9.1 Grammatica_opdracht 1 + 3_Naamwoordelijk gezegde LES 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

9 Taalverzorging 4

Leerwerkboek B

7.1 Grammatica

Herhaling hoofdzin_bijzin_blz. 11 t/m 13

9.1 Grammatica

Uitleg nieuw onderdeel: Naamwoordelijk gezegde_blz. 79 t/m 81

Doel

Aan het einde van de les:

1) Weet je wat een naamwoordelijk gezegde is.

2) Kun je een naamwoordelijk gezegde herkennen in een zin.

Wat gaan we doen?

1.  Herhalen hoofdzin_bijzin

2. Uitleg naamwoordelijk gezegde

3. Oefenen via LessonUp

4. Opdrachten maken

Aantekeningen

Hoofdzin

Onderwerp en persoonsvormen staan naast elkaar.

Andere eigenschap: pv heeft een eerste of tweede plek in de zin (bijna altijd). 

HOOFDZIN Het schoolfeest (ow) was (pv) erg leuk, 

BIJZIN omdat mijn vrienden (ow) daar waren (pv).

Aantekeningen

Bijzin

Tussen onderwerp en persoonsvorm staan meerdere zinsdelen.

Andere eigenschap: pv staat vaak achteraan in de zin.

HOOFDZIN Het schoolfeest (ow) was (pv) erg leuk,

BIJZIN omdat mijn vrienden (ow) daar waren (pv).

Aantekeningen

Hoofdzin	Bijzin
Onderwerp - pv naast elkaar	Tussen onderwerp en pv kunnen meer zinsdelen staan
PV staat vooraan in de zin	PV staat vaak achteraan in de zin

Wat is de bijzin (in welk deel van de zin staan pv en onderwerp niet naast elkaar)?
'Zij gaan naar tennistraining als het niet te hard regent.'

1. 'Zij gaan naar tennistraining
2. als het niet te hard regent.'

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Hoofdzin-bijzin of bijzin-hoofdzin?:
Als ik de laatste trein mis , moet ik bij opa en oma blijven slapen.

1. hoofdzin-bijzin
2. hoofdzin-hoofdzin
3. bijzin-hoofdzin
4. bijzin-bijzin

Schrijf op of de zin bestaat uit hoofdzin- hoofdzin, hoofdzin- bijzin of bijzin- hoofdzin. Kies het goede antwoord.

Ik weet dat ik soms lastig ben.

1. hoofdzin- hoofdzin
2. hoofdzin- bijzin
3. bijzin- hoofdzin

Wat is de hoofdzin?
Aron twijfelt nog of hij bij zijn vader zal gaan wonen.

1. Aron twijfelt nog
2. of hij bij zijn vader zal gaan wonen

9.1 Naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet.

Zinnen waarin iemand iets is. 

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet. = werkwoordelijk gezegde

Zinnen waarin iemand iets is. = naamwoordelijk gezegde

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet. = Ik geef les.

Zinnen waarin iemand iets is. = ik ben docent.

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Katrien is moe.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Ze heeft hard gewerkt.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Zij wil gaan slapen.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Zij dacht aan haar grote zachte bed met haar warme deken en haar grote hoeveelheid knuffels.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Later wordt Katrien slaapspecialist.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

Je bepaalt of je te maken hebt met een werkwoordelijk of een naamwoordelijk gezegde na het onderstrepen van de pv, het verdelen in zinsdelen en benoemen van het onderwerp.

Later / wordt / zij / slaapspecialist

ow: zij

De leerling is boos geworden.

pv?

1. de leerling
2. is
3. boos
4. geworden

De leerling is boos geworden.

ow?

1. de leerling
2. is
3. boos
4. geworden

De leerling is boos geworden.

Doet de leerling iets, of is de leerling iets?

1. doet iets!
2. nee, is iets!

Naamwoordelijk gezegde

De leerling / is / boos / geworden. 

ow: de leerling

ng: is [boos] geworden

Het naamwoordelijk gezegde koppelt een eigenschap met het onderwerp.

die eigenschap is het naamwoordelijk deel van het gezegde. 

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

Je moet bij elke zin kiezen tussen een naamwoordelijk gezegde OF een werkwoordelijk gezegde. Ze zitten nooit allebei in de zin. 

werkwoordelijk gezegde: het onderwerp doet iets -> alle werkwoorden in de zin .

Naamwoordelijk gezegde: het onderwerp is iets -> alle werkwoorden in  de zin + het naamwoordelijk deel

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.

pv?

1. voor veel leerlingen
2. blijft
3. grammatica
4. een moeilijk onderdeel.

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.

ow?

1. voor veel leerlingen
2. blijft
3. grammatica
4. een moeilijk onderdeel.

werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde

Voor veel leerlingen / blijft / grammatica / een moeilijk onderdeel.

ow: grammatica

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.

werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde?

1. werkwoordelijk
2. nee, naamwoordelijk!

Voor veel leerlingen / blijft / grammatica / een moeilijk onderdeel.

ow: grammatica

ng: blijft [een moeilijk onderdeel]

koppelwerkwoorden (1/2)

In het Nederlands hebben we koppelwerkwoorden:

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen

het dunkt mij = het lijkt mij

 dat komt mij verdacht voor = dat lijkt mij verdacht

Als je deze uit je hoofd leert, kan het makkelijker worden om het naamwoordelijk gezegde te herkennen. 

trucje!

koppelwerkwoorden (2/2)

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.

Bij zinnen met een naamwoordelijk gezegde kun je de koppelwerkwoorden met elkaar omwisselen. 

Ik ben docent. 

Ik word docent. 

Ik blijf docent. 

Ik blijk docent. 

Ik lijk docent. 

etc..

trucje!

Naamwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

Een naamwoordelijk gezegde heeft nooit een lijdend voorwerp.

Kijk maar:

Ik / eet / een mandarijn.

ow: ik

wg: eet

lv: een mandarijn

Ik / ben / een mandarijn. 

ow: ik

ng: ben [een mandarijn]

lv: -

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

De ijverige Hendirk bleek de beste van de klas met wiskunde.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde.

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Sophie bleef na de les nog even zitten.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde.

LAATSTE
naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

De moestuin is een grote puinhoop geworden.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde.

Aantekeningen

Naamwoordelijk gezegde

1) Bestaat uit een werkwoordelijk en een naamwoordelijk deel

2) Werkwoordelijk deel = alle werkwoorden in de zin

3) Naamwoordelijk deel = zegt iets over het onderwerp

4) In het werkwoordelijk deel staat altijd een koppelwerkwoord >

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen

Aantekeningen

Werkwoordelijk gezegde

1) Alle werkwoorden in de zin

2) Denk aan scheidbare werkwoorden (Ik maak de bedden op - wg = maak op)

3) 'aan het' + 'te' horen ook bij het werkwoordelijk gezegde (Ik ben huiswerk aan het maken - wg = ben aan het maken)

Aan het werk

Maken: opdracht 1 + 3, blz. 79 + 80

geen boek bij je?

online: grammatica 9.1: 1 + 3

Klaar?

Maak de opdrachten (voorin de klas)