DNA replicatie (bs 2 deel 2 LMW)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Deze les

Herhalen DNA replicatie

Telomeren

PCR

Op welk punt in de celcyclus vindt
DNA-replicatie plaats?

1. Tijdens de celdeling (mitose).
2. Tijdens de G1 (1e groei) fase.
3. Tijdens de S (synthese) fase.
4. DNA-replicatie vindt constant plaats.

* Bep zegt dat DNA-replicatie plaatsvindt tijdens de interfase.
* Pieter zegt dat na DNA-replicatie een chromosoom uit twee chromatiden bestaat.

Wie heeft (hebben) gelijk?

1. Geen van beiden
2. Alleen Bep
3. Alleen Pieter
4. Beiden

voor DNA-replicatie is/zijn nodig

1. DNA
2. DNA polymerase
3. vrije nucleotiden
4. alle drie

1. De replicatie start bij een replicatie startpunt

2. Helicase verbreekt de waterstofbruggen --> DNA strengen uit elkaar. Er ontstaat een replicatiebel. 

3. single strand binding proteins (SSBP's) voorkomen dat het DNA weer dubbelstrengs wordt.

4. Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase

5. DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde. Leesrichting 3' --> 5'. Maak richting van 5' --> 3'.

5. DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde. 

- Langs de leidende streng kan de replicatie onafgebroken doorgaan. 

- Langs de volgende streng worden telkens korte stukken DNA gemaakt, de Okazaki-fragmenten.

6. RNA primers worden vervangen door DNA nucleotiden

7. Ligase verbindt alle DNA fragmenten aan elkaar.

Zie plaatje: Hoe noemen we de met 'b' aangegeven lijn van het DNA?

1. Okazaki fragment
2. Volgende streng
3. DNA polymerase III
4. Leidende streng

Wat doet DNA-ligase?

1. De DNA ketens uit elkaar halen
2. De Okazaki fragmenten aan elkaar koppelen
3. Nieuwe nucleotiden inbouwen
4. Startpunt van replicatie

Prokaryoten en mitochondriën hebben geen telomeren. Leg uit waarom dat zo is.

Polymerase Chain Reaction

Polymerase chain reaction

Techniek om DNA te vermeerderen

Meer DNA is makkelijker te zien

Gaat vooraf aan elke DNA analyse!

Wat kun je met DNA-analyse
onderzoeken?

DNA analyse

Ouderschapsbepaling

Forensische wetenschap

Levensmiddelenonderzoek

Identificeren ziekteverwekker

Je gaat DNA heel vaak kopiëren. Welke enzymen verwacht je nodig te hebben?

Principe

1. Denaturatie: strengen splitsen (90 C)
     in plaats van helicase
   
   
2. Hybridisatie: aanhechten RNA-primers (60 C)
     zijn toegevoegd aan oplossing met DNA
   
   
3. Elongatie: repliceren DNA (70 C)

         Polymerase repliceert vanaf primer

Je begint met 1 dubbelstrengs sliertje DNA. Hoeveel sliertjes heb je na 5 PCR cycli?

1. 5 sliertjes
2. 10 sliertjes
3. 32
4. 64

Hoeveel sliertjes heb je na 30 cycli? (Ongeveer 3 uur)

Opstelling

90C - 60C - 70C - 90C - 60C - 70C - 90C etc

In het cupje gaat het DNA fragment dat gekopieerd moet worden. Wat moet er nog meer in?

Nodig

DNA fragment

DNA nucleotiden met drie fosfaatgroepen (dATP, dTTP etc)

DNA-polymerase

Primase

RNA-primers

(pH buffer)

Uitleg bioplek over PCR

https://www.bioplek.org/animaties/moleculaire_genetica/PCRx.html

Polymerase Thermus aquaticus

Waarom 90 graden ipv helicase?

Na PCR...

Zelf doen?

https://media.hhmi.org/biointeractive/vlabs/bacterial_id/index.html