Spijsvertering AF

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Spijsvertering 

"van kop tot kont"

Spijsverteringsstelsel

Spijsvertering: Het proces waarbij voedsel wordt afgebroken tot voedingsstoffen die in het bloed worden opgenomen, en het afval via de darmen het lichaam verlaat.

• Vertering van voedsel
• Opname van voedingsstoffen
• Uitscheiding van voedselresten

Van mond tot kont!

mondholte

keelholte

slokdarm

maag

dunne darm

dikke darm

rectum

anus

Alle organen worden in de komende lessen behandeld.

Om voedsel te verteren heb je spijsverteringssappen nodig.

Deze worden gemaakt in het het gehele spijsverteringskanaal.

Bv speeksel in de mond en maagsap in de maag

Maar denk ook aan spijsverteringssappen die gemaakt worden in de lever en de alvleesklier  

Functie spijsverteringsstelsel

voedsel opnemen

voedsel fijnmaken

voedsel vervoeren

voedsel afbreken en verteren

voedingsstoffen voor lichaamscellen afgeven aan bloed

onverteerde voedselbestanddelen afvoeren

De mond

Welk spijsverteringsstof zit er in speeksel

1. slijm
2. peptine
3. amylase
4. renine

amylase splitst koolhydraten die in bv brood/rijst/aardappelen

Welke speekselklier bevind zich niet in de mond ?

1. Oorspeekselklier
2. Onderkaakspeekselklier
3. Wangspeekselklier
4. Ondertongspeekselklier

Wat is de functie van de tong bij de spijsvertering?

1. Sappen aan voeding toevoegen
2. Ondersteunen bij het slikken van voeding
3. Ondersteunen bij het klein maken van voeding
4. Voeding de slokdarm ''induwen''

hulp bij kauwen door voeding heen en weer te doen, hierdoor wordt voeding niet kleiner

Hoe heten de kleine uitsteeksel op de tong?

1. smaakcensoren
2. smaakmakers
3. smaakpupillen
4. smaakpapillen

slokdarm

huig

strotklep

Tussen mond en slokdarm zit de huig die zorgt ervoor dat het eten niet vanuit de mond naar de neus kan.

Het strotklepje  zorgt ervoor dat het eten niet vanuit de keel in de luchtpijp komt

Het samentrekken en ontspannen van kringspieren om voedsel transport mogelijk te maken noemen we :

1. peristaltiek
2. transport
3. spasme

Peristaltische bewegingen 

Voedsel verplaatst zich binnen het lichaam van de ene naar de ander plaats. 

Dat gebeurt mede door peristaltische bewegingen.

Welk orgaan kent GEEN kringspier?

1. slokdarm
2. maag
3. darm
4. mond

Enzymen

- zijn eiwitten

- werken als versneller van  chemische processen in het lichaam

- splitsen voedingsstoffen zodat ze opgenomen kunnen worden in  het bloed

- worden beïnvloed door de temperatuur en zuurgraad 

De maag 

Functies Maag

Hoeveel liter maagsap produceert de maag er dag?

1. 0,5 liter
2. 1 liter
3. 2 liter
4. 2,5 liter

Maagsap

Maagsap bestaat uit:

• Pepsine: enzym dat eiwitten verteert
• Zoutzuur: bacterie dodend en maakt maaginhoud zuur
• Intrinsiek factor: belangrijk bij opname van vit.  B12 
• water en slijm: oplosmiddel en verdunning

Bij baby's nog extra enzym (lebferment) die zorgt voor vertering van eiwitten

Hoelang blijft eten gemiddeld in de maag?

1. 30 minuten
2. 45 minuten
3. 60 minuten
4. 120 minuten

Afbraak van vetten

Moeilijk afbreekbaar

Eerst verdeelt de maag het vet in kleine bolletjes

Dan komt enzym vrij :lipase

Dit enzym is in staat de vetbolletjes af te breken

Niet alles, dus hoop vet bolletjes gaan door naar 12-vingerige darm

Afbraak van eiwitten

Maag maakt zoutzuur en pepsinogeen als je eet.

dit wordt verder in de maag omgezet in  pepsine.

