§1.2 Wat moet de overheid wel en niet doen?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

§1.2 Wat moet de overheid wel en niet doen?

Het politieke spectrum. 

Ideologieën en drie dimensies van links en rechts.

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een ideologie is en welke waarden belangrijk zijn binnen verschillende ideologische tradities.

Je kunt uitleggen waarom de termen 'links' en 'rechts' niet eenduidig zijn.

Je kunt politieke standpunten indelen met behulp van je kennis over politieke stromingen en de dimensies van links en rechts.

Een ideologie ...

• is een denkstroming / samenhangende ideeënleer
• gaat over mensen, de maatschappij en hoe de samenleving / wereld er in de toekomst moet, kan of gaat uitzien
• beschrijft hoe de ideale wereld eruit zou moeten zien en welke normen en waarden in die ideale samenleving belangrijk zijn
• analyseert de huidige samenleving 
• geeft aan wat er moet gebeuren om van de ideeën naar de toekomst te komen

Liberalisme

• waarden: vrijheid en eigen verantwoordelijkheid
• kleine overheid
• belasting (laag) alleen voor noodzakelijke collectieve voorzieningen.
• inkomensverschillen geen probleem -> hard werken of veel vermogen hebben wordt weinig belast.

klassiek liberalisme

• neemt vrijheid heel letterlijk: iedereen mag doen wat hij wil
• overheid mag jouw rechten niet inperken
• "negatieve vrijheid"

sociaal liberalisme

• vrijheid geeft mogelijkheid tot zelfontplooiing
• overheid is pijler voor de vrijheid
• "positieve vrijheid"

Socialisme

• waarden: gelijkheid en solidariteit
• overheid is verantwoordelijk voor de mogelijkheid tot ontplooiing van de burgers 
• bescherming zwakkeren taak van overheid

communisme

• geen verschillen arm-rijk
• productiemiddelen in handen van de gemeenschap
• geweld toegestaan om doel te bereiken

sociaal-democratie

• geen ingrijpende verandering in politieke of economische systeem
• economische groei beter verdelen
• nivelleren middels belastingen -> progressief belastingstelsel

Confessionalisme

• waarden: naastenliefde en gemeenschapszin
• overheid stimuleert mensen deel te zijn van gemeenschappen
• binnen de gemeenschap is er verantwoordelijkheid voor elkaar

christelijk

• Bijbel uitgangspunt voor politiek handelen
• christelijke waarden basis voor normen

christen-democratie

• Bijbel inspiratiebron voor handelen
• vrijheid van overtuiging -> ook andere geloven moeten ruimte krijgen.

Bekijk bron 6 (Dilemma blz. 19)

Aan de slag

Lees het kopje 'Is er nog een invloedrijke ideologie?' op blz. 18 en 19.

Welke dimensie vind jij belangrijk en bepaalt straks jouw keuzes in de politiek?

... en waar in het spectrum sta je dan?

tools.prodemos.nl

Huiswerk

Maak van par. 2 vraag 1i, 2i, 3i, 1k, 2k, 4k, 6t, 9t en 10t voor de volgende les.