Herhaling PW H9

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Herhaling les

Voor PW Hoofdstuk 9

Lesplan 

Wat gaan we doen?

1. leerdoelen doornemen paragraaf
2. Lesstof doornemen
3. Oefenvragen maken

Paragraaf 9.1 Ongezond

1. Wat houdt een levensstijl in
   
2. Welke invloed heeft een levensstijl op jouw gezondheid
   
3. Wat zijn genotsmiddelen
   
4. Wat is het effect van alcohol op je gezondheid
   
5. Je kan drie schadelijke stoffen benoemen in sigaretten
   
6. Je kan de effecten van die stoffen benoemen
   
7. Je kan de werking en effecten van drugs beschrijven
   

Wat is een leefstijl

Leefstijl: al je gewoontes van eten, drinken, roken, slapen, werk, bewegen en ontspannen

wat is gezond?

1. 
2. 
3. 
4. 

Noem 3 dingen die invloed hebben op jouw gezondheid

Noem 4 genotmiddelen

Wat is het effect van alcohol op je gezondheid

In alcoholische dranken zit alcohol dat effect heeft op verschillend organen.

- verdooft hersenen

- blijvende schade aan organen

- verslavend

Wat is een lange termijn effect van alcohol

1. duizeligheid
2. zintuigen raken verdoofd
3. beschadiging van organen
4. knock-out gaan

Schadelijke stoffen sigaretten

1. Teer: blijft aan de binnenkant vastplakken van je longen,     beschadigt de longblaasjes, kankerverwekkend

     

2. Nicotine: verslavende stof

3. Koolmonoxide: neemt de plaats van zuurstof in, je conditie                                             gaat achteruit

Drugs

Definitie van drugs; 

Drugs zijn stoffen die het bewustzijn beïnvloeden en om die reden ingenomen worden 

Je kan de werking en effecten van drugs beschrijven

Drugs heeft effect op hoe jij de wereld beleeft. 

- zien

- horen

- ruiken

- proeven 

Blowen; versterkt stemming,

beter of slechter voelen

De werking van koolmonoxide is

1. beschadigd je longen
2. je krijgt minder zuurstof binnen
3. je raakt verslaafd
4. je krijgt kanker

van Nicotine

1. word je sneller moe
2. Ga je erg hoesten
3. voel je geen honger
4. raak je verslaafd

Wat doet teer in een sigaret met je lichaam?

1. Verslavend
2. Kan kanker veroorzaken
3. Krijgt slechtere conditie

Paragraaf 9.2 Goed geregeld

1. Je kan uitleggen wat je 'lichaam constant houden' betekent
2. Je kan uitleggen op welke 2 manieren je lichaam constant blijft.
   
3. Je kan uitleggen wat uitscheidingsorganen zijn
   
4. Je kan benoemen wat uitscheidingsorganen uitscheiden
   
5. Je kan de route van afvalstoffen door de nieren benoemen.
   
6. Je kan uitleggen hoe jouw lichaam glucose in het bloed constant houdt. (extra)
   

Je lichaam constant houden

Je lichaam is de hele dag bezig zich zelf in balans te houden. 

Niet te veel en niet te weinig van een stof in het bloed. 

1. te veel stoffen verwijderen

2. te weinig stoffen aan vullen

Wat is uitscheiden?

1. Verwijderen van afvalstoffen
2. In- en uitademen
3. Plassen en poepen
4. Zweten

4 uitscheidingsorganen

Huid                                              longen

zweet water en zouten uit

ademt koolstofdioxide en waterdamp uit

Uitscheidingsorganen

Nieren                             lever

Filtert afvalstoffen uit het bloed, scheidt uit door te plassen

Voorbeelden:

1. stoffen uit lever

2. kleurstoffen

3. zouten, vitamines en water

Breekt gevaarlijke stoffen (alcohol, medicijnen) af tot niet gevaarlijke stoffen

Tekst

Tekst

Uitscheidingsorganen

Koolstofdioxide en water

medicijnen

alcohol

afvalstoffen

Zouten

water

Water, zouten, overtollige vitaminen, afvalstoffen

werking nieren

Via je nierslagaders komt er bloed met afvalstoffen in je nieren. De nieren zuiveren het bloed en halen de afvalstoffen eruit. De afvalstoffen samen met water vormen urine.

Blaas slaat urine tijdelijk op → via urinebuis uit lichaam

Tekst

Waar wordt urine tijdelijk opgeslagen.

1. blaas
2. leider
3. buis
4. nieren

Aan de slag

Mindmap: 9.1 + 9.2

Paragraaf 9.3 je huid

Je kan de onderdelen van de huid benoemen

Je kan de taak van de onderdelen uitleggen.

Je kan uitleggen wat de huid doet om warmte vast te houden.

Je kan uitleggen wat de huid doet om af te koelen.

Je kan uitleggen hoe jij lichaam wonden dicht en waarmee

Je kan uitleggen waarom UV-straling schadelijk is

Je kan uitleggen hoe jouw huid je beschermt tegen UV-straling.

De huid

De huid is een orgaan, het bestaat uit verschillende weefsels. Omdat de huid grenst met de omgeving, zitten er veel zintuigen in de huid.

De huid heeft verschillende lagen...

