2.3 - B - De tijd van televisie en computer

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

2.3 - De tijd van televisie 

en computer

Planning

• Sociale wetten
• Politieke partijen
• Eerste sociale wetten
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de economie zich ontwikkelde na 1945.
  
  
• Je kunt uitleggen hoe de verzorgingsstaat werd opgebouwd. 

Problemen in de jaren '70 en '80

• Economische crisis (o.a. door oliecrisis): veel werklozen met een uitkering
• Oneigenlijk gebruik en fraude van uitkeringen
• Vergrijzing: meer gebruik van AOW
• Meer scheidingen: meer gebruik van Bijstandswet
• Mensen zien de uitkering als een recht,  werken was niet aantrekkelijk door hoge uitkeringen

Het Amsterdam in de jaren 1970 kende woningnood tegelijk met langdurige leegstand. Jonge mensen zonder woonruimte kraakten leegstaande panden. De renovatie voor de kroningsceremonie van de koninklijke paleizen door het ministerie, maakte krakers boos omdat er volgens hen beter geld in nieuwe betaalbare woonruimte gestoken kon worden. Ook de snel stijgende (jeugd)werkloosheid speelde mee.

Toen Beatrix in 1980 werd gekroond als koningin gebruikte deze groep de kroning om aandacht te vragen voor hun problemen. Dit liep als snel uit in grote rellen.

Deze spotprent over de problemen in de verzorgingsstaat is in 1981 gemaakt door de tekenaar Jos Collignon.

Er zijn teveel mensen die van der verzorgingsstaat gebruik maken, waardoor het evenwicht weg is. Hiermee wordt het evenwicht tussen mensen die betalen voor de verzorgingsstaat en mensen die gebruik maken van de verzorgingsstaat bedoeld.

Beeldelement: de donkere wolk geven aan dat er storm op komst is. Er komen nog moeilijkere tijden aan (bijvoorbeeld: de vergrijzing), terwijl het schip nu al schade heeft en dreigt om te slaan.

Beeldelement: het schip, de verzorgingsstaat, dreigt om te slaan.

Beeldelement: het roer ligt in het water waardoor het schip onbestuurbaar is geworden. Met andere woorden: er moet iets gebeuren, maar het lijkt erop dat het al te laat is.

Maatregelen van de overheid

• Vanaf jaren ’80: forse bezuinigingen op uitkeringen en verlaging van de uitkeringen
• Strengere controle op uitkeringen door het UWV.


• Aantrekkelijker maken van werk: deeltijd, thuiswerk en loon hoger dan een uitkering.
• Strengere (her)keuring van arbeidsongeschikten en nieuwe wet: WIA.

Hoewel de aanpassingen aan de verzorgingsstaat nodig zijn, zorgden de plannen van de overheid regelmatig voor onrust en protesten.

In 2002 gingen veel Nederlanders demonstreren tegen de plannen van toenmalig minister-president Jan Peter Balkenende. 

Sociale zekerheid

Sociale verzekeringen

Sociale voorzieningen

Werknemersverzekeringen

• WIA
  
• WW
• ZW

Volksverzekeringen

• AOW
• AWBZ
• ANW
• AKW

• WWB
  
• Wajong
  
• TW
  

De Nederlandse verzorgingsstaat

Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen

Werkloosheidswet

Ziektewet

Algemene Ouderdomswet

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

Algemene nabestaandenwet

Algemene Kinderbijslagwet

Voor iedereen die werkt

Voor iedereen

Wet werk en bijstand

Wet arbeidongeschiktheidsverzekering Jonggehandicapten

Toeslagenwet

Voor iedereen die niet zelf voor een eigen inkomen kan zorgen.

Huidige problemen

• Door de vergrijzing is de pensioenleeftijd verhoogd naar 67 jaar, anders is de AOW onbetaalbaar
  
• Aantal niet-werkende mensen wordt groter dan aantal werkende mensen
• Armoede blijft (ook in Nederland) bestaan!
• Economische crisis aan het begin van de 21e eeuw zorgde voor grote werkloosheid.

Rechts-liberalen

• VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)
• De overheid moet zich zo min mogelijk bemoeien met de levens van mensen.
• Lage uitkeringen, zodat werklozen eerder bereid zijn om werk te zoeken.

Confessionelen

• O.a. het CDA (Christen Democratisch Appèl)
• Er moet bezuinigd worden op de verzorgingsstaat
• Niet alleen de overheid moet mensen helpen, ook moeten mensen vrienden en familie helpen als dat kan.

Sociaaldemocraten

• O.a. de Pvda (Partij van de Arbeid)
• De verzorgingsstaat moet worden aangepast
• Maatregelen zijn nodig zodat iedereen ook in de toekomst in welvaart kan leven.
• De belasting van de rijken kan omhoog kan om de verzorgingsstaat te kunnen blijven betalen.

00:48

Bij welk artikel van de grondwet past  het verbod van roken op stations? 

1. Art. 22.1: De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.
2. Art. 20.2: De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.
3. Art. 20.1: De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.

02:03

Met welk deel van het welzijnsdilemma heeft het rookverbod op stations niet te maken?

1. Bestaanszekerheid
2. Solidariteit
3. Eigen verantwoordelijkheid

Links

Midden

Rechts

Bronnen afbeeldingen:

• http://www.berthoman.eu/Publicaties/Zorg/mobile/ 
• https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen/view?coll=ngvn&identifier=NAGO02%3AIISG-30051001754735
• https://zorgenz.nl/solidariteit-in-de-zorg-niet-vanzelfsprekend/

1500

1600

1700

1800

1900

2000

Middeleeuwen

Industriële Revolutie 

Vakbonden en partijen

Poldermodel

Armenzorg

Afhankelijkheid van geestelijken 

Meer welvaart, meer ongelijkheid 

Kinderwetje van Van Houten 

Gemengde economie

Armenzorg door rijken

Ongevallenwet

Invaliditeitswet

De juiste gebeurtenissen/ situaties moeten naar de juiste tijdsperiode gesleept worden.