Samenstellingen en cijfers/getallen les 1 (21/03)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Ga rustig op je plek zitten en pak je laptop erbij.

Cijfers en getallen 

Theorie 

Samenstellingen + cijfers en getallen 

Samenstellingen 

Aaneenschrijven:

• woorden met één klemtoon 
• samengestelde werkwoorden en samenstellingen die afgeleid zijn van werkwoorden
• Engelse leenwoorden schrijf je met andere Engelse of Nederlandse woorden vast 
• Eigennaam 

• Feestbeest, minimumleeftijd 
• lichtgeel, loodwaar
• afmaken, lesgegeven, dagdroomde 
• eraf, hierheen, daarvandaan 
• flatscreen, sportoutfit, TikTokdansje 

Samenstellingen

Spaties:

• Als in een eigennaam al een spatie staat, dan blijft deze behouden
• Soms ligt het aan de betekenis 

• Anne Frankhuis, Red Bullverslaving, Dode Zeezout 
  
  
• Wat een fantastisch uitzicht!
• Het schip verdween langzaam uit zicht. 
• Weet je wie er meedoen vanavond?
• Ik vraag me af wat ze ermee doen. 

Samenstellingen 

Tussen -s:

• Als je een -s hoort 
• Soms hoor je de -s niet bij het eerste deel, vervang deze dan om te controleren

• Koningsdag, buitenshuis
• Dorpsstraat -> dorpshuis 
• Levensstijl -> levensgevaarlijk 

Samenstellingen

Tussen -en:

• Als het linkerdeel een zelfstandig naamwoord is met meervoud op -en

• Boekenweek, krantenbezorger, sterrenstelsel 

Tussen -er: 

• Je schrijf de tussen -er meestal bij woorden die in het meervoud eindigen op -eren 

• eierdop, kinderfiets 

Samenstellingen  

Tussen -e:

• Je schrijft een tussen -e als het linkerdeel van de samenstelling bij:
• een meervoud heeft op -s -> aspergesoep 
• een meervoud heeft dat zowel -s als op -(e)n kan eindigen -> keuzestress 
• geen meervoud heeft -> roggebrood 
• uniek is, er bestaat er maar één van -> zonneschijn 
• een bijvoeglijk naamwoord versterkt -> apetrots 

Samenstellingen  

Koppelteken:

• als klinkers 'botsen' -> zee-eend 
• bij gelijkwaarde combinaties -> chef-kok, singer-songwriter 
• tussen alle woorden van een vaste woordgroep -> een-op-een, kant-en-klaarmaaltijd 
• aardrijkskunde namen en samenstellingen -> West-Terschelling, Schouwen-Duiveland
• na afkortingen, letter, cijfers en speciale tekens -> PvdA-leden, L-vormig 
• samenstelling waarin het volgende deel begint met een hoofdletter -> oud-Hollands
• tussen anderstalige woorden die normaal los geschreven worden -> déjà-vugevoel 

Denk aan een cijfer in je sport, je hobby, je gezin, ...

Schrijf een correcte zin met dit cijfer!

Bijv. 

Na tweeënhalf uur lopen heb ik de marathon van New York voor gezien gehouden en ben ik het vrijheidsbeeld gaan bezoeken. 

Denk aan een cijfer in je sport, je hobby, je gezin, ...

Schrijf een correcte zin met dit cijfer!

Bijv. 

Ik heb maar één broer maar wel zeventien neven en nichten. 

Denk aan cijfer in je sport. hobby, gezin, ...
Schrijf een correcte zin met dit cijfer!

Cijfers en getallen   

Getallen in letters of cijfers:

• In zinnen en langere teksten schrijf je getallen tot en met twintig, tientallen, en ronde getallen met honderd, duizend, miljard, enzovoort, in letters ->
  Er waren meer dan zevenhonderd mensen.
  Ze was de duizendste klant 
• Cijfers als het gaat om een datum, jaartal, temperatuur, gewicht, maat, bedrag of snelheid ->
  Wordt het weer 40 graden deze zomer?
• Als er andere cijfers in dezelfde zin staan, gebruik dan voor alle getallen cijfers ->
  100 jaar keer 365 dagen is 36.500 dagen.
• Soms worden cijfers en letters gecombineerd bij getallen met miljoen en miljard ->
  Die voetballer is 20 miljoen euro waard. 

Cijfers en getallen

Getallen voluit schrijven:

• Getallen in letters schrijf je aan elkaar 
• Alleen na het woord duizend en voor én na miljoen en miljard komt een spatie ->
  negen miljard 
• Bij klinkerbotsing schrijf je een trema, geen koppelteken ->
  tweeënhalf 

Cijfers en getallen

Samenstelling met cijfers en getallen:

• een samenstelling met een getal in letters schrijf je volgens de regels voor samenstellingen
• na een getal in cijfers schrijf je een koppelteken -> 22-jarige 
• Als een woord na een cijfer een samenstelling is, dan komt er een spatie tussen het getal en de samenstelling -> 4 meiherdenking 

Denk aan cijfer in je sport. hobby, gezin, ...
Schrijf een correcte zin met dit cijfer!
Zou je de schrijfwijze aanpassen?

Huiswerk voor donderdag

- Opdrachten p126-127, opdr 3-9