4A H4 - Volledige mededinging

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Deze periode

- Hoofdstuk 4 behandelen (toets H3 en H4 in TW3)

- Experiment graanmarkt

- Examenopgaves oefenen

- 2 uur in de week les, i.p.v. 3

Hoofdstuk 4

Volledige mededinging (marktvormen)

Boek open op blz. 105

4.1 Volledige mededinging

Op welke markt hebben individuele vragers en aanbieders geen invloed op de prijs?

Op een markt

• Komen vraag en aanbod van goederen en diensten samen 

Conrete markt

Abstracte markt

Marktvorm

• Een marktvorm is het geheel van omstandigheden waaronder ondernemingen met elkaar concurreren.
  
• Kenmerken marktvormen

1. Aantal aanbieders
2. Aard van het product (homogene of heterogene producten)
3. Prijsbepalende factoren

Marktvorm

• Een marktvorm is het geheel van omstandigheden waaronder ondernemingen met elkaar concurreren.
  
• Kenmerken marktvormen
  

Marktvorm

• Een marktvorm is het geheel van omstandigheden waaronder ondernemingen met elkaar concurreren.
  
• Kenmerken marktvormen

Verschil homogeen en heterogeen product

• Homogeen product:
  Producten die van elke afnemer hetzelfde zijn in de ogen van de consument.
• Heterogeen product:
  Producten die van elke afnemer verschillend zijn in de ogen van de consument.

Marktvorm

• Een marktvorm is het geheel van omstandigheden waaronder ondernemingen met elkaar concurreren.
  
• Kenmerken marktvormen

1. Homogeen product
2. Veel aanbieders
3. Veel vragers
4. (Collectieve) Vraag en aanbod bepalen de prijs
5. De aanbieder is een hoeveelheidsaanpasser

Marktvorm volledige mededinging

Wat is een perfecte markt?

• Bij een perfecte markt komen vraag en aanbod altijd bij elkaar (=marktmechanisme)
  
• Er is een evenwichtsprijs
  
  De marktvorm volkomen concurrentie is de enige perfecte markt. Kenmerken: veel aanbieders, veel vragers en een homogeen product 

De perfecte markt

Marktwerking zorgt voor een evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid. Marktwerking zorgt ervoor dat de prijs altijd terugkomt in de evenwichtssituatie.

• Surplus maximaal, doelmatigheid maximaal = perfecte markt. 
• Betalingsbereidheid = vraaglijn

• Leveringsbereidheid = aanbodlijn
• Marginale kostenlijn --> volkomen concurrentie = aanbodlijn

Voorbeeld: markt voor bloemen op een grote bloemenveiling, zoals FloraHolland

Waarom past dit bij volkomen concurrentie?

1. Veel aanbieders en vragers: Er zijn duizenden kwekers die hun bloemen aanbieden en veel kopers (zoals bloemisten) die op de veiling inkopen.
2. Homogene producten: Een bos rode rozen van een bepaalde kwaliteit is niet onderscheidend van een vergelijkbare bos van een andere kweker.
3. Vrije toetreding en uittreding: Kwekers kunnen relatief eenvoudig hun bloemen aanbieden via de veiling, en kopers kunnen gemakkelijk participeren.
4. Perfecte markttransparantie: Op de veilingklok wordt de prijs en beschikbaarheid van bloemen realtime weergegeven, wat betekent dat iedereen dezelfde informatie heeft.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Schema blz. 107 & kenmerken volledige mededinging op blz. 108.

Aan de slag!

- Maken 4.2, 4.4, 4.5

    - Met degene die naast je zit aan de slag, overleggen mag

    - Vragen? > Lees samen de vraag nog een keer door > Aan mij vragen

    -  Maak de opdrachten in je schrift

Klaar?

- Nakijken van de opgaven 

- Oefenopgaves maken

4.2 Marktevenwicht en prijsontwikkeling

Hoe komt door vraag en aanbod een prijs tot stand?

Boek open op blz. 112

We willen graag een... marktevenwicht

Op het snijpunt van de vraag- en aanbodlijn is er 

een marktevenwicht.

Bij het marktevenwicht hoort de evenwichtsprijs.

Bij de evenwichtsprijs hoort de evenwichtshoeveelheid.

Marktevenwicht:

Situatie op de markt waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn.

Evenwichtsprijs:

De prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn.

Evenwichtshoeveelheid:

De gevraagd en aangeboden hoeveelheid bij de evenwichtsprijs.

Marktevenwicht

Het snijpunt van de vraag- en aanbodlijn is het marktevenwicht. We noemen dat het evenwichtspunt.

Bij dit marktevenwicht hoort:

- de evenwichtsprijs

- de evenwichtshoeveelheid.

