3.4 Bronnen: Het landschap verandert

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Het landschap verandert

Van de bergen naar de zee

Nutbeij presents

Op de foto's zie je verschillende soorten erosie. Combineer ze met de juiste foto. 

Erosie door ijs

Erosie door wind

Erosie door water

Zet de onderdelen in de juiste volgorde

Waterdeeltjes draaien rond

Door wrijving met de zandbodem daalt de snelheid van de golf

De golf stapelt zich op

De golf breekt

De golf loopt het strand op

Terugstroom

De wind veroorzaakt golven

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen hoe een gebergte zoals de Alpen ontstaat.

- Je kunt uitleggen hoe gesteente verweert.

- Je kunt beschrijven hoe een gebergte door verwering en erosie wordt afgebroken.

- Je kunt beschrijven wanneer en hoe stuwwallen in Nederland zijn ontstaan.

Je kunt beschrijven wanneer en hoe dekzand in Nederland is neergelegd.

Verwering

"Het verbrokkelen of uit elkaar vallen van gesteente onder invloed van het weer en de werking van planten."

Chemische verwering, dit komt door:

- Zure regen
- Plantenwortels die zuren afgeven aan de grond

Mechanische verwering, dit komt door:

- Boomwortels 
- Water (bevriezen)
- Temperatuurverschillen

Verwering

Hoe is verwering hier terug te zien?

Sleep de foto's onder het juiste woord

Verwering

Erosie

Verwering is het breken van gesteente. Dit gebeurt op 2 manieren:

1. Boomwortels groeien en breken het gesteente af.

2. Water komt tussen gesteente en zet uit als het bevriest. Dan breekt het gesteente.

Erosie is het schuren van gesteente op omdat het wordt meegenomen door water, wind of ijs.

Hoe zijn stuwwallen ontstaan?

1. Door wind
2. Door ijs
3. Door rivieren
4. Rivieren gingen ineens anders lopen

HUN-lijn

HUN lijn

Tot deze lijn is het landijs gekomen in Nederland.

H = Haarlem

U = Utrecht

N = Nijmegen

IJstijden

• Nederland heeft ijstijden gekend: Saalien en Weichselien.

Wat zijn door deze ijstijden ontstaan?
- Stuwwallen: een door ijs omhoog geperste heuvel 
- Dekzand: zand dat de wind in de laatste ijstijd, een koude periode tussen ongeveer 115.000 en 12.000 jaar geleden, in Nederland heeft neergelegd.

Nederland was toen een koude woestijn met weinig tot geen plantengroei. De zeespiegel stond veel lager en een groot deel van de Noordzee lag droog. Dat kwam doordat er veel water uit de zee bevroren was als landijs en gletsjers.

De wind nam het losse zand mee richting Nederland.

Leg uit of je ook stuwwallen kunt vinden in Zuid-Limburg.