06 - Spreektaal, schrijftaal en jargon

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Spreektaal, schrijftaal en jargon

Taalverzorging §B4

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- het verschil tussen spreektaal, schrijftaal en jargon; 

- hoe je spreektaal en schrijftaal kunt herkennen; 

- hoe je in zin in spreektaal om kunt zetten naar schrijftaal. 

Bespreken huiswerk

We lopen samen door het huiswerk heen. 

Spreektaal en schrijftaal

We gebruiken taal om te communiceren. 

Vaak gebruiken we in schriftelijke communicatie andere woorden dan wanneer we met elkaar in gesprek zijn. 

Er is dus een verschil tussen spreektaal en schrijftaal, maar net als bij formele en informele taal is de grens moeilijk te bepalen. 

Toepassing spreektaal en schrijftaal

Als je spreekt, is er sprake van interactie: je reageert op elkaar. 

Bij schrijftaal is er sprake van informatieoverdracht. Je hebt dus één kans om je boodschap over te brengen. 

Bij spreektaal kun je je boodschap verder toelichten, maar je kunt niet nog even teruglezen. 

Verschil schrijftaal en spreektaal

- Makkelijkere woorden

- Meer actieve zinnen

- Werkwoordstijl

- Kortere zinnen

- Regionale woorden, sociolect

- Stopwoorden en tussenwerpsels

- Geformuleerd in de tweede persoon

- Uitspraak afgeraffeld, samentrekkingen

- Zinnen zijn niet grammaticaal correct

Moeilijkere woorden - 

Meer passieve zinnen met 'worden' of 'zijn' -

Naamwoordstijl -

Langere zinnen (met bijzinnen) -

Standaardnederlands -

Geen stopwoorden of tussenwerpsels -

Geformuleerd in de derde persoon -

Uitspraak netjes, geen samentrekkingen -

Grammaticaal correcte zinnen -

Kwestie van smaak

De trend is dat steeds meer mensen spreektaal gebruiken. 

Veel mensen vinden dat mooi, omdat het niet te ingewikkeld en hoogdravend is. 

Anderen vinden het fijn om 'op een normale manier' te worden aangesproken. 

Jargon en andere groepstalen

Soms geeft je taalgebruik weer bij welke groep je hoort; dan is er sprake van groepstaal of jargon. 

Mensen die tot dezelfde groep als jij behoren begrijpen deze 'taal'.

Soms heeft dit te maken met je werk, maar soms ook met de sociale klasse waartoe je behoort. 

Groepstaal

Sommige groepstalen zijn gemaakt als een soort geheimtaal, anderen zijn ontstaan als mengvorm van andere taken. 

Soms vinden woorden uit groepstalen de weg naar het Standaardnederlands. 

Het gebruik van groepstaal werkt alleen als de ontvanger het begrijpt. 

Opdracht 7

We bespreken opdracht 7 samen. 

Aan de slag

Werk nu in alle rust aan opdracht 1, 2, 3 en 6.