Ma 5 dec Grammatica en Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Samengestelde zinnen

Samengestelde zin

Enkelvoudige zin

Vandaag leer ik over samengestelde zinnen.

Ik ga naar school, omdat ik slim wil worden.

Ik kan een moeilijke en lange samengestelde zin herkennen.

Deze stof vind ik makkelijk en ik hoef niet veel te leren.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

nevenschikkend

samengestelde zin

onderschikkend

Kasper gaat volgend jaar Engels studeren in Amsterdam.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

Ze vraagt wel even of hij op je wacht.

Ilse eet veel fruit omdat dat gezond is.

Ze speelt prachtig viool en haar broer speelt heel mooi gitaar.

Ik stop met werken want ik ben rijk.

Welke zinnen zijn samengestelde zinnen en welke niet (enkelvoudige zin)?

enkelvoudige zin

samengestelde zin

Nadat het onweer was losgebarsten, viel de elektriciteit uit.

Vanwege de vele vliegen zet ik de taart maar even binnen.

Voor de zomervakantie gaan we een dagje naar Walibi.

Youri wordt voetballer of hij gaat naar het mbo-groen.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudige zin

samengestelde zin

nevenschikkend

samengestelde zin

onderschikkend

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

SG

enkelvoudige zin

Samengestelde zin

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

HOOFDZIN + HOOFDZIN

Twee hoofdzinnen kun je aan elkaar verbinden met een nevenschikkend voegwoord.

Dit zijn: en, of, maar, want, dus.

HOOFDZIN + BIJZIN

Een hoofd- en een bijzin kun je aan elkaar verbinden met een onderschikkend voegwoord.

Er zijn veel onderschikkende voegwoorden, zoals: omdat, zodat, doordat, als, dan, hoewel, tenzij, terwijl, toen, of.

HOOFDZIN + HOOFDZIN

Twee hoofdzinnen kun je aan elkaar verbinden met een nevenschikkend voegwoord.

Dit zijn: en, want, maar en of.

HOOFDZIN + BIJZIN

Een hoofd- en een bijzin kun je aan elkaar verbinden met een onderschikkend voegwoord.

Er zijn veel onderschikkende voegwoorden, zoals: omdat, zodat, doordat, als, dan, hoewel, tenzij, terwijl, toen, of.

Nevenschikkende zinnen

2 hoofdzinnen verbonden met nevenschikkend voegwoord.

Nevenschikkende voegwoorden: of, en, want, dus, maar (ezelsbruggetje: 'Geef mij die ovenwant dus maar!')

geen voegwoord

voegwoorden: en, of, maar, want, dus

voegwoorden: omdat, zodat, die, dat, of, ...

nevenschikking

onderschikking

enkelvoudig

Sleep de 2 persoonsvormen en het voegwoord naar de zwarte vakken. Let op: je hoeft niet alle woorden te verslepen. Druk op 'klaar' als je klaar bent.

Persoonsvormen:

Voegwoord

In de stortregen

zoeken

de scholieren

een bushokje

zodat

ze

kunnen

schuilen.

nevenschikkend voegwoord

onderschikkend voegwoord

Anna wast thuis haar handen, nadat ze in de supermarkt is geweest.

Waar

Niet waar

Onderschikkende voegwoorden verbinden gelijkwaardige zinnen. 

Sleep de  persoonsvormen en het voegwoord naar de zwarte vakken. Let op: je hoeft niet alle woorden te verslepen. Druk op 'klaar' als je klaar bent.

Persoonsvormen:

Voegwoord

John

kan 

niet meer

pinnen

want

hij 

is

zijn pincode

vergeten.

nevenschikkend voegwoord

onderschikkend voegwoord

Peter mag niet naar buiten, want hij heeft koorts en moet erg hoesten.

Zijn de voegwoorden nevenschikkend of onderschikkend?

nevenschikkende voegwoorden

onderschikkende voegwoorden

en

terwijl

maar

doordat

dus

als

toen

want

hoewel

omdat

Zijn de voegwoorden nevenschikkend of onderschikkend? Gebruik eventueel blz. 66 in je boek.

Nevenschikkende voegwoorden

Onderschikkende voegwoorden

en

terwijl

maar

doordat

dus

als

toen

want

daarom

omdat

Beoordelingswoorden

Voegwoorden

mooi

Lelijk

leuk

saai

want

Omdat

Dus

Daarom

onderwerp en persoonsvorm uit elkaar

onderwerp en persoonsvorm naast elkaar

Hoofdzin

Bijzin

persoonsvorm aan het eind van de zin

persoonsvorm vooraan

na voegwoorden: en, of, want, maar, dus

na voegwoorden: omdat, doordat, zodat, voordat, nadat, terwijl, als, tenzij, indien, ....

Nevenschikkend voegwoord

Onderschikkend voegwoord

Maar

Omdat

Want

Of

Terwijl

En

Daarom

Mits

Huiswerk voor vrijdag 29 nov

Maken opdr. 5 t/m 8

Je herkent de hoofdzinnen en de bijzinnen.

Je herkent alle voegwoorden

Maak ze allemaal online