Herhaling PW H9

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Herhaling les

Voor PW Hoofdstuk 9

Lesplan en regels

Wat gaan we doen?

1. leerdoelen doornemen paragraaf
2. Lesstof doornemen
3. Oefenvragen maken

Regels

Tijdens uitleg de vingers van de I-pad en geen spelletjes. Na drie keer waarschuwing wordt de I-pad afgepakt. Vragen mogen gesteld worden steek wel vinger op

Paragraaf 9.1 Ongezond

1. Wat houdt een levensstijl in
   
2. Welke invloed heeft een levensstijl op jouw gezondheid
   
3. Wat zijn genotsmiddelen
   
4. Wat is het effect van alcohol op je gezondheid
   
5. Je kan drie schadelijke stoffen benoemen in sigaretten
   
6. Je kan de effecten van die stoffen benoemen
   
7. Je kan de werking en effecten van drugs beschrijven
   

Wat is een levenstijl

Keuzes die je maakt die invloed hebben op je gezondheid

Benoem 3 dingen die invloed hebben op jouw gezondheid

wat is gezond?

1. 
2. 
3. 
4. 

Noem 4 genotmiddelen

Wat is het effect van alcohol op je gezondheid

In alcoholische dranken zit alcohol dat effect heeft op verschillend organen.

Wat is een lange termijn effect van alcohol

1. duizeligheid
2. zintuigen raken verdoofd
3. beschadiging van organen
4. knock-out gaan

Schadelijke stoffen sigaretten

1. Teer: blijft aan de binnenkant vastplakken, beschadigt de           

               longblaasjes, kankerverwekkend

     

2. Nicotine: verslavende stof

3. Koolmonoxide: neemt de plaats van zuurstof in, je conditie                                             gaat achteruit

Drugs

Definitie van drugs; 

Drugs zijn stoffen die het bewustzijn beïnvloeden en om die reden ingenomen worden 

Je kan de werking en effecten van drugs beschrijven

Drugs heeft effect op hoe jij de wereld beleeft. 

- zien

- horen

- ruiken

- proeven 

De werking van koolmonoxide is

1. je krijgt een slechte conditie
2. je krijgt minder zuurstof binnen
3. je raakt verslaafd

van Nicotine

1. word je sneller moe
2. Ga je erg hoesten
3. voel je geen honger
4. raak je verslaafd

Wat doet koolmonoxide?

1. Zorgt dat je minder conditie hebt
2. Zorgt voor minder zuurstof in je bloed
3. Zorgt voor vieze longen

Wat doet teer in een sigaret met je lichaam?

1. Verslavend
2. Veroorzaakt kanker
3. Krijgt slechtere conditie

Paragraaf 9.2 Goed geregeld

1. Je kan uitleggen wat je lichaam constant houdt betekent
2. Je kan uitleggen op welke 2 manieren je lichaam constant blijft.
   
3. Je kan uitleggen wat uitscheidingsorganen zijn
   
4. Je kan benoemen wat uitscheidingsorganen uitscheiden
   
5. Je kan de route van afvalstoffen door de nieren benoemen.
   
6. Je kan uitleggen hoe jouw lichaam glucose in het bloed constant houdt. (extra)
   

Je lichaam constant houden

Je lichaam is de hele dag bezig zich zelf in balans te houden. 

Niet te veel en niet te weinig van een stof in het bloed. 

1. te veel stoffen verwijderen

2. te weinig stoffen aan vullen

Wat is uitscheiden?

1. Verwijderen van afvalstoffen
2. In- en uitademen
3. Plassen en poepen
4. Zweten

uitscheidingsorganen

Huid en de longen

zweet water en zouten uit

ademt koolstofdioxide en waterdamp uit

Uitscheidingsorganen

Nieren en lever

Filtert afvalstoffen uit het bloed, scheidt uit door te plassen

breekt gevaarlijke stoffen (alcohol, medicijnen) af tot niet gevaarlijke stoffen

Tekst

Tekst

Uitscheidingsorganen

Koolstofdioxide en water

medicijnen

alcohol

afvalstoffen

Zouten

water

Water, zouten, overtollige vitaminen, afvalstoffen

werking nieren

Via je nierslagaders komt er bloed met afvalstoffen in je nieren. De nieren zuiveren het bloed en halen de afvalstoffen eruit. De afvalstoffen samen met water vormen urine.

