Hofcultuur beeldende kunst

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Wat is een uomo universales?

Welke onderwerpen (voorstellingen) geven kunstenaars
weer in de Renaissance & Barok?

Onderwerpen in Renaissance & Barok

• Portretten
  
• Griekse en Romeinse mythologie
  
• Allegorieën (tijd, liefde, trouw) en symbolen
• Bijbelse taferelen
  
• Landschap
  

In Barok extra nadruk op:

Bijbelse taferelen als kruisigingen, martelaarstaferelen, uitzicht op paradijs

Kenmerken beeldhouwkunst
RENAISSANCE

Kenmerken beeldhouwkunst RENAISSANCE

• Geïdealiseerd met de best denkbare proporties en anatomie zonder persoonsgebonden kenmerken/afwijkingen/tekenen van verval
• Vaak groot en vrijstaand
• Beïnvloed door klassieke beelden
• Vaak menselijke uitdrukking
• Veel naakt
• Van marmer of brons

Kenmerken schilderkunst
RENAISSANCE

Kenmerken schilderkunst RENAISSANCE

Streven naar Realisme:

• Anatomiestudie
  
• Proportieleer
  
• Ruimte uitbeelding: Lijnperspectief, Overlapping, Atmosferisch perspectief
  

Streven naar Harmonie:

• Harmonieuze, evenwichtige composities:
  

1. Statisch
   
2. Vaak symmetrisch
   
3. Centraal- en driehoekscompositie
   

Kenmerken beeldhouwkunst
BAROK

Kenmerken beeldhouwkunst BAROK

• Bij plaatsing rekening gehouden met lichtval (lichtkoepel/raam)

• Dynamisch, beweeglijk van karakter:
  

1. Veel licht/donker contrast
2. Diagonalen in compositie
3. Verschillende lichaamsassen (gebaren, fladderende kleding alsof het waait)
4. Gebruik spiralen

• Illusionisme: dramatisch effect lichtinval
  

Kenmerken schilderkunst
BAROK

Kenmerken schilderkunst BAROK

• Sterk licht/donker contrast (= Clair obscur)
  

• Dynamisch, beweeglijk van karakter:
  

1. Veel licht/donker contrast
2. Diagonalen in compositie
3. Asymmetrische compositie
4. Warm/ helder kleurgebruik

• Illusionisme: trompe l’oeuil in muur- en plafondschilderingen
  

Michelangelo

Bernini

Renaissance

Barok

Hoven nemen kunstenaars in dienst. Hoe noem je dit en wat zijn de voordelen voor kunstenaars hiervan?

Hofkunstenaar zijn is niet voor iedereen weggelegd. Er zijn voorwaarden om succesvol te worden. Naast technische vaardigheden wordt ook theoretische kennis geëist. Noem twee zaken waarvan een kunstenaar kennis moet hebben om een succesvol hofkunstenaar te worden.

Opdracht

Op de volgende slides zie je steeds een kunstwerk. 

Aan jou de opdracht om aan te geven:

- Is het Renaissance of Barok?

- Welke voorstellings- en vormgevingskenmerken zie je in het werk waaraan jij kan zien dat het Renaissance of Barok is?

Botticelli, Venus en Mars, 1483

Tekst bij Botticelli's Venus en Mars 1483

'Een dame vraag een heer ten dans. Hij weigert, wil ook niet naar muziek luisteren of deelnemen aan andere vormen van tijdverdrijf. Zulke frivole bezigheden behoren niet tot zijn vak, zegt hij.

De dame vraag: 'Wat is uw vak dan?'

'Vechten', antwoordt hij.

Daarop reageert de vrouw: 'Ik zou denken dat u, nu er geen oorlog is en u ook niet op het punt staat te vechten, er het beste aan zou doen u goed te laten invetten en u niet uw hele wapenuitrusting in een kast te laten opbergen tot men u nodig heeft, anders raakt u nog erger vastgeroest dan u nu al bent. '

Uit Baldassara Castiglione, De hoveling, 1513-1518

Tekst bij Botticelli's Venus en Mars 1483

'En zij heeft hem onderworpen

En hem als zijn meesteres een les geleerd

Want zij verbood hem alle afgunst

En wreedheid en bazigheid en tirannie

Zij maakte hem naar haar goeddunken zo nederig en groot

Dat als haar oog een blik op hem wierp

Hij dat als leven of dood aanvaardde

En zo beteugelde zij hem op haar manier

Met niets anders dan de teugels van haar lieftalligheid.'

Uit Geoffrey Chaucer, Klacht van Mars, ca. 1385

Venus is de godin van de liefde en Mars die van de oorlog. Chaucer
beschrijft de relatie tussen beiden. Botticelli's schilderij lijkt een
verbeelding van de ideeën van Baldassare Castiglione over
de veranderende rol van de adel.
Leg dit uit aan de hand van het schilderij van Botticelli.

Mars lijkt volledig uitgeteld in diepe slaap verzonden.
Hoe maakt de schilder dit duidelijk?
Noem twee zaken.

Het bestellen en bezitten van een dergelijk werk verhoogt zowel de status van de opdrachtgever als van de kunstenaar
die de opdracht krijgt.
Leg dit voor beiden uit.