4.5 Geleedpotigen en gewervelden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

BS 4.5 Geleedpotigen en gewervelden

Leerdoelen bij Thema 4 Ordening

4.1.1   Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde en een stamboom van organismen aflezen.

4.2.1 Je kunt organismen indelen door te kijken naar gemeenschappelijke kenmerken.

4.2.2 Je kunt de kenmerken noemen van de cellen van bacteriën, schimmels, planten en dieren.

4.3.1  Je kunt de kenmerken van bacteriën noemen.

4.3.2 Je kunt de kenmerken van schimmels noemen.

4.3.3 Je kunt beschrijven hoe bacteriën en schimmels nuttig zijn voor de mens en de natuur. (SE)

4.3.4 Je kunt beschrijven hoe bacteriën en schimmels schadelijk kunnen zijn voor mensen. (SE)

4.4.1 Je kunt planten indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten.

4.4.2 Je kunt dieren indelen door te kijken naar de symmetrie en het skelet.

4.5.1 Je kunt geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal segmenten en het aantal poten.

4.5.2 Je kunt gewervelden indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten.

4.6.1  Je kunt een determineertabel van organismen gebruiken.

Geleedpotigen

4.5 Geleedpotigen en gewervelden

Leerdoelen

• Je kunt geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal segmenten en het aantal poten.
• Je kunt gewervelden indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten.

1. Geleedpotigen

- Hebben een uitwendig skelet (pantser)

-Vervellen om te kunnen groeien

- Opgebouwd uit: leden.

- Het lichaam bestaat uit: segmenten

- 4 groepen: 

Veelpotigen, kreeftachtigen, spinachtigen en insecten

Veelpotigen

• Het hele lichaam is gesegmenteerd
• Aan elk segment zitten poten

Kreeftachtigen

• 10 of meer poten

• Bestaat uit: 
  - Kopborststuk en achterlijf 

- Achterlijf bestaat uit segmenten

Spinachtigen

• 8 poten

• Bestaat uit:

kopborststuk en achterlijf

Insecten

• 6 poten

• Bestaat uit:
  kop, borststuk en achterlijf

2. Gewervelden

Hebben een wervelkolom

= een inwendig skelet

5 groepen:

Amfibiën, vissen, reptielen, vogels en zoogdieren

Hoe deel je een gewervelde in?

• Huid: heeft het dier schubben, slijm, veren of haren?
• Lichaamstemperatuur: warmbloedig/koudbloedig?
• Ademhalingsorganen: kieuwen, longen, huid?
• Voortplanting: eieren (zonder schaal, leerachtige schaal of kalkschaal) of geen eieren

Lichaamstemperatuur:

Koud of warmbloedig

Vissen

• Huid bedekt met schubben met slijm
• Koudbloedig
• Ademt met kieuwen
• Eieren zonder schaal
• Leven in het water

Amfibiën

• Huid bedekt met slijm
• Koudbloedig
• Ademt eerst met kieuwen en later met longen en huid
• Eieren zonder schaal

• Leeft in water en op het land

Reptielen

• Huid bedekt met droge schubben
• Koudbloedig
• Ademt met longen
• Eieren met leerachtige schaal
• Leeft op land

Vogels

• Huid bedekt met veren
• Warmbloedig

• Ademt met longen
• Eieren met kalkschaal
• Leeft in de lucht

Zoogdieren

• Huid bedekt met haren
• Warmbloedig
• Ademt met longen
• Levendbarend
• Leeft op het land

Aan de slag!

Maak opdracht 1,2,4,8,9

Strijders: 5

Quizje?

Roy zegt: Bacteriën planten
zich voort door deling

Emily zegt: Bacteriën voeden zich met dode resten van organismen

1. beide waar
2. beide niet waar
3. Roy: waar Emily: niet waar
4. Roy: niet waar Emily: waar

Van wie is welke cel?

Dier

Schimmel

Bacterie

Plant

De zee-egel is

1. niet symmetrisch
2. tweezijdig symmetrisch
3. veelzijdig symmetrisch
4. tri-symmetrisch

Zaadplant

Sporenplant

Neteldier

Schimmels

Geleedpotigen

Stekelhuidigen

Zaadplanten

Gewervelden

Sporenplant

Wie zijn meer verwant: Geleedpotigen en holtedieren of geleedpotigen en stekelhuidigen

1. Stekelhuidigen
2. Holtedieren
3. Beide hetzelfde

Planten zijn:

1. eencellig
2. meercellig
3. eencellig of meercellig

Een bacterie is een:

1. prokaryoot
2. eukaryoot

Wie legt eieren zonder schaal om zich voort te planten?

1. vissen en reptielen
2. reptielen en amfibieën
3. amfibieën en vissen
4. vissen, amfibieën en reptielen

De leguaan heeft droge schubben.
Hoe haalt de leguaan adem?

1. longen
2. kieuwen
3. uitwendige kieuwen, longen en door de huid
4. eerst met kieuwen, daarna door de huid