VEI Samen Leven Versterkt broeikaseffect en Ecologische voetafdruk

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Populatie mensen

Gebruik milieu

• Vervuiling: giffen, uitlaatgassen, afvalstoffen
• Uitputting: grondstoffen, voedingsstoffen, energiebronnen
• Aantasting milieu door vervuiling en uitputting

Biodiversiteit

Fossiele brandstoffen

• Aardgas, aardolie en steenkool
• Bij verbranding komt energie en koolstofdioxide vrij
• Opwarming aarde en luchtverontreiniging
• Uitputting brandstoffen

Kernenergie

• Uranium atoomkernen gesplitst, hierbij komt energie vrij
• Geen luchtverontreiniging en geen koolstofdioxide
• Radioactief afval

Duurzame energie

• Veroorzaakt geen milieuverontreiniging, energiebron raakt niet op
• Biomassa verbranden, biobrandstoffen en biodiesel
• Windmolens
• Zonneboilers en zonnepanelen
• Waterkracht

Broeikaseffect

• Dampkring met broeikasgassen (waterdamp en koolstofdioxide)
• Warmte-uitstraling tegen gehouden
• Gemiddelde temperatuur 30 graden hoger hierdoor

Versterkt broeikaseffect

• Meer broeikasgassen in dampkring
• Meer warmte-uitstraling tegen gehouden
• Temperatuur is 1 graad gestegen in 100 jaar

natuurlijk en versterkt broeikaseffect

Natuurlijk broeikaseffect

-Op temperatuur houden van de aarde

Versterkt broeikaseffect

1. Toename broeikasgassen
- koolstofdioxide
- methaan
- waterdamp

2. Stijging temperatuur 

Gevolgen klimaatverandering

De aarde gebruiken

Levensbehoeftes

We gebruiken in ons dagelijks leven veel spullen:

• voedsel, plantaardig en dierlijk
• ruimte (je leeft op een plek)
• energie (stroom maar ook om voedsel te maken)
• grondstoffen (waar alles van gemaakt is)
• en we produceren afval.

Gebruik milieu

• Vervuiling: giffen, uitlaatgassen, afvalstoffen
• Uitputting: grondstoffen, voedingsstoffen, energiebronnen
• Aantasting milieu door vervuiling en uitputting

Ecologische voetafdruk

Wat is een ecologische voetafdruk?

Ecologische voetafdruk = hoeveel hectare (100 meter x 100 meter) elke bewoner gebruikt. 

Ecologische voetafdruk

Ecologische voetafdruk

Wat gebruik jij?

• Je kunt (bv bij wnf.nl) je eigen voetafdruk bepalen.
• Vlieg je bijvoorbeeld vaak? Dan gebruik je veel brandstof (CO2 uitstoot)
• Eet je iedere dag vlees? Dan wordt er voor jou veel water en diervoeding gebruikt om het vlees te produceren. Soja als diervoeder wordt door Nederland geimporteerd.
• Gebruik je veel wegwerpproducten? Die moeten 

      gerecycled worden maar ook dat kost energie. 

• Heb je jouw kleding na 1 keer dragen al weer gezien, 

     ook dat kost veel -> grondstoffen om te maken.

Maak de ecologische voetafdruk test (http://voetafdruktest.wnf.nl) 

Maak de ecologische voetafdruk test (http://voetafdruktest.wnf.nl) 

Nederland

In Nederland kennen we veel luxe

Vrijwel iedereen doet hier aan mee, hoe milieubewust je ook leeft. Soms heb je geen andere keus.

Hierdoor gebruiken Nederlanders  3,5 keer meer van de aarde dan dat we bij een eerlijke verdeling zouden moeten hebben.

Door ons grote gebruik verstoren we de natuurlijke kringloop

Daardoor putten we de aarde uit

Alternatief

Steeds vaker wordt circulaire landbouw genoemd.

Daarmee blijft een boer genoeg verdienen, blijft zijn grond in goede conditie en gaan we duurzamer met de aarde om.

Smog

• Mist vervuild door rook en uitlaatgassen
• Zomersmog van ozon, fijnstof en uitlaatgassen (bruin)
• Wintersmog van fijnstof en gassen uit verbranding (grijs)
• Maatregelen om uitstoot te voorkomen verminderd smog

Fijnstof

• Zwevende deeltjes in de lucht
• Stofresten remschijven, rubberdeeltjes banden, uitlaatgassen, rook van kachels en barbecues, vuurwerk

Verzuring

• Verbranding fossiele brandstoffen zorgen voor ontstaan gassen die milieu kunnen verzuren
• Planten worden ziek en verliezen hun bladeren

Afbreekbaar

• Biologisch afbreekbaar afval van planten en dieren, afgebroken door reducenten
• Niet-biologisch afbreekbaar afval van kunststof, glas, metaal, steen

Huishoudelijk afval

• Composteren
• Recycling
• Verbranden
• Storten
• Grof vuil
• Klein chemisch afval

Landbouw

• Akkerbouw: monocultuur, chemische gewasbescherming, kunstmest
• Tuinbouw: glastuinbouw, biologische gewasbescherming
• Veeteelt: intensieve veehouderij, mestoverschot

Visserij

• Overbevissing
• Bijvangst
• Visteelt

Biologische landbouw

• Milieu sparen en voldoende voedsel produceren
• Geen monocultuur, vruchtwisseling
• Biologische bestrijdingsmiddelen
• Meer ruimte

Chemisch

• Biociden, doden levende organismen
• Snel effect
• Niet-selectief
• Resistentie
• Accumulatie

Accumulatie

Biologisch

• Natuurlijke vijanden

Water

• Vervuild door fabrieken, land- en tuinbouw, en scheepvaart
• Zware metalen, chemisch gewasbeschermingsmiddel, kunstmest
• Huishoudelijk afvalwater

Bodem

• Giftige stoffen in bodem opgenomen door planten
• Afval van chemische industrie, verkeer
• Bodemsanering