Deugdelijk en ondeugdelijk argumenteren

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Jullie leerkracht heeft een zak met geld 

Wie kan er mij van overtuigen dat hij/zij die zak verdient?

FEIT/MENING

Een feit is iets wat je kunt controleren. Er is geen discussie mogelijk. 

Voorbeeld: Brussel is de hoofdstad van Belgïe. 

Een mening verwoordt een persoonlijk standpunt. Er is discussie mogelijk. 

Voorbeeld: Brussel is een lelijke stad.

STANDPUNT - ARGUMENT

Stelling (het onderwerp waarover je discussieert) 

Moeten jongeren beperkt worden in hun gebruik van sociale media?

Standpunt (wat jij ervan vindt, ben je voor of tegen):  

Bijvoorbeeld: (Ja) er moet een maximumtijd per dag komen

Argument (reden die je geeft):

want te veel sociale media zorgt voor stress en slaaptekort bij jongeren.

STANDPUNT - ARGUMENT

Standpunt (jouw mening): Jongeren moeten beperkt worden op sociale media.

Argument (jouw reden): Te veel schermtijd zorgt voor stress en slaapproblemen.

Tegenargument (van de tegenpartij): Sociale media helpt jongeren om tot rust te komen en contact te houden.

Weerlegging (jouw reactie): Dat lijkt zo, maar jongeren voelen zich vaak slechter door het vergelijken met anderen.

STANDPUNT - ARGUMENTEN 

HERKENNEN

Je kan je standpunten en argumenten herkennen door middel van een simpele proef: 

de ‘want/dus’ proef. 

- Kan je er ‘want’ tussen zetten? Dan staat het standpunt eerst en volgt dan het argument. 

- Kan je er ‘dus’ tussen zetten? Dan staat het argument eerst en volgt het standpunt.

 

a. Je moet de hond uitlaten.………………………………………………………………………….

Hij heeft al veel te lang binnen gezeten.……………………………………………………………

b. Opgevoerde scooters worden in beslag genomen……………………………………………..

Je kunt maar beter niet aan je scooter knoeien.…………………………………………………...

STANDPUNT - ARGUMENTEN 

HERKENNEN

1. Je moet de hond uitlaten .………………

Hij heeft al veel te lang binnen gezeten (= stelling) 

2. Opgevoerde scooters worden in beslag genomen ………………

Je kunt maar beter niet aan je scooter knoeien (= conclusie)

Met een argument onderbouw je dus je standpunt. 

We maken hierbij opnieuw een onderscheid tussen: 

Feitelijk argument: is waar of onwaar en hoeft niet onderbouwd te worden. Voorbeeld: Ik ga morgen naar de film kijken in de Kinepolis, want die bioscoop is bij mij om de hoek. 

Waarderend argument: hierover kan je van mening verschillen en daarom moet zo’n argument ondersteund worden.

Voorbeeld: Ik ga morgen naar de film kijken in de UGC, want die bioscoop vind ik veel prettiger.

Welke argument heb jij  gebruikt toen je mij wilde overtuigen dat je de zak geld verdiende?

Maak nu oefening A op pag 78

SOORTEN ARGUMENTEN

- Argumenten op basis van oorzaak en gevolg (causaal verband) 

Voorbeeld: De koffieoogst is mislukt, de koffieprijzen zullen wel weer de hoogte ingaan.

 

- Argumenten op basis van overeenkomst en vergelijking

Voorbeeld: Je moet hetzelfde orkestje nemen als Tom op zijn feestje had, want dat was een groot succes. 

 

- Argumenten op basis van voorbeelden (die als bewijs dienen)

Voorbeeld: Nachtvluchten moeten worden verboden. Mijn tante woont bij de luchthaven en doet ‘s nachts geen oog dicht.