• de opperhuid
• de lederhuid
• Onderhuidsbindweefsel

Lagen van de huid

Sleep het antwoord naar het juiste vakje

Opperhuid

lederhuid

Onderhuids bindweefsel

Hoe is je huid opgebouwd?

1. Opperhuid= bovenste laag bestaat uit hoornlaag en kiemlaag

• hoornlaag: dode cellen
• kiemlaag: maakt steeds nieuwe cellen
  

Hoe is je huid opgebouwd?

2. Lederhuid= middelste laag

In de lederhuid zitten:

haarzakjes

talgkliertjes

zweetklieren

zintuigen

bloedvaatjes(voorzien huid van stoffen)

Hoe is je huid opgebouwd?

3. Onderhuids bindweefsel= onderste laag

Hierin lopen bloedvaatjes en zenuwen en is er vet opgeslagen.

Vet isoleert tegen de kou.

Onderdelen van de huid

bloedvat

Haar

Haarspiertje

Hoornlaag

vetweefsel

Zweetklier

Talgklier

Afkoelen/opwarmen

1. Afkoelen: bloedvaten worden wijder, huid wordt rood/warm, warmte uit bloed naar omgeving. Zweet verdampt waardoor je afkoelt.

2. Verwarmen:

- bloedvaten worden nauwer, huid wordt bleker, warmte blijft in het lichaam. 

- door rillen (bewegen van spieren) komt warmte vrij.

kippenvel: haartjes gaan rechtop staan, 

Wat gebeurt er wanneer de warmte- en koudezintuigen in je huid voelen dat je lichaam afkoelt / opwarmt?

Afkoelen

Opwarmen

Bloedvaten verwijden

Bloedvaten vernauwen

Je gaat rillen

Je gaat zweten

Hoe gaat een wondje dicht?

Je huid beschermt tegen vuil en ziekteverwekkers.

Een wond wordt zo snel mogelijk dicht gemaakt door de bloedplaatjes; bloedstolling

Je krijgt een korstje op de wond. Daaronder geneest de huid.

Hoe gaat een wondje dicht?

Bloedstolling gebeurt in stappen:

1. Bloedplaatjes gaan naar het wondje.

2. Bloedplaatjes maken kleverige draden.

3. Rode bloedcellen blijven in de kleverige draden hangen.

4.De kleverige draden en rode bloedcellen drogen samen 

op tot een korstje. Er kan dan geen bloed meer uit het wondje

 komen.

5. De huid geneest en het korstje valt af.

Bescherming tegen zonlicht

Ultraviolette straling (uv-straling) → kan je huid beschadigen(verbranden) 

Cellen in de kiemlaag maken kleine korreltjes bruine kleurstof: pigment. 

Pigment:  zorgt dat de uv-straling minder diep je huid kan binnendringen.

Donkere huid: maakt veel pigment

Lichte huid: maakt weinig pigment

9.4 

Je kan uitleggen hoe je ziek wordt

Je kan uitleggen hoe je een verkoudheid of griep krijgt

Je kan uitleggen hoe je weer beter wordt

Je kan uitleggen waarom je soms wordt ingeënt

Je kan uitleggen hoe een ontstoken wondje geneest

Hoe word je ziek?

Ziekteverwekkers zijn bacteriën en virussen waar je ziek van wordt.

Ziekteverwekkers komen je lichaam binnen via je mond, neus, vagina, of penis of via een wondje.

Als de ziekteverwekkers binnengedrongen zijn, heb je een besmetting of infectie.

Hoe krijg je verkoudheid/griep

Bij verkoudheid is het slijmvlies van neus en keel opgezwollen.

Bij griep is je hele lichaam ziek.

Je kunt op twee manieren besmet raken:

1 je ademt het virus in

2 je brengt het virus via je handen naar je mond

Hoe word je beter?

Er komt een ziekteverwekker in je lichaam.

De ziekteverwekker vermeerdert zich en je wordt ziek.

De witte bloedcellen gaan afweerstoffen tegen de ziekteverwekker maken. Je ziet dit in bron 6.

De afweerstoffen doden de ziekteverwekkers en je wordt weer beter.

Wie zorgen ervoor dat je weer beter wordt?

1. Bloedplasma
2. Etter
3. Rode bloedcellen
4. Witte bloedcellen

Welke ziekteverwekkers kennen we?

1. Bacteriën
2. Griep
3. Virussen
4. Schimmels

Waarom word je soms ingeënt?

Om infectieziekten te voorkomen, kun je je laten inenten. Een ander woord voor inenten is vaccineren

Je bent immuun als je witte bloedcellen snel afweerstoffen maken, zodat je niet ziek wordt van een ziekteverwekker.

Je bent immuun nadat je een ziekte een keer gehad hebt of na inenting tegen de ziekte.

Bij een inenting (vaccinatie) krijg je verzwakte of dode ziekteverwekkers in je bloed.

Hoe noem je het als je niet meer ziek wordt van een ziekteverwekker?

Hoe geneest een wondje?

Leer bron 9.

Bij een ontstoken wond doen witte bloedcellen twee dingen:

1 Eerst sluiten ze de de binnengedrongen bacteriën in.

2 Daarna verteren ze de bacteriën.

In een wond ontstaat pus of etter: dode witte bloedcellen, verteerde bacteriën en de resten van kapotte huidcellen.

Aan de slag

Mindmap 9.3 + 9.4