§5.1 Natuurlijke hulpbronnen (1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§5.1 Natuurlijke hulpbronnen (1)

Uitleg (1)

Het Midden-Oosten is niet een duidelijk afgebakend gebied. Meestal bedoelen we alle landen op het Arabisch schiereiland en alle landen die er (over land) aan grenzen. 

De volgende landen rekenen we tot het Midden-Oosten:

Jemen, Oman, Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Bahrein, Koeweit, Irak, Iran, Jordanië, Israël, de Palestijnse gebieden, Egypte, Syrië, Libanon en Turkije.

Uitleg (2)

Het Midden-Oosten is rijk aan aardolie. Zo'n 60% van de bewezen wereldvoorraad is hier te vinden. Maar niet alle landen hebben evenveel. Saudi-Arabië, Koeweit, Irak en Iran hebben heel veel, terwijl landen als Jemen, Libanon en Syrië nauwelijks olie hebben.

Het beland van olie voor de economie is dus erg groot, ook omdat er bijna geen andere hulpbronnen zijn. Daarom hebben ze de OPEC 

opgericht, een organisatie die de economische belangen van de olielanden behartigt door prijsafspraken te maken.

Uitleg (3)

DE OPEC heeft tientallen jaren grote invloed gehad op de wereldeconomie. Zij bepaalde de prijs van de olie en bij conflicten in het gebied kon de prijs sterk stijgen. En conflicten waren er genoeg.

De laatste jaren neemt de rol van de OPEC af. Dat komt voor een deel omdat andere landen (bijv. Rusland) meer olie zijn gaan produceren of op een andere olie (schalieolie) overstappen. Ook proberen heel veel landen minder afhankelijk te worden van aardolie, enerzijds vanwege het feit dat aardolie op raakt maar anderzijds ook uit milieuoverwegingen.

Uitleg (4)

Aan water is in het Midden-Oosten wel een groot gebrek. Dat komt door het droge klimaat in grote delen van het gebied en door het forse watergebruik. Een goed middel om zicht te krijgen op het watertekort is de droogte-index. Dat is het getal dat de verhouding weergeeft tussen de hoeveelheid water dat verdampt en de hoeveelheid neerslag. Nederland heeft een droogte-index van 0,75. De meeste landen in het Midden-Oosten komen niet onder de 20. 

Uitleg (5)

Ondanks de grote droogte gebruikt men in het Midden-Oosten veel water, vooral voor de geïrrigeerde landbouw. Omdat er niet veel neerslag valt, pompt met veel water op uit waterhoudende grondlagen. Dat water wordt niet weer aangevuld, dus komt er steeds minder water. 

De landbouw zorgt ook voor verzilting en verwoestijning. Daardoor neemt de voedselproductie af en trekt de plattelandsbevolking naar de stad op zoek naar werk.

Uitleg verzilting en verwoestijning

Verzilting in droge gebieden wordt veroorzaakt door de irrigatie. Er wordt overvloedig water op de akkers gebracht. Door de grote hitte verdampt er ook weer veel water. De mineralen en zouten in het water blijven achter in de bodem. (zie ook §1.2, blz. 14).

Verwoestijning betekent eigenlijk heel simpel het ontstaan en/of groter worden van woestijnen door natuurlijke of menselijke oorzaken.

Uitleg (7)

Oplossingen voor de waterproblemen:

- druppelirrigatie. Hierdoor krijgen planten druppelsgewijs water. Zo

  wordt er minder water verbruikt en is er minder verzilting.

- verbouw van gewassen die beter tegen droogte of zout kunnen.

- ontziltingsinstallaties. Van zout zeewater wordt zoet water gemaakt. Dat

  kost alleen veel energie en het zout dat overblijft.

- betere verdeling van water. met pijpleidingen wordt water van regio's

  met een overschot naar regio's met tekort gebracht.

Uitleg (8)

Door de watertekorten kunnen ook conflicten tussen landen ontstaan als een land het water in eigen land vasthoud. Dat doen ze bijvoorbeeld door stuwdammen te bouwen in rivieren die ook naar andere landen stromen. Die krijgen daardoor minder water. 

Huiswerk

Voor de volgende keer heb je deze LessonUp helemaal afgerond.

Je maakt verder van §1 vragen 1-2-3. De kaart zit in de bijlage van Magister.

Je upload de uitwerkingen naar Opdrachten.