De machtige kerk balans

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

6.4 De machtige kerk

Voor het jaar 1000 werden de meeste kerken van hout gemaakt. 

Hoger, beter, mooier

• Mensen wilden erg graag na hun dood in de hemel komen.
• Om hun God te eren bouwden ze grote kerken.
• Ook konden ze zo laten zien hoe rijk de stad was.
• Het geld voor de bouw kwam van schenkingen van de gilden of giften van mensen.

Verschillende soorten kerken in de middeleeuwen:

1000- 1200: Romaanse stijl: Stenen kerken die leken op vroegere Romeinse bouwwerken. Kleine ramen met ronde bogen in dikke muren.

1200-1500: Gotische stijl: hoge kerken met dunnere muren en spitse bogen die ondersteund werden door stenen bogen aan de buitenkant. Grote ramen met kleurrijke afbeeldingen in glas in lood. 

Kenmerken 

Romaanse bouwstijl

• kleine ramen
• dikke muren
• rond gewelf of koepel

(gewelf = gebogen plafond)

Kenmerken 

Gotische bouwstijl

• grote hoge ramen
• spitse bogen
• glas in lood ramen

Leven na de dood

Na de dood waren er drie mogelijkheden:

1. Hemel: zonder zonden? Dan onmiddelijk in de hemel (maar dat gold voor bijna niemand)

2. Hel: bij heel zondig leven: eeuwig branden in de hel.

3. Vagevuur: na je dood moest je boete doen voor je zonden in het vagevuur. Hoe meer je al had geboet tijdens je leven, hoe korter het verblijf in het vreselijke vagevuur. Daarna kon je alsnog naar de hemel.

Aflaat 

Brief die je van de paus kon kopen waarop stond dat een aantal zonden vergeven waren.

Hierdoor verbleef je korter in het vagevuur.

Hier verdiende de paus veel geld mee.

Bedevaart

Je kon een aflaat voor afkoop van alle zonden verdienen als je op bedevaart ging naar een heilige plek.

Pelgrim: iemand die op bedevaart gaat.

De rol van de kerk in de middeleeuwen:

• De kerk bepaalde wat gewoon was, deed je in die tijd iets anders? Dan had je het erg moeilijk.
• Christenen met een afwijkend geloof werden ketters genoemd.
• Mannen en vrouwen waarvan men dacht dat ze kwaad aanrichtten met tovernarij en hulp van de duivel werden heksen genoemd.
• Ook joden weken af van de normen van de kerk in de Middeleeuwen, zoals:

               Joden vieren de Sabbat op zaterdag en sloten daarom zaterdags hun winkels\

               Joden eten geen varkensvlees.

               Joden hebben hun eigen gebruiken en feestdagen die veel christenen maar raar vonden.

Joden

• In de Middeleeuwen vonden de mensen de Joden 'vreemd' en 'onbetrouwbaar'.
  
• Zo zouden zij het drinkwater hebben vergiftigd met de pest.
• Joden moesten vaak in andere delen van de stad wonen (getto's), mochten geen eigen grond bezitten en ze mochten geen lid zijn van een gilde.
• Daarom hadden ze vaak beroepen als: handelaar, bankier of juwelier.
• Als er in een middeleeuwse stad de pest uitbrak of er was een misdrijf gepleegd, dan werden de Joden vaak als schuldigen aangewezen. Het gevolg was een pogrom: een uitbarsting van Jodenhaat. De huizen van de Joden werden geplunderd en vernield. De Joden zelf werden mishandeld.
• Een ander woord voor Jodenhaat is antisemitisme

Antisemitisme

Jodenhaat.

Oorzaken: Uitbraken  van de pest, Joden houden zich aan hygiëne maatregelen, dit moet volgens hun geloof. Hierdoor hebben zij minder vlooien die de pest overbrengen en worden zij niet zo snel ziek. De mensen uit die tijd zagen dat anders en geloofden dat de joden de pest veroorzaakt hadden en gestraft moesten worden.

Antisemitisme

Gevolgen:

• speciale wetten in steden, bijv. verplicht wonen in een bepaalde wijk.
• geen lid mogen zijn van een gilde
• speciale tekens en kleding dragen

Aan de slag

Je hebt tot 9.40 uur de tijd om te werken aan het werkboekje 'Middeleeuwse stad' en de plattegrond.

Let op: vrijdag moet je het inleveren!