Markt en overheid hoofdstuk 5 deel 2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom!

• Telefoon in de telefoontas
• Plenda, lesbrief, pen, potlood rekenmachine en geodriehoek op tafel
• Geen laptops op tafel
• Geen eten/drinken (behalve water)/kauwgom 

Planning

1e uur 

• Externe effecten
• Maken 5.14 t/m 5.19 & 6.1 t/m 6.9 (di 24 oktober)

Markt en overheid

Lesdoelen

• Externe effecten
• Positief (meeliftgedrag/collectieve goederen)
• Negatief (maatschappelijke kosten)

Extern effect?

• Invloed op de maatschappij/anderen (dan de directe consument)?
• Positief/negatief?
• Opgenomen in de prijs?

• Hoe zou je dit negatieve externe effect kunnen opheffen?

Overproductie

• Te veel productie (=overproductie) volgens een puur marktevenwicht
• Vervuilende industrie, eindige grondstoffen, sigaretten
• Oplossen door: belastingen, accijns

Overproductie

Onderproductie

• Te weinig (of geen) productie (=onderproductie) volgens een puur marktevenwicht => meeliftgedrag!
• Onderwijs, zorg, (huur)huizen
• Oplossen door: subsidies

Onderproductie

Internaliseren

• Effecten opgenomen in de prijs => niet meer 'extern'.
• 'Geïnternaliseerd'
• Maar: maatschappelijke kosten vaak moeilijk in euro's te waarderen

Wat zijn externe effecten?

1. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waarvoor niet wordt betaald
2. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waarvoor niet hoeft te worden betaald
3. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden en buiten plaatsvinden
4. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waar je niets aan kan doen

Succescriteria 

Huiswerk maken

• Maken Examenopgave 5
• Maken 5.14 t/m 5.19 & 6.1 t/m 6.9
• Klaar? Luister via QR-code boven naar Freakonomics Radio of lees via QR-code onder het artikel in de New York Times (Nobelprijs Economie: Claudia Goldin) 

• Werk voor jezelf of overleg met je directe buurleerling
• Overleg is fluisteren (!)
• Geen overlast voor de rest van de klas
• Heb je een vraag? Steek je vinger op en ik help!