In de urine..... wordt urine tijdelijk opgeslagen.

1. blaas
2. leider
3. buis

Glucose balans

Door te eten krijgt je lichaam  glucose binnen. Je lichaam heeft dit de hele dag nodig. Toch zit je niet de hele dag te eten. 

Je lichaam kan glucose opslaan als het nog niet nodig is.

Vrijgeven als het nodig is.

Verwijderen als er teveel is

Glucosegehalte van je bloed

•  Glucosegehalte stijgt
• Glucosegehalte daalt
• Wisselwerking

Danae:

 glucosegehalte stijgt

je bent aan het eten. je verteringsstelsel verteerd het eten tot kleine glucosedeeltjes. in de dunne darm gaat de glucose het bloed in.

vlak na dat je gegeten hebt stijgt het glucosegehalte van je bloed. in tekening 1 zie je boven in het bloedvat veel glucosedeeltjes.

neo:

je lichaam meet dat er te veel glucose in je bloed zit. je alvleesklier geeft dan het hormoon insuline af. insuline zorgt ervoor dat je cellen glucose opnemen vanuit je bloed. ook regelt insuline dat de glucose wordt opgeslagen in je spieren en lever. 

glucose wordt daarbij omgezet in glycogeen. glycogeen is een lange, vertakte ketting van glucosedeeltjes.

lisa:

 door de verhoogde opname in je cellen en de opslag van glucose daalt het glucose gehalte van je bloed weer naar normaal.

neo:

je cellen gebruiken glucose uit je bloed voor de verbranding. daardoor daalt het glucosegehalte weer. 

je lichaam meet dat er te weinig glucose in je bloed zit.

Danae: 

nu geeft je alvleesklier het hormoon glucagon af. glucagon regelt dat glycogeen wordt omgezet weer in glucose. de glucose uit je lever gaat naar het bloed. de spieren breken hun eigen voorraad glycogeen af om glucose te krijgen.

lisa: 

doordat glucose uit je lever naar het bloed gaat, stijgt je glucosegehalte van je bloed weer terug naar normaal.

neo: 

de wisselwerking tussen insuline en glucagon krijgen je cellen steeds voldoende glucose om te verbranden en wordt de glucosevoorraad in je lichaam in balans gehouden. 

Er is te veel glucose in het bloed van sara, in welk orgaan wordt het bewaart?

Wanneer is de hoeveelheid glucose in je bloed het hoogst

1. na de lunch
2. na het sporten

Paragraaf 9.3 je huid

Je kan de onderdelen van de huid benoemen

Je kan de taak van de onderdelen uitleggen.

Je kan uitleggen wat de huid doet om warmte vast te houden.

Je kan uitleggen wat de huid doet om af te koelen.

Je kan uitleggen hoe jij lichaam wonden dicht en waarmee

Je kan uitleggen waarom UV-straling schadelijk is

Je kan uitleggen hoe jouw huid je beschermt tegen UV-straling.

Onderdelen van de huid

bloedvat

Haar

Haarspiertje

Hoornlaag

vetweefsel

Zweetklier

Talgklier

De huid

De huid is een orgaan, het bestaat uit verschillende weefsels. Omdat de huid grenst met de omgeving, zitten er veel zintuigen in de huid.

De huid heeft verschillende lagen...

• de opperhuid
• de lederhuid
• Onderhuidsbindweefsel

Afkoelen/opwarmen

1. Afkoelen: bloedvaten worden wijder, huid wordt rood/warm, warmte uit bloed naar omgeving. Zweet verdampt waardoor je afkoelt.

2. Verwarmen:

bloedvaten worden nauwer, huid wordt bleker, warmte blijft in het lichaam. door rillen (bewegen van spieren) komt warmte vrij.

kippenvel: haartjes gaan rechtop staan, isolatielaagje om warmte vast te houden

Wat gebeurt er wanneer de warmte- en koudezintuigen in je huid voelen dat je lichaam afkoelt / opwarmt?

Afkoelen

Opwarmen

Bloedvaten verwijden

Bloedvaten vernauwen

Je gaat rillen

Je gaat zweten

Waarom verwijden bloedvaten bij een te hoog lichaamstemperatuur.

