hfdst 6 les1

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

geluidsbronnen

Geluid komt van een geluidsbron vandaan. 

Geluiden die van de natuur komen noemen we natuurlijke geluidsbronnen.

Geluiden die bij mensen vandaan komen noemen we kunstmatige geluidsbronnen

Geluidsbron

1

Wat is een geluidsbron?

1. een voorwerp dat geluid maakt
2. een voorwerp dat geluid ontvangt
3. een voorwerp dat geluid doorgeeft
4. een voorwerp dat geluid maakt, doorgeeft en ontvangt

een geluidsbron ontstaat door trilling

1. waar
2. niet waar
3. soms

Dit is een natuurlijke geluidsbron

1. waar
2. niet waar

wat is de geluidssnelheid in lucht?

1. 1510 m/s
2. 965 m/s
3. 5950 m/s
4. 343 m/s

Koppel de woorden die bij elkaar passen.

Mens

Luidspreker

Lucht

Microfoon

Water

Geluidsbron

Geluidsbron

Tussenstof

Tussenstof

Ontvanger

Ontvanger

Een boormachine is een geluidsbron.

1. niet waar
2. waar

Dit is een natuurlijke geluidsbron

1. waar
2. niet waar

Geluidssnelheid

1

De geluidssnelheid

In 1827 bepaalden de natuurkundigen Colladon en Sturm op het meer van Genève de snelheid van geluid in water. Ze gebruikten een bel en een buis. Met de bel konden ze onder water geluid maken en met de buis konden ze onder water naar het geluid luisteren.
Tegelijk met de tik op de bel werd er een lichtflits gegeven (zie figuur 10). Ze maten dat het geluid van de bel er 9,3 s over deed om een afstand van 13,4 km onder water af te leggen. Bereken welke waarde ze voor de geluidssnelheid in water vonden.

1. 124,62
2. 1.44
3. 1441
4. 124620

Geluid horen

Wat gebeurt er met je trommelvlies als de luchtdruk verandert?

Toonhoogte verhogen/verlagen

Er zijn drie manieren waarop je de toonhoogte van een snaar kunt verhogen:

De snaar strakker spannen.

De snaar korter maken.

De snaar dunner maken.

Er zijn drie manieren waarop je de toonhoogte van een snaar kunt verlagen:

De snaar losser spannen.

De snaar langer maken.

De snaar dikker maken.

Hoe verander je de toonhoogte?

	Hoge toon	Lage toon
Snaarinstrument	Dunne snaar Korte snaar Strakke snaar	Dikke snaar Lange snaar Losse snaar
Blaasinstrument	Korte luchtkolom Vingergaten open	Lange luchtkolom Vingergaten dicht
Slaginstrument	Strakgespannen vel Korte staaf Dunne staaf	Losgespannen vel Lange staaf Dikke staaf

Lage frequentie

Hoge frequentie

Wat is frequentie?

Frequentie = Het aantal trilling in één seconde 

De eenheid is Hertz (Hz)

Hoe hoger de frequentie, hoe hoger de toon klinkt.

Je kunt uitleggen wat de frequentie van een trilling is

Frequentie

Je kunt uitleggen wat de frequentie van een trilling is

• De frequentie is het aantal trillingen per seconde
• Frequentie wordt gemeten in de eenheid Hertz (Hz)

• Bij een frequentie van 100 Hz, bewegen de benen van een stemvork dus 100 keer per seconden heen en weer;
•  Hoe hoger de frequentie -> hoe hoger de toon

Herhaling

Demo 7

Doel: demonstreren hoe geluidstrillingen onderzocht kunnen worden met behulp van een oscilloscoop.

Nodig: oscilloscoop, toongenerator, luidspreker, microfoon, stemvork op klankkast, hamertje, (diverse muziekinstrumenten).

Uitvoering:

– Sluit de toongenerator aan op de oscilloscoop. Stel de toongenerator in op 1 Hz. Stel de tijdbasis van de oscilloscoop in op 0,5 s/div. Op het scherm is dan duidelijk een trillend punt te zien.

– Leg uit dat de uitwijking van het punt bepaald wordt door de grootte van de spanning die de toongenerator levert. Doordat de spanning steeds verandert, beweegt het punt steeds op en neer.

Wat is frequentie

1. Aantal trillingen per seconde
2. Totale tijd van een trilling
3. Tijd van trilling

Een geluidstrilling heeft een bepaalde frequentie.
Welke eenheid gebruik je voor de frequentie?