Hierbij geldt: Qa = Qv

Evenwichtsprijs

De evenwichtsprijs bereken je door Qa=Qv
              (door de balansmethode)
De evenwichtshoeveelheid bereken je door de evenwichts-prijs op de plek van P in de Qa of de Qv formule in te vullen

Qa = aangeboden hoeveelheid

Qv = gevraagde hoeveelheid                                 P = prijs

Evenwichtsprijs berekenen 

• Qa = 2P – 20 en Qv = -3P + 100
  
  Evenwichtsprijs berekenen > Qa = Qv
• 2P – 20 = -3P + 100 
• 5P – 20 = +100 
• 5P = 120 

• P = 120/5 = 24 euro 

Evenwichtshoeveelheid berekenen 

• Qa = 2P – 20 en Qv = -3P + 100
  
  Evenwichtsprijs = €24
  De evenwichtshoeveelheid bereken je door de evenwichtsprijs in de Qa of de Qv formule in te vullen

Qv >    2 * 24 - 20 = 28 stuks                      óf

Qa >   -3 * 24 + 100 = 28 stuks

Voorbeeld blz. 113 en 114

Vraagoverschot

Vraagoverschot

• Bij P = 20
• Qa = 3.750
• Qv = 6.000

Wat zal er met de prijs gebeuren bij een vraagoverschot?

Marktevenwicht

Opdr. 4.12

Verschuiving op de markt

Wat gebeurd er met de evenwichtsprijs als er veel meer aanbieders op de markt komen?

De aanbodlijn verschuift naar rechts

Verschuiving aanbodlijn bij minder aanbieders

Aan de slag!

- Maken 4.2, 4.4, 4.5 (4.1)

- Maken 4.11a, 4.12a,c, 4.13 (4.2)

    - Met degene die naast je zit aan de slag, overleggen mag

    - Vragen? > Lees samen de vraag nog een keer door > Aan mij vragen

    -  Maak de opdrachten in je schrift

Klaar?

- Nakijken van de opgaven 

- Oefenopgaves maken

4.3 Marktevenwicht en bedrijfsevenwicht

Wat betekent de marktprijs voor de winst van de individuele onderneming?

Boek open op blz. 118

Volkomen concurrentie en maximale winst

De marktprijs is 20,- = snijpunt Qa=Qv 

> P=20 (=prijsafzetfunctie)

Qa

Qv

De individuele aanbieder heeft geen invloed op prijs

Dus prijs = 20 

Theorie lezen op pagina 118 en 119

Aan de slag!

- Maken 4.11a, 4.12a,c, 4.13 (4.2)

- Maken 17, 18, 20 (4.3)

    - Met degene die naast je zit aan de slag, overleggen mag

    - Vragen? > Lees samen de vraag nog een keer door > Aan mij vragen

    -  Maak de opdrachten in je schrift

Klaar?

- Nakijken van de opgaven 

- Oefenopgaves maken

4.4 Economisch surplus en volledige mededinging

Hoe beïnvloeden prijzen de verdeling van het economisch surplus?

Boek open op blz. 124

Consumenten- en producenten surplus

Economisch surplus = CS + PS

Consumentensurplus = 

verschil betalingsbereidheid en prijs die betaalt wordt

Producentensurplus = 

verschil leveringsbereidheid en prijs die ontvangen wordt

Pareto optimum

Hier is CS + PS maximaal

Niemand kan zijn positie verbeteren 

zonder dat dit ten koste gaat van de ander

Lezen en bekijken grafiek, op blz. 125

Samengevat

• Bij marktevenwicht is er sprake van een Pareto optimum: de consumenten + producentensurplus bij elkaar opgeteld is maximaal
• Het totale welvaartsverlies bij  een andere prijs dan de evenwichtsprijs heet de Harberger driehoek

Economen zeggen dat de vrije marktwerking het meest optimaal is.
Alle productiefactoren (KANO) worden op de meest efficiënte manier ingezet.

Optimale allocatie

• = de best mogelijke verdeling van de beschikbare productiefactoren.
• Het economisch surplus is (Pareto) maximaal. 
• De prijzen zijn zo laag mogelijk.
• De productie is zo groot mogelijk.
• De marktprijs komt overeen met de marginale kosten van de marginale aanbieder.

Aan de slag!

- Maken 4.23

    - Met degene die naast je zit aan de slag, overleggen mag

    - Vragen? > Lees samen de vraag nog een keer door > Aan mij vragen

    -  Maak de opdrachten in je schrift

Klaar?

- Nakijken van de opgaven 

- Oefenopgaves maken

4.4 Economisch surplus en volledige mededinging

Hoe beïnvloeden prijzen de verdeling van het economisch surplus?

Boek open op blz. 126

Lezen blz. 126

Maken opgave 4.25