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde

1.

2.

3.

4.

5.

Wond

Bloedvatvernauwing

Vorming plakkerige draden

Bloedplaatjes naar wond

korst vorming

Bloedplaatjes

Bloedplaatjes zijn stukjes van rode bloedcellen

Ze zorgen voor het dichtmaken van de wond

Bescherming tegen zonlicht

Ultraviolette straling (uv-straling) 

Cellen in de kiemlaag maken kleine korreltjes bruine kleurstof: pigment. 

Pigment:  zorgt dat de uv-straling minder diep je huid kan binnendringen.

Hoe beschermt je huid tegen de zon?

Als er zonlicht met UV-straling op je huid valt, gaat je huid pigment maken, een bruine kleurstof. Dit pigment beschermt je huid tegen de UV-straling. UV-straling kan namelijk gevaarlijk zijn en huidkanker veroorzaken:

Noem 1 ding dat jij zelf kan doen om je te beschermen tegen uv-straling

 9.4

Je kan uitleggen wat ziekteverwekkers zijn.

Je kan uitleggen hoe ziekteverwekkers je ziek maken

Je kan uitleggen wat een infectie is.

Je kan voorbeelden noemen van infecties ziektes.

Je kan uitleggen wat het verschil is tussen een verkoudheid en een griep

Je kan twee verschillende witte bloedcellen noemen en hun taak

Je kan uitleggen hoe witte bloedcellen afweerstoffen maakt.

Je kan uitleggen wat immuun betekent

Je kan uitleggen wanneer je immuun wordt

Je kan uitleggen waarom je wordt ingeënt.

Je kan uitleggen hoe een inenting jou immuun maakt

Wat zijn ziekteverwekkers

1. stof en viezigheid
2. virussen en viezigheid
3. bacteriën en stof
4. Virussen en bacteriën

Witte bloedcel

Ziekteverwekker

Afweerstoffen

Ziekteverwekkerdringt het lichaam binnen

De antistof hecht zich aan de antigenen

De ziekteverwekker is met antistof bedekt en onschadelijk gemaakt

Bepaalde witte bloedcellen produceren antistof

Wat bestrijdt
ziekteverwekkers?

1. 2. Bloedplasma
2. 1. Witte bloedcel
3. 3. Bloedplaatje
4. 4. Rode bloedcel

Waaraan herken je griep? Wat zijn de symptomen?

Wat is immuun worden?

1. Je lichaam maakt minder antistoffen
2. Soort geheugen van je witte bloedcellen
3. Je witte bloedcellen gaan dood
4. Je wordt heel ziek

Wat is immuniteit (als je immuun bent) tegen een ziekte?

1. Dat je niet meer ziek wordt van een bekende ziekteverwekker.
2. Dat je tegen verschillende ziekten en gifstoffen kunt.
3. Dat je niet ziek wordt omdat er maar weinig ziekteverwekkers zijn.
4. Dat je afweersysteem heel goed tegen ziektekiemen werkt.

Als je immuun bent dan...

1. heeft je lichaam niet voldoende antistoffen tegen de ziekte
2. heeft je lichaam voldoende antistoffen tegen de ziekte
3. heeft je lichaam lichaamsvreemde stoffen tegen de ziekte
4. heeft je lichaam geen lichaamsvreemde stoffen tegen de ziekte

Je bent immuun tegen pokken. Ben je dan ook direct immuun tegen de mazelen?

1. Ja
2. Nee

Cellen die antistoffen maken

Bij een tweede besmetting word je niet meer (erg) ziek

Een prik met verzwakte ziekteverwekkers

Dode bacteriën en dode witte bloedcellen

Immuun

Afweer

Infectie

Rode bloedcellen

Pus

Vaccinatie

Witte bloedcellen

Hoe wordt een vaccin toegediend?

1. Via het voedsel
2. Via een injectie
3. Via pillen
4. Via ons drinkwater

Bij de vaccinatie krijg je een vaccin ingespoten. Een vaccin is een vloeistof met...........

1. Schimmels en bacterien
2. Giftige stof en ziekteverwekkers.
3. Zwakke of kapotte ziekteverwekkers.
4. Virus en schimmels

Aan de slag

1. Test jezelf maken (digitaal)

2. Leren via de samenvatting

3. Leren via je boek