§4.4. Eén volk, één land, één leider, 1933 - 1939

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4

Het interbellum

Interbellum: de periode tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog

De opkomst van Hitler

Hierna: leerdoelen

Aan het eind:

1. kun je met enkele kenmerken uitleggen hoe de machtsovername van Hitler verliep;

2. weet je 4 / 5 kenmerken van het nationaal-socialisme;

3. kun je  5 / 6 organisaties van de Nazi's omschrijven;

4. weet je hoe Duitsland als totalitaire staat functioneerde; 

+ kun je uitleggen waarom jij wel/ niet op de NSDAP van Hitler zou stemmen;

Hierna: uitleg.

Adolf Hitler (1889-1945):

"Gutentag! Mijn naam is Adolf Hitler. Ik ben een oud-soldaat uit de WOI. Ik heb geen diploma's en geen toekomst, maar toch heb ik een talent: ik kan anderen ophitsen met mijn spreektalent. 

Ik wil wraak nemen op het verlies van de WOI en dat wil de politieke partij de NSDAP ook. Daarom sluit ik mij aan en met mijn spreektalent mag ik al snel leider (de Führer) worden.

Mijn grote voorbeeld is de Italiaanse leider Mussolini die in zijn land het fascisme heeft ingevoerd met de kenmerken: 

1. extreem-nationalistisch;

2. militaristisch, geweld is prachtig;

3. hekel aan de democratie, dictatuur is het best;

4. sprake van een totalitaire staat: land waari afwijkende meningen niet zijn toegestaan en de burgers altijd in de gaten worden gehouden.

Hierna: meer uitleg.

Ik wil in Duitsland niet het fascisme invoeren, net als in Italië, maar het nationaal-socialisme (nazisme)

Dit is hetzelfde als het fascisme + ook toepassen van de rassenleer: mensen kun je in rassen scheiden, waarin het Arische ras superieur is en meer Lebensraum (leefruimte) nodig heeft en joden zijn minderwaardig. 

Omdat de democratische partijen de verarming en werkloosheid niet kunnen tegenhouden, word ik in 1933 met 33% van de stemmen de grootste partij (NSDAP) en word ik regeringsleider (rijkskanselier). Direct verander ik de parlementaire democratie (Republiek van Weimar) in een totalitaire dictatuur (Nazi-Duitsland) + start ik de herbewapening. 

In 1935 voer ik Rassenwetten (van Neurenberg) in waarin staat dat Joodse Duitsers geen Duitsers meer zijn en geen seks meer mogen hebben met Duitsers. 

In de nacht van 9 op 10 nov 1938 vindt de eerste grote uitbarsting van jodenhaat plaats, ook wel de Kristallnacht (Novemberpogrome).

Hierna: open vraag.

Uit een krant (1938): Er werd direct actie ondernomen en aangekondigd dat de Joden zelf alle schade aan hun bezittingen moesten betalen. Ook moesten de Joden een enorme boete betalen. De Joden waren geschokt toen ze dit hoorden. Ze voelden zich al zo verdrietig en ellendig, want hun synagogen waren in brand gestoken, hun winkels en bedrijven waren verwoest en Joodse mannen waren massaal gearresteerd. En nu dit weer. 

In de bron worden de gevolgen van een gebeurtenis in Duitsland beschreven. Noem de naam van die gebeurtenis:

Hierna: filmpje 'kenmerken nationaal-socialisme' - Jort (+ 3 min).

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Welke begrippen passen bij de bron?

1. censuur + persoonsverheerlijking
2. censuur + terreur
3. totalitair + persoonsverheerlijking
4. totalitair + terreur

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet de voorkant van een rekenboek voor de basisschool in Duitsland (1937).

Welke begrippen zijn te herkennen in de bron? 

Hierna: sleepvraag.

1. censuur en indoctrinatie
2. indoctrinatie en militarisme
3. militarisme en rassenleer
4. rassenleer en censuur

Sleep de afbeeldingen van kenmerken van het nationaal-socialisme (nazisme) naar de juiste plek:

Hierna: filmpje 'Hoe verliep de machtsovername van Hitler'? (Jort) + 3 min

Wat is een juist voorbeeld van een belofte die Hitler doet aan de Duitse bevolking in de jaren '30?

'Als je op mij stemt, dan .....' 