Dit is het enzym  dat begint met splitsen van eiwitten.

Waarom heeft de maag zelf geen last van het zoutzuur wat in de maag zit?

1. er zit een stof in het maagzuur wat neutraliseert
2. maagwand is bekleed met beschermend laagje

Wat krijg je als het beschermende laagje van de maag kapot gaat?

1. decubitus
2. zweren
3. aften
4. puisten

Duodenum = twaalfvingerige darm

Dit is het eerste deel van de dunne darm en hierin vind het grootste gedeelte van de spijsvertering plaats omdat  hier de gal en alvleeskliersap bij het het voedsel komt

Alvleeskliersap

Alvleesklier sap bevat: o.a enzymen

 amylase (koolhydraatvertering), 

trypsine (eiwitvertering),

 lipase (vetvertering)

Hierdoor wordt het voedsel erg klein en worden het aminozuren, vetzuren, glucose en galactose

Deze deeltjes worden via de darmvlokken opgenomen in de klein  bloedvaatjes die in de poortader komen.

 Vanuit de poortader komen de voedingstoffen in de lever

Galsap

Galsap maakt van vet kleine bolletjes (emulgeren) zodat het beter verteerd kan worden. Gal wordt gemaakt in de lever.

De lever

ligging van de lever: De lever ligt rechts bovenin de buikholte, direct onder het middenrif, waarmee het losjes verbonden is. Het is het grootste afzonderlijke orgaan in het lichaam met vele functies.

bouw van de lever:  Je lever bestaat uit  een grote (rechter) en een kleine (linker) kwab. microscopisch bestaat de lever uit allerlei leverkwabjes met miljoenen levercellen. Ieder kwabje wordt omringd door  bloedvaten..

Hierdoor worden er stoffen opgenomen en afgegeven.

Functie lever

- opslagplaats voor stoffen 

- gifstoffen worden omgezet in veiliger stoffen

- produceren van stollingsfactoren

- vormen van glucose 

- produceren van gal  wat wordt opgeslagen in de galblaas onderdeel van de lever

produceren van gal belangrijk voor vertering vetten

gifstoffen bv drugs alcohol

Bloedvoorziening

Aanvoer via :

- Leverslagader: zuurstofrijk bloed

- Poortader, zuurstof arm bloed van dunne darm met veel voedingsstoffen erin

De poortader verdeelt zich in de lever in duizenden bloedvaten die naar en van de kwabjes komen en dus zo het bloed filteren

Afvoer:

Leverader:  zuurstofarm bloed die weer naar het hart gaat.

Dunne Darm: 

-Kan tot wel  7 meter lang zijn

-  Bestaat uit darmvlokken aan de binnenzijde (geplooid slijmvlies)

- In elke darmvlok zit een bloedvat (met haarvaten) deze nemen de voedingsstoffen (koolhydraten en eiwitten) op in het bloed.  

Dikke darm

bestaat uit:

- blinde darm (coecum of caecum)

- dikke darm ( colon ascendens, transversum, descendens)

- endeldarm (rectum)

Wat heeft de dunne darm wel maar de dikke darm niet?

1. slijmvlies
2. plooien
3. darmvlokken
4. klieren

wat is de functie van de dikke darm

1. laatste fase van vet afbraak
2. onttrekken van water aan de voedselbrij
3. opname van aminozuren
4. vorming van vitamine b 12 door darmflora

Opdracht

https://www.anatomie-online.nl/spijsvertering-organenquiz.html

mondholte/keelholte

1

slokdarm

2

maag

3

maagportier

4

twaalfvingerige darm

5

alvleesklier

6

lever

7

galblaas

8

dunne darm

9

blinde darm

10

dikke darm

11

Endeldarm

12

Vragen

tot nu toe?

Quiz Spijsvertering

https://www.anatomie-online.nl/spijsvertering-kennisquiz3.html