extra uitleg woordsoorten 3e klas

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij extra uitleg grammatica woordsoorten

Wat zijn woordsoorten?  

•  ...
• lidwoord - zelfstandig naamwoord - bijv. naamwoord - stoffelijk bijv. naamwoord - werkwoord - bezittelijk voornaamwoord - persoonlijk voornaamwoord
  
• waarom moet je dit leren?

Gramm. zinsdelen: je kijkt bv. naar "wie de baas is" in de zin = het onderwerp

• pv
• onderwerp
• wg
• lijdend voorwerp
• meew. voorwerp

Gram. woordsoorten: je geeft elk los woord "een naam"

• lidwoord
• zelfst. nw
• bijv. nw - stoff bn
• pers. vn
• bezitt. vnw
• betrekk. vnw
• hulpww - zelfst. ww

Welke zelfst. nw zie je?  

• De winter is voorbij.  De bladeren worden al groen. Michael heeft veel zin in vakantie.

Wat weet je over het zn?

• 
  
• duidt mens, dier, plant, ding of gevoel aan
• eigennaam is ook zn


• heeft meestal enkelvoud en meervoud
• kan meestal verkleinwoord krijgen
• kan bijna altijd een lidwoord krijgen

Welke lidwoorden ken je?  

•  ...
• De fiets staat in het schuurtje.

Lidwoord

• hoort altijd bij een....
• .....zelfstandig  naamwoord (zn)
• Staat er een lidwoord in de volgende zin?
• Het regent namelijk vaak. 

Wat valt je op?  

• Eveline heeft een spiksplinternieuwe fiets. Eveline is er blij mee. Eveline heeft er 800,- euro voor betaald. 

zn  => persoonlijk vnw  

• Eveline => zij
• mijn vader => ... / de leerlingen => ....


• 
  
• alles op een rijtje:
• ik - jij - hij/zij/het - wij - jullie - zij
• mij -jou- hem/haar/het - ons - jullie -hen/hun 

Welke pers. vnw in deze zinnen?

• Ik ga vaak naar mijn vader voor zakgeld. Hij geeft mij dat dan snel. Het is leuk om hem als vader te hebben! 

Welke pers. vnw in deze zinnen?

• Ik ga vaak naar mijn vader voor zakgeld. Hij geeft mij dat dan snel. Het is leuk om hem als vader te hebben! 

Welke bn in deze zinnen?

• De grote boze wolf maakte vreemde sprongen toen de uitverkoren jager op hem afkwam. 

Welke bn in deze zinnen?

• De grote boze wolf maakte vreemde sprongen toen de uitverkoren jager op hem afkwam. 

Wat weet je over het bn?

• zegt iets over het zelfst. nw: stoer, lief, groen
  
• meestal vóór het zn
• maar het kan er ook achter: dit boek is mooi.


• stoffelijk: ijzeren, gouden, plastic: één vorm
• bijv.gebruikt dw: de gewonnen wedstrijd, het lachende meisje

Wat weet je over het bez. vnw?

• duidt het bezit aan
• er staat altijd een zelfst.nw achter:
  
• ons huis; mijn Playstation; zijn vakantie



• Let op: heeft een paar vormen die ook voorkomen als pers. vnw:
• dit is haar fiets (bezitt) / ik zie haar (pers.)
• dit is ons huis (bezitt) / dit huis is van ons (pers.)
• let op de spelling van jouw

Betrekkelijk voornaamwoord (1)

1.  'die': om naar de-woorden te verwijzen. 
2. voorbeeld: De auto die ik gekocht heb, is blauw.
3. "de auto" noemen we het antecedent.
4. 'dat': om naar het-woorden te verwijzen.
5. voorbeeld: Het Songfestival dat in Ahoy georganiseerd wordt, trekt veel kijkers. 
6. Het Songfestival noemen we het antecedent.

Betrekkelijk voornaamwoord (2)

1. 'wie': om, gecombineerd met een voorzetsel, naar een persoon te verwijzen
2. voorbeeld: De docent van wie we wiskunde hebben, is ziek.
3. 'wat': om naar overtreffende trap, hele zin, en de woorden alles, iets, niets, enige en veel te verwijzen
4. voorbeeld: Het leukste wat ik kan doen is skeeleren.
5. voorbeeld: Mijn ouders geven me veel vrijheid, wat ik heel fijn vind
6. voorbeeld: Alles wat we op Netflix zien is leuk.

Betrekkelijk voornaamwoord (3)

1. 'wie' vervangbaar door 'degene die'? Dan noemen we 'wie' een betrekkelijk vnw met ingesloten antecedent.
2. voorbeeld: Wie vandaag te laat komt, gaat trakteren.
3. => Degene die vandaag te laat komt, gaat trakteren.
4. 'wat' vervangbaar door 'datgene wat'? Dan noemen we 'wat' een betrekkelijk vnw met ingesloten antecedent.
5. voorbeeld: Wat je gisteren deed, was echt gevaarlijk. 
6. => Datgene wat je gisteren deed, was echt gevaarlijk. 

Het belangrijkste ww in de zin?  

1. Nederland plaatste zich in een prima groep voor het EK.
2. Gisteren heb je je vast misselijk gegeten aan pepernoten en marsepein.

Zelfstandig en hulpwerkwoord

• Maar één werkwoord in de zin? Dan is dat het zlfst.ww.
• Meerdere werkwoorden in de zin? Dan zoek je het ww. waar de 'actie' vanuit gaat: staat meestal achteraan.
• Alle andere werkwoorden geven tijd, mogelijkheid of wens aan en zijn hulpwerkwoorden.
• Ik heb gisteren gedichtjes gemaakt.
• Kan ik vanavond komen chillen?

Oefenen

• Mijn moeder werkt in haar deftige kantoor dat in Amsterdam staat.
• Het sneeuwt en het hagelt.
• Die gouden ring  is van haar. 
• Heb je dat echt gedaan?