 

SOORTEN ARGUMENTEN

- Argumenten op basis van autoriteit 

Voorbeeld: Het fileprobleem wordt steeds groter. Volgens onderzoek van het ministerie van Communicatie en Infrastructuur is het verkeer op de Belgische wegen het afgelopen jaar met 5,7% toegenomen. 

 

- Argumenten op basis van kenmerken of eigenschappen.

Je noemt een kenmerk of een eigenschap dat/die je standpunt ondersteunt.

Voorbeeld: Het jachtluipaard is het snelste dier op aarde want ze kunnen tot wel 105 km/u rennen.

Heen en weer

1. Om de beurt noemt iemand: een soort argument (bijv. oorzaak-gevolg, gezagsargument, ...)

én geeft daar een eigen voorbeeld bij.

2. Je partner luistert goed en controleert:

• Klopt het soort argument?
• Is het voorbeeld passend?
• Is het juist? Zeg: ✅ “Klopt!”
• Is het niet juist? Zeg: ❌ “Ik denk dat het iets anders is, want…”

       → Leg elkaar uit waarom.

3. Wissel daarna van rol.   

Jongeren zouden na 21 uur geen schermen meer mogen gebruiken. Door het blauwe licht van schermen slapen jongeren slechter.

1. Voorbeeld
2. Kenmerk of eigenschap
3. Oorzaak-gevolg
4. Vergelijking

Het begrotingstekort zal dit jaar stabiliseren. Dat zei de minister van Financiën.

1. Oorzaak-gevolg
2. Autoriteit

Tussentaal wordt meer gebruikt danb vroeger. Zelfs politici gebruiken 'ge' nu op TV.

1. Voorbeeld
2. Oorzaak - gevolg
3. Kenmerk of eigenschap
4. Vergelijking

Het is oneerlijk dat ik strafstudie krijg. Anneke was even vaak afwezig en zij moet maar een uurtje nablijven.

1. Oorzaak - gevolg
2. Vergelijking
3. Voorbeeld
4. Kenmerk - eigenschap

Schrijfronde

- Maak groepjes (van 4). 

- Iedereen krijgt een blad met een andere stelling. 

- Je krijgt 5 minuten om de stelling in stilte te lezen en een pro- of contra argument te noteren. 

- Na 5 minuten wordt het stellingenblad doorgeschoven binnen je eigen groepje (met de klok mee). 

- Je krijgt dan opnieuw een (andere) stelling te lezen met een argument van je medeleerling. 

- Nu formuleer je zelf een pro- of contra – reactie op de stelling (of op de voorgaande reactie van de klasgenoot). 

- Opnieuw worden de bladen doorgeschoven en dit totdat iedereen zijn/haar oorspronkelijke stelling opnieuw in het bezit heeft. 

- KIES NU PER GROEP DE 4 STERKSTE ARGUMENTEN PER STELLING 

14 stellingen voor 14 leerlingen: 

Huiswerk moet afgeschaft worden 

Maak ongezond eten duurder 

Leerlingen moeten een schooluniform dragen

Spreek leraren met de voornaam aan 

Voer stemrecht in vanaf zestien jaar 

De grote vakantie moet worden ingekort

Pesten moet strafbaar worden gesteld

Roddelbladen moeten verboden worden

Gewelddadige games moeten verboden worden

Bejaarde ouders zouden zoveel mogelijk bij hun kinderen in huis moeten gaan wonen

Het ’photoshoppen’ van modellen en beroemdheden moet verboden worden

Het huwelijk is een achterhaalde traditie

Kinderen moeten zelf hun vaste bedtijd kiezen

Het winteruur moet worden afgeschaft

Voor de leerlingen die hier nood aan hebben, een schrijfkader:  

Stelling: 

Vraag 1: Over welk probleem gaat de stelling? Waarom is dat niet erg of waarom lost de stelling dit probleem niet op?

Antwoord:

Argument:

Vraag 2: Wat zijn de voor- en/of nadelen?