Hierna: Filmpje '6 organisaties van Hitler die de  bevolking controleerden' - Jort (+ 2 min).

1. ...herstel ik de economische crisis
2. ...maak ik een einde aan het verdrag van Versailles
3. ...maak ik een stabiele regering door middel van sterk leiderschap
4. Alle genoemde voorbeelden zijn juist.

Stel, een Duitse jongen wil later lijfwacht worden van Hitler.

Van welke nazi-organisatie moet hij als 14-jarige eerst lid worden? 

En bij welke nazi-organisatie moet hij later horen als hij lijfwacht van Hitler wil zijn?

 

Hierna: sleepvraag.

1. Eerst: Hitlerjugend, Later: Gestapo
2. Eerst: Hitlerjugend, Later: SS
3. Eerst: SA, Later: Gestapo
4. Eerst: SA, Later: SS

Geef per omschrijving aan welke naam daarbij hoort door te slepen.

Let op! Er blijft één naam over. 

Hierna: filmpje 'Hoe heeft Nazi-Duitsland als totalitaire staat totale controle over de Duitse bevolking ?'- Jort (+ 4 min)

een door Hitler opgerichte knokploeg om partijvergaderingen van de

NSDAP te beschermen.

een jeugdorganisatie om meisjes voor te bereiden op hun taak in de

maatschappij.

een organisatie die bekend staat als de geheime politie in nazi-Duitsland. 

een organisatie die onder andere concentratie- en

vernietigingskampen bewaakte.

Bund Deutscher Mädel

Gestapo.

Hitlerjugend.

SA.

SS.

Een vrouw vertelt over haar jeugd in Duitsland:

Ik leerde dat ons uniform ‘erekleding’ was. Veel meisjes vonden het heel moeilijk dat ze geen sieraden mochten dragen bij het uniform. Maar het uniform wás het sieraad. Je moest het bij alle nationale feestdagen dragen, maar ook bij verjaardagen bijvoorbeeld. Ik heb mijn uniform altijd met trots gedragen en ik ging graag naar de bijeenkomsten. Ik leerde dat de leider altijd gelijk heeft en daarna pas de ouders.

Welke organisatie en welk kenmerk van het nationaal-socialisme passen bij de herinnering?

Hierna: sleepvraag.

1. Organisatie: Bund Deutscher Mädel, Kenmerk: censuur.
2. Organisatie: Bund Deutscher Mädel, Kenmerk: Führerprincipe
3. Organisatie: Gestapo, Kenmerk: censuur
4. Organisatie: Gestapo, Kenmerk: Führerprincipe

Sleep de woorden naar de juiste plek in de afbeelding:

Hierna: Poll 'Zou jij op de NSDAP stemmen?'

geheime politie

gelijkschakeling

vervolging

indoctrinatie

propaganda

censuur

terreur

Zou jij rond 1932 a 1933 wèl of niet op de NSDAP stemmen?
Leg jouw keuze ook uit:

Ja!

Nee!

Zet de cijfers 1, 2, 3 en 4 onder mekaar en geef antwoord op de leerdoelen.

Aan het eind:

1. kun je met enkele kenmerken uitleggen hoe de machtsovername van Hitler verliep;

2. weet je 4 / 5 kenmerken van het nationaal-socialisme;

3. kun je 5 / 6 organisaties van de Nazi's omschrijven;

4. weet je hoe Duitsland als totalitaire staat functioneerde; 

Aan het eind:

- Kun je benoemen hoe Adolf Hitler in de jaren '30 aan de macht kwam in Duitsland;

In totaal kunt je nog eens 10 punten verdienen!

Hierna: een poll.

Hoe heeft volgens jou Adolf Hitler de macht in de jaren '30 in Duitsland de macht gegrepen?

Op een eerlijke (democratische) manier door de meeste stemmen te krijgen.

Op een oneerlijke manier door een (gewelddadige) staatsgreep te plegen.

Geen van beide genoemde antwoorden is juist, Hitler heeft op nog een andere manier de macht gepakt.

Opdracht: Tijdens het kijken van de aflevering maak je (in Word) twee / drie meerkeuzevragen die je graag in een toets wilt zien.

Een voorbeeld van een meerkeuzevraag zie je hiernaast. Het goede antwoord is een HOOFDLETTER. 

De bedachte vragen lever je later in de les in via Lesson Up.