1. dB
2. Hz
3. mm
4. m/s

1

2

3

Frequentiebereik dieren 

1

2

3

Frequentiebereik mens 

Ultrasoon en infrasoon geluid

• Geluid met een frequentie groter dan 20 000 Hz wordt ultrasoon genoemd;
• Geluid met een frequentie kleiner dan 20 Hz wordt infrasoon genoemd;

Echoscopie wordt veel door artsen gebruik, bijvoorbeeld bij de zwangerschap. Het ultrasone geluid wordt teruggekaatst door het lichaam van de baby en dit wordt op een beeld geplaatst.

H8.3 Geluid onderweg

                              oscilloscoop

De oscilloscoop

Op het scherm van de oscilloscoop zijn golven zichtbaar die iets zeggen over de toonhoogte en de hardheid van het geluid.

Een ander woord voor toonhoogte is: frequentie

Oscilloscoop

Hiermee kun je de frequentie berekenen. (Hertz = Hz). Dus hoeveel trillingen in een seconde. 

Hiermee kun je de trillingstijd berekenen. Hoe lang een trilling duurt. (Seconden = s)

Geluidssterkte

Geluidsdrempel:

De geluidssterkte waarbij een mens een geluid begint te horen.

Geluidssterkte geeft aan hoe hard geluid is.

Geluidssterkte meet je in decibel. Dit schrijf je als dB.

Decibel meter

Het volume van geluid drukken we uit in ''Decibel"

10 decibel is heel zacht

100 decibel is heel hard

Hiernaast enkele 

praktijk voorbeelden

De decibelschaal

De sterkte van geluid kun je meten in decibel. Dit kort je af als dB. Het apparaat waarmee je de geluidssterkte meet, wordt een decibelmeter genoemd. De geluidssterkte wordt meestal aangegeven in decibel(A). Dit kort je af als dB(A). De (A) geeft aan dat er bij de meting rekening is gehouden met het menselijke gehoor.

Geluidssterkte

Geluidssterkte wordt gemeten met een decibelmeter.

Geluidssterkte wordt ook wel aangegeven met Amplitude.

grootheid: geluidssterkte 

eenheid: Decibel (dB)

1

2

Geluidssterkte (decibel - dB)

Pijngrens en gehoordrempel

De gehoordrempel is hoe hard het 

geluid minimaal moet zijn voor je het 

kan horen.

H8.4 Geluid registreren

Gehoorschade

Filmpje

DJ Sophie Francis

2

Gehoorbeschadiging

3

Simulatie gehoorverlies

4

Tinnitus

5

Filmpje

Gehoorschade

1

Gehoorschade

                                                                                                                                                                                                                                                                                       tot en met 80 dB is het geluid nog veilig voor je oren                             90 dB tot 110 dB  kan gehoorbeschadiging veroorzaken

140 dB doet pijn aan je oren !!

gehoorbescherming:

oordopjes of gehoorbeschermer

Je kunt uitleggen hoe een audiogram gemaakt wordt

Audiogrammen

• Een grafiek waarop je kunt zien hoe jou gehoor functioneert, vergeleken met een normaal gehoor. 
• De groene lijn is een perfect normaal gehoor
• De rode lijn is van iemand die afwijkingen toont tot 50 dB

Bij de test krijg je een toon te horen via een koptelefoon, bijvoorbeeld van 250 Hz. Eerst is die toon onhoorbaar zacht, maar daarna wordt hij steeds luider. Op het moment dat je de toon kunt horen, geef je een teken aan de audioloog. Zo wordt je gehoordrempel voor een toon van 250 Hz bepaald (de geluidssterkte waarbij je die toon net kunt horen). Daarna gebeurt hetzelfde voor een aantal andere frequenties.

Geluid absorberen

Zacht en onregelmatig materiaal neemt geluid goed op.

Echo

Geluid dat teruggekaatst wordt noem je een echo

Noem enkele voorbeelden van een echo?

?

Bereken de tijd

• een echoput is 56 m diep. Hoe lang duurt het totdat je de echo hoort?
• geluidssnelheid is 343 m/s
• t = s / v
• bij echo moet geluid de afstand 2 keer afleggen = 112 meter
• 112 / 343 = 0,327 s

Echo en Sonar

Echo = Geluid dat wordt teruggekaatst.

Sonar = Zien met behulp van hele hoge geluidssignalen

Sonar:

Echo = Geluid dat wordt teruggekaatst.

Sonar = Zien met behulp van hele hoge geluidssignalen

1

Echo

1. boot zend geluid uit.

2. Geluid kaatst op alle voorwerpen

3. echo

4. Dat systeem heet: SONAR

In elke luidspreker zitten:

• een magneet
• een spoel
• een conus

H8.2 Luidspreker

Luidspreker

Onderdelen:

• Spoel
• Permanente magneet
• Conus
  

microfoon en luidsprekers

Dynamische microfoon

Geluidsoverlast

Filmpje geluidshinder

Maatregelen tegen geluidshinder

Filmpje geluidsoverlast tegengaan