H1.3 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.3 De kerk valt uiteen (deel 1)

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- welke kritiek er was op de katholieke kerk

- hoe de splitsing van de kerk ontstond 

- welke verschillen tussen kerken ontstond 

Erasmus

Humanist

1466-1536

Lof der Zotheid

• Misstanden in de Katholieke kerk;
  

• Verering heiligen
  
• verering relikwieën,
• Hebzucht / machtslust pauzen, bisschoppen en andere geestelijken
  

Kritiek op de kerk 

- In het boek Lof der zotheid geschreven door Erasmus werd de katholieke kerk bespot 

- Kritiek was er al langer maar door boekdrukkunst nu pas verspreid 

- De katholieke kerk zou teveel afwijken van het christendom 

Waardoor werd 'Lof der Zotheid' een heel bekend werk in Europa?

1. Door de ontwikkeling van de boekdrukkunst
2. Doordat Erasmus een beroemde humanist was
3. Lof der Zotheid werd verplichte literatuur op zijn scholen
4. De verhalen uit lof der zotheid werden verwerkt in schilderijen van Renaissance kunstenaars

Maarten Luther

• Duitse monnik (katholiek)
• 1483 - 1546
• 95 stellingen

1. Vergeving kan alleen door goede werken, niet door aflaten.
2. De paus verdient aan de armen.
3. Geld werd verspild aan kunst en gebouwen
   

Door de boekdrukkunst wordt de brief massaal gelezen.

www.vatican.va

Splitsing van de kerk 

- Luther wilde de kerk dusdanig anders dat hij ermee zou breken

- In 1517 protesteerde hij in een brief aan een bisschop tegen de handel in aflaten

- God werd hiermee bespot vond Luther, want alleen God kon zonden vergeven

Wat is de reactie van de katholieke kerk?

1. Ze kondigen hervormingen aan om de misstanden tegen te gaan
2. Ze laten iedereen oppakken en ter door veroordelen die de brief leest of heeft gelezen
3. Luther wordt uit de kerk gezet en ter dood veroordeeld
4. De paus schrijft een eigen brief waarin hij de mensen zijn kant van het verhaal wil laten horen

Karel V

Keizer van het Duitse rijk

Maarten Luther

Vlucht naar Duitsland

Paus Leo X

Zet Luther uit de kerk en vraagt Karel V hem te doden

- Door de boekdrukkunst werd de brief van Luther massaal verspreid.

- De paus was woedend en zette Luther "in de ban" en vroeg keizer Karel V om Luther te doden.

- De keizer gaf Luther nog een kans.

Rijksdag in Worms 1521

- Luther moest verschijnen op een vergadering van Duitse vorsten in de stad Worms.

- Hij moest zijn woorden terugnemen.

- Dit deed hij niet en werd vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem als ketter doden.

- Luther kreeg bescherming van Frederik van Saksen.

- Daar vertaalde hij het NT in het Duits, iedereen kon het nu lezen.

Door de uitvinding van de boekdrukkunst konden ideeën van hervormers snel worden verspreid.

1. Oorzaak van de hervorming
2. Gevolg van de hervorming

- Luther riep Duitse vorsten op om de kerk te hervormen en met de paus te breken 

- Sommige deden dit en vormde nieuwe, Protestantse kerken

- Luthers protestbrief werd het begin van de breuk in het Europese christendom 

- Binnen christendom nu twee groepen: 1. Katholieken o.l.v. de paus 2. Protestanten

03:33

Leg uit waarom de biecht voor diende.

05:41

Waarom had de paus geld nodig?

1. Hij wilde een nieuw klooster bouwen. De sint Pieters basiliek.
2. Hij wilde een nieuwe, grote kerk laten bouwen. De Sint Pietersbasiliek.
3. Hij hield van geld.
4. Hij wilde rijker zijn dan de koningen om hem heen.

12:03

Wat doet Maarten Luther tijdens zijn gevangenschap?

1. Hij schrijft de bijbel
2. Hij vertaalde de bijbel naar het Latijn
3. Hij schrijft de koran
4. Hij vertaalde de bijbel naar het Duits

14:12

Welk nieuw geloof ontstaat er door Maarten Luther?

1. Katholieke geloof
2. Protestante geloof
3. Islam
4. Jodendom

07:25

Noem 2 punten waar Luther kritiek op had.

Aan de slag!

Lees de kopjes 'Kritiek op de kerk' en 'Splitsing van de kerk' op blz. 14 van het informatieboek en maak opdr. 1 t/m 5 Par 1.3 wb.

11:11

Waarom was het gevaarlijk was Luther deed?

1. Hij maakte zo een nieuw geloof en dat wilde hij niet.
2. Hij was goed bevriend met de paus en riskeerde zo ruzie.
3. Mensen die kritiek hadden waren ketters en werden verbannen.
4. Hij riskeerde de brandstapel, omdat hij kritiek had op de kerk.