Hierna: Histoclips 'Hoe kwam Hitler aan de macht?' (+ 14 min)

Hieronder staan vier gebeurtenissen die te maken hebben met Duitsland in de periode 1918-1939, dus nog deels de periode voordat Hitler de macht kreeg.

Sleep de volgende gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde (van links naar rechts):

Eerste gebeurtenis

Tweede gebeurtenis

Derde gebeurtenis

Vierde gebeurtenis

De Duitse keizer vlucht naar Nederland. 

Tijdens de Kristallnacht worden minstens 7.500 winkels verwoest. 

Het Dawesplan wordt ingevoerd. 

Duitsland wordt extra zwaar getroffen door de beurskrach. 

Twee uitspraken:

I: Adolf Hitler is een Duitser die in 1933 rijkskanselier van Duitsland werd.

II: Adolf Hitler heeft met geweld succesvol de macht gegrepen in Duitsland.

1. Alleen uitspraak I is juist
2. Alleen uitspraak II is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist

'Het verlies van de Eerste Wereldoorlog door Duitsland is een ....... van het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog.'

1. oorzaak
2. gevolg

Bekijk het plaatje van een print screen van 4:00.

Zo zag Duitsland er uit.....

1. enkele jaren voor de Eerste Wereldoorlog
2. direct na de Eerste Wereldoorlog
3. In 1939, een jaar voordat Duitsland ook Nederland binnenviel
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Adolf Hitler heeft vijf jaar in de gevangenis gezeten.

Waarom?

1. Om het boek 'mein kampf' te schrijven
2. Omdat hij met geweld probeerde een revolutie te beginnen om vervolgens de macht ge grijpen
3. Omdat hij in het openbaar jodenhaat verspreidde.
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Wat is de belangrijkste reden waarom steeds meer mensen begin jaren '30 op Adolf Hitler gingen stemmen?

1. Omdat hij een boek 'mein kampf' had geschreven die massaal werd verkocht
2. Omdat hij na 5 jaren uit de gevangenis was gevlucht
3. Omdat hij beloofde het land uit de economische crisis te helpen
4. Omdat hij in het openbaar durfde kritiek te uiten tegen de regering.

Na een mislukte staatsgreep kwam Adolf Hitler in de gevangenis.
Daar schreef hij een boek dat hij 'mein kampf' noemde.

Wat betekent 'mein kampf'?

1. Mijn kamp
2. mijn verhaal
3. Mijn wraak
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Welke groep mensen wordt genoemd als felle tegenstander van Adolf Hitler?

1. De democraten
2. De communisten
3. De joden
4. Geen van de genoemde groepen is juist

Welke organisatie van de nazi’s had in de periode 1921-1933 als belangrijkste opdracht partijbijeenkomsten te bewaken en politieke tegenstanders te bedreigen?

1. Gestapo
2. NSDAP
3. SA
4. SS

Hoe heet de politieke partij van Adolf Hitler?

1. De NSB
2. De NSDAP
3. De SS
4. Het hakenkruis

Twee uitspraken:

I: Adolf Hitler veranderde Duitsland van een dictatuur in een democratie

II. Adolf Hitler heeft op democratische wijze de macht gegrepen in Duitsland.

1. Alleen uitspraak I is juist
2. Alleen uitspraak II is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Geef per omschrijving aan welke naam daarbij hoort door te slepen.

Let op! Er blijft één naam over. 

Hierna: inleveren bedachte meerkeuzevragen.

een door Hitler opgerichte knokploeg om partijvergaderingen van de

NSDAP te beschermen.

een jeugdorganisatie om meisjes voor te bereiden op hun taak in de

maatschappij.

een organisatie die bekend staat als de geheime politie in nazi-Duitsland. 

een organisatie die onder andere concentratie- en

vernietigingskampen bewaakte.

Bund Deutscher Mädel

Gestapo.

Hitlerjugend.

SA.

SS.

Opdracht: Tijdens het kijken van de aflevering maak je (in Word) twee / drie meerkeuzevragen die je graag in een toets wilt zien.

Een voorbeeld van een meerkeuzevraag zie je hiernaast. Het goede antwoord is een HOOFDLETTER. 

De bedachte vragen lever je later in de les in via Lesson Up.

Hierna: Histoclips 'Hoe kwam Hitler aan de macht?' (+ 14 min)