Antwoord:

Argument:

Vraag 3: Wie zijn er bij de stelling betrokken? Is de verandering die komt door de stelling goed voor die mensen?

Antwoord:

Argument:

Waarom krijg ik niet meer zakgeld?
Mijn oudere zus krijgt toch ook €10 meer?

1. Geldige argumentatie
2. Ongeldige argumentatie

Volgens mijn huisarts blijft zonnecrème ongeveer twee jaar houdbaar.

1. Geldige argumentatie
2. Ongeldige argumentatie

Morgen zal het mooi weer worden. Jeroen Meus heeft het gezegd!

1. Geldige argumentatie
2. Ongeldige argumentatie

Condooms verergeren de verspreiding van aids, want dat zegt de paus.

1. Geldige argumentatie
2. Ongeldige argumentatie

Graancirkels zijn echt van buitenaardse wezens, want dat staat op internet.

1. Geldige argumentatie
2. Ongeldige argumentatie

Ondeugdelijke argumenten  = drogredenen

• De overhaaste generalisatie 
• De cirkelredenering
• De persoonlijke aanval/ op de man i.p.v. op de bal spelen
• Het ontduiken van de bewijslast
• Het vertekenen van het standpunt
• Het bespelen van het publiek 
• Een vals dilemma

Ondeugdelijke argumenten  = drogredenen

• Foute vergelijkingen: appels met peren vergelijken
• Bedenkelijke autoriteit
• Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

Cirkelredenering: het argument verklaart eigenlijk niets en je zegt twee keer hetzelfde.

Bijvoorbeeld: ‘Ik vind Piet niet aardig want ik mag hem niet’.

Verkeerd autoriteitsargument: 

Een argument kan extra waarde krijgen als een belangrijk persoon hetzelfde vindt of het argument kan ondersteunen. Pas alleen wel op dat je de juiste persoon hiervoor gebruikt.

Bijvoorbeeld: Dat is een goede belegging volgens mijn tandarts.

Onjuist causaal verband: Door het te laten lijken dat twee gebeurtenissen die na elkaar gebeuren een oorzaak-gevolg verband hebben, heb je snel een geloofwaardig argument gecreëerd. Alleen hoeven de oorzaak en het gevolg niets met elkaar te maken te hebben

Sinds ze iPads op school gebruiken, zijn de resultaten voor de rekentoets achteruit gegaan.

Onjuiste generalisatie: Deze drogredenering wordt vaak gebruikt als er snel een conclusie wordt getrokken. Je kan niet iets over een grote groep mensen zeggen naar aanleiding van één persoon.

Bijvoorbeeld: Mijn oma dronk elke dag wijn en zij is 100 geworden, dus alcohol is helemaal niet zo gevaarlijk.

Persoonlijke aanval: Een simpele oplossing om een ander argument te pareren is door je tegenstander persoonlijk aan te vallen. Door de geloofwaardigheid van iemand in twijfel te trekken, wordt het argument naar beneden gehaald. 

Een jager wordt aangevallen omdat hij voor zijn plezier onschuldige dieren doodt. De jager geeft als argument: “Jij eet vlees, dus jij doodt ook onschuldige dieren”.

Verkeerde vergelijking: Je wilt met een vergelijking iets duidelijk maken, alleen gebruik je hiervoor twee totaal verschillende gedachten.

Bijvoorbeeld: ‘Ik vind dat we echt niet naar gym hoeven, we bewegen toch al als we naar school fietsen?’.

Vertekenen van een standpunt: De tegenpartij wordt woorden in de mond gelegd waarvan de onjuistheid moeilijk te bewijzen is. 

Bijvoorbeeld: ‘Ga jij niet mee winkelen? Dus je gaat je lekker zitten vervelen?’

Vals dilemma: Men doet voorkomen alsof er gekozen kan worden uit twee mogelijkheden, terwijl er veel meer dan die twee zijn.

