Zinsdeelzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

GRAMMATICA ZINSDELEN:
enkelvoudige en samengestelde zinnen

Bekijk de volgende zinnen:

1. Mijn vriend / vertelde / me / verrassend nieuws (lv).

2. {Mijn vriend / vertelde / me / (dat hij gaat emigreren)(lv)}.

Welke zin is enkelvoudig en welke zin is samengesteld? 

zinsdeelzinnen 

Mijn vriend / vertelde / me / verrassend nieuws (lv).  --> enkelvoudig

{hz Mijn vriend  / vertelde / me / (bz dat hij gaat emigreren ) (lv)}.   -->samengesteld

In zin 1 is het lijdend voorwerp van de zin een woordgroep: verrassend nieuws.

In zin 2 is het lijdend voorwerp een bijzin: dat hij gaat emigreren naar Zweden. Een zinsdeel dat een persoonsvorm bevat, is een zinsdeelzin.

Als een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin en een bijzin, is de bijzin een zinsdeelzin binnen de hoofdzin. 

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

Een bijzin is altijd een zinsdeel van de hoofdzin. En omdat dit een zin is, noemen we dit een zinsdeelzin.

We kennen de volgende zinsdeelzinnen: ow-zin, lv-zin, , mv-zin en bwb-zin.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

1. Zoek de bijzin.

2. Vervang de bijzin door één woord (of woordgroep).

3. Ontleed de hoofdzin.

4. Het zinsdeel van het woord is ook de zinsdeelzin.

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

Ik blijf vandaag binnen, omdat het zo hard regent.

Daarom blijf ik vandaag binnen.

bwb-zin = omdat het zo hard regent

GRAMMATICA ZINSDELEN: SAMENGESTELDE ZINNEN

zinsdeelzinnen

Wie het boeket vangt, mag als volgende trouwen!

Zij mag als volgende trouwen!

ow-zin = Wie het boeket vangt

Wat is de bijzin?

Wie de vermiste kat vindt, krijgt een beloning.

1. Wie de vermiste kat vindt
2. krijgt een beloning

Hoe benoem je de bijzin?

Wie de vermiste kat vindt, krijgt een beloning

1. ow-zin
2. bwb-zin
3. lv-zin
4. mv-zin

Wat is de bijzin?
De docent zegt dat je volgende week de toets kunt inhalen.

1. De docent zegt
2. dat je volgende week de toets kunt inhalen

Hoe benoem je de bijzin?
De docent zegt dat je volgende week de toets kunt inhalen.

1. ow-zin
2. bwb-zin
3. lv-zn
4. mv-zin

Aan de winnares die op het podium staat, wordt de eerste prijs uitgereikt.

1. Aan de winnares die op het podium staat
2. wordt de eerste prijs uitgereikt

Hoe benoem je de bijzin?
Aan de winnares die op het podium staat, wordt de eerste prijs uitgereikt.

1. ow-zin
2. bwb-zin
3. lv-zin
4. mv-zin

Wat is de bijzin?
Mees kwam te laat, doordat hij onderweg een lekke band kreeg.

1. Mees kwam te laat
2. doordat hij onderweg een lekke band kreeg.

Hoe benoem je de bijzin?

Mees kwam te laat, doordat hij onderweg een lekke band kreeg.

1. ow-zin
2. mv-zin
3. vv-zin
4. bwb-zin

Stappenplan bijzin benoemen

1. Wat is de hoofdzin en wat is de bijzin?

2. Vervang de bijzin door een woord

3. Ontleed de hoofdzin met het woord en benoem dan de bijzin