Observeren van de vochtbalans, nier- en blaasfunctie

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Aan het eind van deze les kunnen jullie:

• Het doel en de werkwijze van het bijhouden van de vochtbalans uitleggen.
  
• Aangeven waar je op let bij het observeren van de urine.
  
• Afwijkende hoeveelheden en samenstelling van urine benoemen en aangeven bij welke stoornis die afwijkingen passen.

Waar let je op als je de urine observeert?

Hoeveelheid urine

Kleur en helderheid urine

• Normale urine is (licht) geel en helder.
  
• Donker geel – bruin: geconcentreerde urine.
  
• Bruin (oude thee): veel bilirubine in de urine.
  
• Rood: bloed in de urine.
  
• Troebele stinkende urine: wijst op een .........

Geur

• Normale urine heeft een lichte geur.
  
• Een sterke geur kan samen met troebele urine wijzen op een urineweginfectie.
  
• Ammoniakgeur. Ammoniakgeur in verse urine wordt veroorzaakt door een hoge concentratie ureum. In oude urine ontstaat ammoniakgeur doordat bacteriën ureum uit de urine omzetten in ammoniak.
  
• Zoetzure geur (appeltjes). Deze kan worden veroorzaakt door ketonen die ontstaan bij diabetes. De bloedsuiker is dan niet goed gereguleerd en er is een heel hoge bloedsuikerspiegel.

Wat is urineretentie?

1. Dat de ontstekingswaarden in urine verhoogd zijn
2. Blaaskrampen
3. Urine wat achterblijft in de blaas na het plassen
4. De urine zomaar laten lopen

Benoem op welke manieren urine onderzocht kan worden

 urinestrips of urinesticks 

Urinesediment

Door urine te centrifugeren ontstaat er een laagje ‘slib’ of sediment. Onder de microscoop zijn daarin cellen en kristallen te zien.

Urinekweek

Wat is het doel van een urinekweek?

Urinekweek, hoe?

• Een urinekweek houdt in dat urine op een voedingsbodem in een schaaltje wordt aangebracht. 
• Dit wordt in een warme omgeving geplaatst. Zo kunnen de aanwezige bacteriën zich vermenigvuldigen tot een kolonie. 
• De kolonies zijn met het blote oog zichtbaar. 
• Ook kunnen ze onder de microscoop worden onderzocht.

Doel urinekweek

• Een urinekweek dient om een urineweginfectie aan te tonen en om te onderzoeken welke bacteriën de infectie veroorzaken. 
• In de urine zitten namelijk meestal te weinig bacteriën om ze te kunnen onderzoeken. 
• De urine moet heel zorgvuldig worden afgenomen. Dit om te voorkomen dat huidbacteriën in de urine terechtkomen en er huidbacteriën worden gekweekt.

Resistentiebepaling

Wat is een vochtbalans

Vochtbalans

Een vochtbalans bijhouden houdt in dat de verzorgende op een lijst noteert hoeveel vocht een zorgvrager heeft binnengekregen en hoeveel vocht hij heeft verloren per 24 uur.

Er wordt gewerkt met standaard maten zoals...

een kopje thee of koffie: 120 mL.

een glas: 150 mL.

een grote mok: 200 mL.

een kommetje vla: 150 mL.

een tuitbeker: 150 mL.

Observeren van de vochtbalans, nier- en blaasfunctie

G4BOE

Hoe zitten jullie er bij?

Wat is dehydratie?

1. Een teveel aan vochtinname
2. Uitdroging
3. Dorst hebben
4. Niet kunnen plassen

Dehydratie

Bij dehydratie is er sprake van een tekort aan vocht en elektrolyten in het lichaam.

Wat zouden verschijnselen kunnen zijn?

De volgende verschijnselen zijn te observeren bij dehydratie:

• een negatieve vochtbalans (vochtinname is kleiner dan vochtuitscheiding)
  
• weinig urine, donkere urine
  
• een droge huid met een lage turgor (huidspanning). De lage turgor kun je signaleren als je een huidplooi op de buik of arm oppakt. Bij een lage turgor blijft de plooi staan als je hem hebt losgelaten.
  
• diepliggende ogen
  
• droge lippen, droge slijmvliezen (mond, ogen)
  
• sufheid, trage reacties
  
• dalende bloeddruk
  
• snelle pols
  
• afname lichaamsgewicht

Een lage turgor

Aan de slag met medisch rekenen

Ga naar Learnbeat hoofdstuk 20

Maak onderdeel 20.5 en 20.6 (Vochtbalans en BMI)

Doorloop dit zelfstandig, docent is aanwezig voor vragen