Bijvoorbeeld: ‘Als jij niet naar Spanje op vakantie wil, dan gaan we gewoon helemaal niet op vakantie’

Ontduiken van de bewijslast: Hier wordt de tegenpartij geacht het tegendeel te bewijzen.

Bijvoorbeeld: ‘Dat hoef ik toch niet te bewijzen, dat is toch zo’

Onjuist kenmerk/ eigenschap: Bij een onjuist kenmerk of eigenschap worden bepaalde eigenschappen overdreven terwijl andere relevante kenmerken of eigenschappen worden genegeerd.

Bijvoorbeeld: ‘Dat meisje heeft weer haar haar hetzelfde, ze zal wel niet creatief zijn’

Heen en weer

1. Werk opnieuw in duo’s.

2. Lees om de beurt een stelling met een drogreden op het bord.

3. De ene leerling leest de stelling voor en probeert te benoemen welke drogreden er wordt gebruikt.

4. De andere leerling luistert en controleert:

✅ Klopt het? Zeg waarom.

❌ Niet juist? Leg uit welke drogreden het wél is.

5. Daarna wisselen jullie van rol.

Het is goed dat honden aan de lijn moeten lopen, baby's moeten toch ook in een kinderwagen?

1. Onjuiste generalisatie
2. Persoonlijke aanval
3. Verkeerde vergelijking
4. Onjuist causaal verband

Door mee te doen met de wedstrijd, wil hij alleen maar populairder worden.

1. Cirkelredenering
2. Onjuist causaal verband
3. Verkeerde vergelijking
4. Persoonlijke aanval

Het is een jongere die de auto in brand heeft gestoken. Zie je wel: alle jongeren zijn criminelen.

1. Onjuiste generalisatie
2. Persoonlijke aanval
3. Verschuiven van bewijslast
4. Verkeerd autoriteitsargument

Ik heb geen zin in eten, want ik heb geen honger.

1. Persoonlijke aanval
2. Verschuiven van bewijslast
3. Cirkelredenering
4. Verkeerd autoriteitsargument

Heb jij misschien cijfers waaruit iets anders blijkt?

1. Cirkelredenering
2. Persoonlijke aanval
3. Verschuiven van bewijslast
4. Verkeerde vergelijking

Hij is zelf geen vrouw, dus waarom zou hij zich iets aantrekken van de rechten van de vrouw?

1. Persoonlijke aanval
2. Cirkelredenering
3. Verkeerde vergelijking
4. Verkeerd autoriteitsargument

Sinds er meer kikkers in de vijver zitten, is het water schoner. Dat moet dus wel aan de kikkers liggen.

1. Onjuise generalisatie
2. Onjuist causaal verband
3. Verschuiven van bewijslast
4. Persoonlijke aanval

De vorige keer klopte het niet wat hij vertelde, dus waarom zou het nu wel kloppen?

1. Onjuist causaal verband
2. Persoonlijke aanval
3. Verkeerd autoriteitsargument
4. Generalisatie

Het is belachelijk dat jullie drie boeken van voor 1880 moeten lezen voor je lijst. Dat vindt youtuber Acid immers ook.

1. Verschuiven van bewijslast
2. Persoonlijke aanval
3. Onjuiste generalisatie
4. Verkeerd autoriteitsargument

Dus jij vindt dat Natuurmonumenten geen goed werk verricht. Het milieu interesseert jou blijkbaar helemaal niets.

1. Onjuist causaal verband
2. Vertekenen standpunt
3. Valse vergelijking
4. Persoonlijke aanval

Wij hebben dit voorjaar in een hotel in Dresden gelogeerd. Het was er super schoon: de douche, het bed en de vloer waren om van te eten. Zie je wel dat Duitsers zeer net en hygiënisch zijn.

1. Onjuist causaal verband
2. Verkeerde vergelijking
3. Vertekenen standpunt
4. Overgeneralisatie