Prehistorie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Prehistorie

Geschreven bron

Ongeschreven
bron

Sleep naar de juiste kant

Een dagboek van iemand uit de 16e eeuw

De resten van een hut uit de prehistorie

De helm van een dode soldaat uit de tweede wereldoorlog

Een kleitablet met spijkerschrift

Ötzi

Gaat deze bron over jager-verzamelaars of over boeren? Leg je antwoord uit met een voorbeeld uit de bron.

Koppel de begrippen

Prehistorie

stenen werktuig

rekeneenheid

licht

technische uitvinding

skelet

Prehistorie (tot 3000 v.C.)

Na de prehistorie

Prehistorie

Sleep de afbeeldingen die bij de prehistorie horen in het rode vak.

WAAR

NIET WAAR

Jagers-verzamelaars hadden mooie huizen.

Er waren grote verschillen in rijkdom bij de jagers-verzamelaars

Om aan eten te komen moesten jagers-verzamelaars altijd zelf op zoek.

Jagers-verzamelaars woonden in kleine groepen bij elkaar.

De jagers-verzamelaars hadden veel bezit.

Lees de tekst 'jager-verzamelaars'.

Juist

Onjuist

Alle mensen leefden tot 9000 v.C. van jagen en verzamelen.

Mannen hielden zich bezig met de jacht en strijd tegen wilde dieren en andere mensen.

Jager-verzamelaars zijn nomaden met een vaste woonplaats.

Jager-verzamelaars hadden veel bezittingen.

Jager-verzamelaars hadden vaak een basiskamp van waaruit ze op pad gingen.

Jager-verzamelaars leefden in groepen van enkele honderden mensen.

Vrouwen zorgden voor de kinderen en verzamelden plantaardig voedsel.

Werktuigen van jager-verzamelaars waren eerst grof en later ingewikkeld.

Kijk goed naar de bron en lees de tekst. 

Hieronder staan vier uitspraken. Welke twee uitspraken zijn waar?

 

Goede antwoorden

Bronnen uit de prehistorie zijn altijd geschreven bronnen

Dit is een voorbeeld van een ongeschreven, directe bron

Dit is een voorbeeld van een geschreven, indirecte bron

Bronnen uit de prehistorie zijn altijd ongeschreven bronnen

Prehistorie

Agrarische revolutie

Jager-verzamelaars

Bestaans-middelen

Sociale verschillen

Rondtrekken 

Geen schrifte-lijke bronnen

Hoe je aan je eten komt

Verschillen in rijkdom en macht

Landbouw

De neolithische revolutie:

overstap van J&V op landbouw

Oorzaken

Gevolgen

Warmer klimaat

Vaste verblijfplaats

Voedseloverschot

Bevolkingsgroei

Ontdekking graan

Afname dieren en planten

Arbeidsspecialisatie

Ontstaan Agrarische samenleving

10. Zet in chronologische volgorde:

Dit is een sleepvraag.

1

2

3

4

Er ontstaan overschotten in de landbouw

Steden ontstaan

Mensen gaan zich specialiseren

Iedereen is boer

 Zet in chronologische volgorde:

1

2

3

4

5

6

Uitvinding van de landbouw

Ontstaan van de eerste steden

Einde van de laatste ijstijd

Einde van de prehistorie

Alle mensen zijn jagers en verzamelaars

Ontstaan van de eerste sociale verschillen

Rond het jaar 10.000 v.Chr. ontstaan er in het Midden-Oosten stedelijke gemeenschappen. Dit heeft allerlei gevolgen. Geef per gebeurtenissen aan of ze bij politieke, sociale of economische veranderingen horen.

2.3 Je kunt politieke, economische en sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen.

T

Economisch gevolg

Politiek gevolg

Sociaal gevolg

Er ontstaat (ruil)handel

Er ontstaan wetboeken

De positie van 'koning' ontstaat

Men leert veel nieuwe mensen kennen

Er ontstaan nieuwe middelen van bestaan

Er ontstaan verschillen in aanzien en macht

De levenswijze van de jager-verzamelaars

Het ontstaan van de landbouw en landbouwsamenlevingen

Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

 Uit de elite kwam één leider naar voren die meestal rekening hield met een adviesraad van aanzienlijke mannen.

Mensen begrepen dat er met een tekening op een rotswand iets anders kon worden bedoeld dan zichtbaar was.

Vakmensen waren gespecialiseerd in een ambacht.

Bezit werd belangrijk, sommige mensen verwierven meer bezit dan anderen.

Mensen kregen een sedentaire leefwijze.

Vanaf omstreeks 5000 v.c. werden dieren ook gebruikt voor beweking van het land.

Het waren nomaden: ze hadden geen vaste woonplaats en zwierven om voedsel te vinden.

De levenswijze van j-v

Ontstaan van landbouw(samenlevingen)

Ontstaan stedelijke gemeenschappen

Nomadisch bestaan, dus veel rondtrekken

Bezit werd belangrijk; één kreeg meer bezit dan een ander.

Dieren werden getemd

Leven op vaste plekken

Specialisatie

Gelaagde samenlevingen

Onderdeel van de natuur

Duidelijke rolverdeling 

Dorpen waren zelfvoorzienend

Sociale ongelijkheid

Rijke elite

Belastingen

Schrift 

Bekijk bron 2. 

9. Hoort deze bron bij jagers en verzamelaars, bij de uitvinding van de landbouw of bij de eerste steden? Leg je antwoord uit.

Dit is een open vraag.

Past deze bron bij een landbouwsamenleving of bij een landbouw-stedelijke samenleving?

Leg je antwoord uit.

Leg uit waarom deze bron bij de eerste stedelijke gemeenschappen past.

Sleep de omschrijvingen naar de juiste plek in de afbeelding:

Hierna: uitleg Trijntje.

hunebed

versieren van een trechterbeker

huis met een vuurplaats

huis gemaakt van palen met daar tussen vlechtwerk

rund achter een omheining

vrouw spint ruwe wol tot draden

Prehistorie

Historie

Grotschilderingen

Steen van Rosetta

Hiërogliefen

Mesopotamië

Ontstaan landbouw

Hunebedden

Jagers en

verzamelaars

Landbouw-

samenleving

Dorpen

Hunebedden

Grotschilderingen

Bekerproductie

Nomaden

Dieren temmen

Trechterbekercultuur

Bandkeramiekers

Leerdoel

- Zuiden van Nederland

- Noorden van Nederland

- Hunebedden

- Leefden tussen 5300 en 4400 v. Chr.

- Leefden tussen 3500 en 2700 v. Chr.

Gebruik bron 3.
Noteer of deze trechterbeker bij de samenleving van jager-verzamelaars of de landbouwsamenleving hoort. Leg je antwoord uit.