4.3 Van Burgeroorlog tot Vijfjarenplannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Rusland wordt communistisch

4.3 Van Burgeroorlog tot Vijfjarenplannen

Herhaling: WO I is de directe oorzaak van de Russische revolutie?

1. Juist
2. Onjuist

Herhaling: Waarom leidde WO I tot de Februari- Revolutie?

1. Er werden veel verliezen geleden
2. Er werd landbouwgrond verloren
3. Er brak hongersnood uit
4. De tsaar was verantwoordelijk (WO I)

Herhaling: Wat is het verschil tussen de februarirevolutie (F) en de oktoberrevolutie (O)?

1. F: Staatsgreep O: Opstand
2. F: Muiterij O: Opstand
3. F: Opstand O: Staatsgreep
4. F: Opstand O: Muiterij

Leerdoelen

*Russische Burgeroorlog

*Oorlogscommunisme

*NEP

*Collectivisatie in industrie en landbouw

Rood tegen Wit

Deelname aan de Eerste Wereldoorlog wordt stopgezet door Lenin: Vrede van Brest-Litovsk (maart 1918)

Rusland verliest:

• Oekraine
• Russisch Polen
• Baltische Staten (Es, Let, Lit)
  
• Finland

 

Daarna burgeroorlog: Roden  tegen Witten

De Witten (Mensjewieken / minderheid):

- Officieren trouw aan de tsaar

- Zonen van adel / bourgeouisie

- Nationalisten, gesteund door het Westen

- Koelakken=rijke boeren

  

Rood tegen Wit

De Roden (Bolsjewieken / meerderheid of socialisten/communisten))

• Arbeiders
• Arme boeren

(o.l.v. Vladimir Lenin, Leon Trotski)

Grootschalige plunderingen Bojaren en rijken door aanhangers van Lenin 

Het Rode Leger (onder dwang gevormd door Trotski)

1918: 430.000 man

1920: 5.300.000 man

(o.a. ook doordat veel arme boeren bang zijn voor een terugkeer van de tsaar) 

1922: Bolsjewieken / socialisten winnen de burgeroorlog

Oorlogscommunisme

Poging van de nieuwe communistische regering:

• Boeren moeten gratis graan en vlees leveren
• Fabrieken moeten staatseigendom worden

Deze poging mislukt:

• Veel van de landbouwgronden zijn al overgenomen door arme boeren (ook Roden)
• Het verzet is groot (ophalers graan en vlees worden vermoord)

Gevolg:                      Tienduizenden onwillige boeren vermoord / naar strafkampen

                                     Het instorten van de (voedsel)productie, uitbreken van hongersnoden

Oorlogscommunisme

Naast de boeren komen ook de arbeiders massaal in opstand (stakingen)

Maart 1921: De mariniers van Kronstadt (eerder hielpen zij het Rode Leger en de Oktoberrevolutie) staken ook, eisen vrije handel en verkiezingen.

Ook deze opstand slaat Trotski neer. Duizenden voormalige bondgenoten in de strijd worden geexecuteerd of naar Siberië gestuurd.

Nieuwe Economische Politiek

Poging van de regering om steun te krijgen:

• Boeren mogen weer grond bezitten (eerder alles staatsbezit gemaakt).
• Boeren mogen weer producten vrij verkopen, mits er belasting wordt afgedragen.
• Winkels, werkplaatsen en kleine fabrieken weer privébezit.
• Mijnbouw en zware fabrieken (industrie) blijven wel in handen van de staat.

Josef Stalin steunt de NEP van Lenin  en krijgt steeds meer macht.

1924 Stalin volgt Lenin op als partijleider maar schaft de NEP af.

Collectivisatie in de industrie

• Planeconomie / Vijfjarenplannen: voor de industrie wordt bepaald wat er geproduceerd moet worden (termijnen van 5 jaar).
  
  
• Economisch gezien werkte dit rampzalig,
  er waren altijd tekorten.
  
  
• Maar de Sovjet-Unie kan hierdoor sneller industrialiseren dan kapitalistische landen met vrije markt-economie.

Collectivisatie in de landbouw

• Ook collectivisatie in de landbouw: Kolchozen (boerderijen mét vrijheid) en Sovchozen (boerderijen zonder vrijheid, staatseigendom).
  
  
• Idee: zo kunnen de boerderijen meer en goedkopere produceren leveren aan de staat, kon de opbouw van industrie van worden betaald.
  
  
• Realiteit: Rampzalig, veel tekorten

Collectivisatie

• Boeren en arbeiders die zich tegen de collectivisatie verzetten  werden vermoord of gedeporteerd naar Siberië.
  
  

Schrijf 3 dingen op die je deze les
hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Huiswerk

Voor de volgende les:

Maken opdr 2,3,4,5,6,8 

4.3 Van burgeroorlog tot Vijfjarenplan