kou. Hierdoor ontstaan scheuren.

Waar komt dit voor?

Op plekken waar het overdag héél heet is en 's nachts heel koud. Bijvoorbeeld de woestijn.

2. Vorstverwering

= water sijpelt in scheuren en kieren van een steen. Het water zet uit wanneer het bevriest waardoor de scheuren steeds groter worden.

Waar komt dit voor?

Op plekken waar water soms bevriest en soms ontdooit. Bijvoorbeeld in de bergen.

3. Biologische verwering

= wortels dringen het gesteente binnen via spleten. Als de wortel dikker wordt, breekt de steen.

Waar komt dit voor?

Op plekken waar planten groeien

Welke soort verwering is dit?

Biologische verwering

Welke soort verwering is dit?

Vorstverwering

Welke soort verwering is dit?

Wortels van planten en bomen 

Biologische verwering

Welke soort verwering is dit?

temperatuur-verschillen

Verwering door temperatuur

Chemische verwering

= het gesteente verandert van samenstelling door de werking van zuurstof en vocht. 

In een warm en vochtig klimaat verlopen chemische processen sneller en gaat het verweren dus harder

Chemische verwering in de stad

Chemische verwering in de bergen

Grotten: mechanische of chemische verwering?

Chemische verwering

• De samenstelling van het gesteente verandert
• door een chemisch proces lost het gesteente op --> grotten
  
  

Grotten

Grotten ontstaan doordat het gesteente is opgelost

1. regenwater sijpelt door het gesteente naar beneden
2. het zure water (van de wortels) lost het kalksteen op

1. Hierdoor ontstaan gangenstelsels
   
   
   

In NL: Zuid Limburg

Want daar zit kalksteen

3.

Les afsluiten

1. Je weet het verschil tussen mechanische en chemische verwering en hoe die verwering verloopt.

2. Je begrijpt waarom het klimaat invloed heeft op de aard en snelheid van verweringsprocessen.

3. Je kunt aan de hand van een tekening uitleggen hoe grotten ontstaan.

Les afsluiten

Voor de volgende les af:  havo 1, 2, 3, 6 en 8

vwo: 1, 2, 3, 7 en 9

Paragraaf 1.2 

Opdrachten 1, 2, 3, 6 en 8

Wat is verwering?

1. Uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer
2. Uiteenvallen van gesteente door plantengroei
3. Uiteenvallen van gesteente onder invloed van mensen

Hier is sprake van mechanische verwering

1. waar
2. niet waar

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Deze vorm van mechanische verwering wordt veroorzaakt door...

1. Water dat in spleten bevriest
2. platenwortels die gesteente uiteen duwt
3. Grote temperatuurverschillen

Verwering door plantengroei noemen we ook wel

1. Vorstverwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering
4. Verwering door verschil in temperatuur

Vorstverwering is een vorm van?

1. Chemische verwering
2. Mechanische verwering

Vorstverwering komt vooral voor in

1. berggebieden
2. woestijngebieden
3. op de polen

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Wat voor soort mechanische verwering zien we hier (waarschijnlijk)?

1. Verwering door temperatuur
2. Vorstverwering
3. Biologische verwering

Chemische Verwering

Mechanische Verwering

Mechanische of chemische verwering?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering

Bij welk klimaat vindt de sterkste chemische verwering plaats?

1. A
2. B
3. C
4. D

Hoe meer neerslag er valt en hoe extremer de temperaturen zijn, hoe meer verwering er is.

1. Juist
2. Onjuist