4.1 van stadstaat tot wereldrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wisbordje

Schrijf 3 dingen op die je nog weet over de Romeinen en het Romeinse Rijk.

Eerder klaar probeer dan er meer op te schrijven.

Lesplanning

1. Leerdoel(en)

2. Uitleg met aantekeningen.

3. Checkvraag bij de uitleg.

4. Werken

5. Korte samenvatting leerdoel(en).

Leerdoel: Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk zo groot kon worden.

• Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk zo groot kon worden.

Romeinse Rijk/Imperium Romanum

Het centrum van Rome met het Forum en Capitolium

Van dorpje naar stadstaat

• Ligging van Rome was gunstig=> oversteekplaats over de rivier de Tiber, veel handelswegen kruisten zich daar. 
• Handel met de Griekse kolonies in Zuid-Italië.
• De inwoners van Rome profiteerden van de handel. 
• Hoe meer macht de Romeinen kregen hoe meer ze veroveren. De Etrusken werden verslagen en hun gebied veroverd. Vanaf de 3e v.Chr. werd heel Italië veroverd.

Soldaat in plaats van boer

• Boeren zaten in het leger, zij konden uitrusting betalen. Door groei rijk konden ze hun akkers, vee niet meer verzorgen. Gevolg: boeren moesten hun eigendom verkopen aan rijke Romeinen. Op die grote boerenbedrijven deden slaven het werk. Voor de Romeinse boeren was er geen werk meer en zij trokken met hun gezinnen naar de stad, in de hoop daar werk te vinden.

Veroveringen

• Bevolking Rome groeide, gevolg voedseltekorten. Rome moest veel graan invoeren via handel. Daardoor ontstond er een conflict met Carthago, een machtige handelsstad in Noord-Afrika. 
• De Romeinen bouwden een oorlogsvloot en een haven bij Ostia. Na 2 oorlogen wisten de Romeinen Carthago te verslaan. Rome werd even belegerd door de Carthaagse generaal Hannibal. Rome verwoeste in 146 v.Chr. Carthago.

• Vervolgens werden Griekenland, Midden-Oosten, Spanje en Noord-Afrika veroverd,  => Imperium Romanum ontstond.
• Generaal Julius Caesar veroverde in de 1e  eeuw v.Chr. Gallië. Ook delen van Duitsland en Engeland werden veroverd. In het jaar 117 na Chr. was het Romeinse Rijk het grootst. Het leger bewaakte voortaan de grenzen van het imperium en zorgde voor orde en rust.
  

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

Leg uit waarom Rome zoveel oorlog voerde met Carthago en hoe die oorlogen voor Rome en Carthago afliepen.

Eerder klaar: Welk volk versloegen de Romeinen als eerste?

Te doen

Maken werkboek par. 4.1 vraag 2,3,5,6,7,8.

Ben je klaar: dan maken succescriteria, cornell schema/ flashcards/ afsluiting/ oefentoetsen maken par.3.1

Samenvatting leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk zo groot kon worden.

Schrijf in max. 5 zinnen een samenvatting van de lesstof van vandaag.

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

Leg uit waarom Rome en Carthago een conflict hadden.

eerder klaar:

Leg kort uit hoe het Imperium Romanum ontstond.

Lesplanning

1. Leerdoel(en)

2. Uitleg met aantekeningen.

3. Checkvraag bij de uitleg.

4. Werken.

5. Korte samenvatting leerdoel(en).

Leerdoel

Je kunt voorbeelden geven van de invloed van de Griekse cultuur op de Romeinen.

Leren van de Grieken

• Van de Griekse koloniën in Italië hadden ze het alfabet, gebruik van munten overgenomen. Ze leerden van hen ook kunst en wetenschap. 
• Na de verovering van Griekenland, namen de Romeinen heel veel Griekse geleerden, artsen, architecten en kunstenaars als slaven mee naar Rome. 

• In Rome werden nu tempels, gebouwen naar Grieks voorbeeld gebouwd. Ook werden er beelden en andere kunstvoorwerpen gemaakt voor in de villa's van de rijke Romeinen. Romeinen leerden van de Griekse leraren.  De Grieks-Romeinse cultuur die toen ontstond, heet de Klassieke cultuur.

Sterk leger, rechte wegen.

• Het Romeinse leger legde overal wegen aan. Zo kon dat leger zich snel verplaatsen en konden boodschappers te paard in korte tijd berichten tussen Rome en de legerleiders konden brengen. 
• Na een diensttijd van 25 jaar, kreeg je ook het Romeins burgerrecht. 
• Soldaten trainden veel wapens en hoe ze moesten samenwerken bij gevechten.  Dit beroepsleger was keihard in zijn oorlogen, soms werd een heel volk uitgemoord. 
  

Slaven doen het werk

• Slaven deden het werk in de huishouding in de huizen van rijke Romeinen, de landbouw, de mijnen, kleine bedrijven en roeiden de schepen. Slaven als leraar, arts of architect hadden het beter.
• Je werd slaaf door als strijder gevangen genomen te worden door de Romeinen na een oorlog. Ook gewone mannen, vrouwen uit veroverde gebieden werden gevangen en als slaaf verkocht. Hun kinderen waren automatisch slaaf.  

• Slaven waren iemands bezit zonder enige rechten. Een slaaf kreeg soms de vrijheid van zijn eigenaar of kon sparen om zich vrij te kopen. Zij kregen dan geen burgerrechten, maar pas hun kinderen.
• Soms bleven vrijgelatenen werken voor hun ex-eigenaars. Ze kregen dan salaris en niet arm. Soms werden ze handelaar en kochten ze zelf slaven, zoals de Vettii in Pompeii. 

Leg uit hoe de klassieke cultuur ontstond.

Welk van de volgende twee antwoorden is het beste en waarom?

A. De Romeinen namen van alles over van Griekse kolonies in Italië en later ook toen ze Griekenland veroverden.

B. De Romeinen namen van de Griekse kolonies in Italië het alfabet en munten voor de handel over. Toen de Romeinen Griekenland veroverden namen ze Griekse wetenschappers, kunstenaars, artsen en architecten mee als slaaf en gebruikten ze die voor het lesgeven aan hun kinderen, beelden en gebouwen te maken om Rome en hun villa's mooier te maken.

Te doen

Maken werkboek par. 4.1 vraag 2,3,5,6,7,8.

Ben je klaar: dan maken succescriteria, cornell schema/ flashcards/ afsluiting/ oefentoetsen maken par.3.1

Samenvatting leerdoel(en)

Je kunt voorbeelden geven van de invloed van de Griekse cultuur op de Romeinen.

Schrijf in max. 5 zinnen een samenvatting van de leerdoelen van vandaag.