6.3 De machtige kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

6.3: De machtige kerk

In deze les leer je:

• Welke soorten kerken christenen bouwden.
  
• Hoe godsdienstig christenen waren en hoe machtig de kerk daardoor was.
  
• Hoe christenen optraden tegen mensen die zich niet gedroegen volgens de normen van de kerk

Hoger, beter, mooier

In steden en en dorpen gaf de burgerij veel geld uit aan kerkenbouw, om te laten zien hoe rijk en godsdienstig ze waren.

Kerkenbouw

Na 1000 worden overal in Europa kerken gebouwd.

De meest gebruikte bouwstijl was Romaans

Na 1200 kwam er een nieuwe bouwstijl op: Gotiek

Kenmerken 

Romaanse bouwstijl

• kleine ramen
• dikke muren
• ronde bogen

Kenmerken 

Gotische bouwstijl

• hoger dan Romaanse kerken
• dunnere muren
• kleurrijke afbeeldingen in de ramen

'Memento Mori'

• In de Middeleeuwen waren de meeste mensen in Europa christenen
  

• Het leven was heel erg gericht op het leven na de dood: kwam je in de hemel of in de hel? 
• Daarom was het motto: Memento Mori: gedenk te sterven.
• Al tijdens het leven moest boete gedaan worden voor zonden
• Een zonde is iets doen wat God verboden had (bijv. stelen, liegen)
  
• Boete kun je doen door om vergeving te bidden of om de kerk geld of goederen te schenken. 

Leven na de dood

Na de dood waren er drie mogelijkheden:

1. Hemel: zonder zonden? Dan onmiddellijk in de hemel.

2. Hel: bij heel zondig leven: eeuwig branden in de hel.

3. Vagevuur: na je dood moest je boete doen voor je zonden in het vagevuur. Hoe meer je al had geboet tijdens je leven, hoe korter het verblijf in het vreselijke vagevuur. Daarna kon je alsnog naar de hemel.

Aflaat 

Brief die je van de paus kon kopen waarop stond dat een aantal zonden vergeven waren.

Hierdoor verbleef je korter in het vagevuur.

Hier verdiende de paus veel geld mee.

Bedevaart

Je kon een aflaat voor afkoop van alle zonden verdienen als je op bedevaart ging naar een heilige plek.

Pelgrim: iemand die op bedevaart gaat.

Bidden en Heiligen

• Doel van bidden = bescherming, steun of vergeving vragen aan God, Jezus, Maria of een heilige.

• Heilige = gestorven persoon die vereerd wordt om zijn goede daden

• In veel kerken werden relikwieën (overblijfselen van heiligen) vereerd.

Reliekhouder met daarin een bot van een heilige. 

Ketters en heksen

Christenen die volgens de paus niet het juiste geloof hadden, werden ketters genoemd.

Deze werden door de inquisitie (kerkelijke rechtbank) vervolgd.

Heksen

• Dingen die misgingen kon men vaak niet verklaren. 
• Er werd gezocht naar een zondebok, iemand die je de schuld kunt geven.
• Deze zondebokken werden vaak gevonden in mensen die andere gewoonten hebben.
• Zo werden sommige vrouwen (én mannen) van hekserij beschuldigd.

Vervolging van heksen

• Om heksen te 'ontmaskeren' werden de meest vreselijke ondervragingen en proeven gebruikt.
• Zo zouden heksen hagel kunnen veroorzaken door een slang en een haan in een pot te koken.
• Heksen werden verbrand om er zeker van te zijn dat de duivel werd uitgedreven.

Joden

• In de Middeleeuwen vonden de mensen de Joden 'vreemd' en 'onbetrouwbaar'.
  
• Zo zouden zij het drinkwater hebben vergiftigd met de pest.
• Joden moesten vaak in andere delen van de stad wonen getto's, mochten geen eigen grond bezitten en ze mochten geen lid zijn van een gilde.
• Daarom hadden ze vaak beroepen als: handelaar, bankier of juwelier.
• Als er in een middeleeuwse stad de pest uitbrak of er was een misdrijf gepleegd, dan werden de Joden vaak als schuldigen aangewezen. Het gevolg was een pogrom: een uitbarsting van Jodenhaat. De huizen van de Joden werden geplunderd en vernield. De Joden zelf werden mishandeld.
• Een ander woord voor Jodenhaat is antisemitisme

Opdracht

Maken opdrachten 6.3 uit de online methode of werken aan een ander vak.

Klaar? Lezen paragraaf 6.5