3.1 - steeds kleinere groepen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Thema 3: Ordening

Basisstof 1:

Steeds kleinere groepen

vmbo-t/havo

starttaak

• Welke onderdelen van cellen ken je nog? Schrijf kort op!
• Wat was het belangrijkste verschil tussen een plantencel en dierlijke cel?

Tijd over? Neem onderstaande leerdoelen over in je zuidschrift (blz. 246):

3.1.1 Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.

3.1.2 Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.

4.2.2 Je kunt de kenmerken noemen van de cellen van bacteriën, schimmels, planten en dieren.

4.2.2 Je kunt de kenmerken noemen van de cellen van bacteriën, schimmels, planten en dieren.

starttaak

opdr 1 

blz 174

Vandaag

• Wat weet je nog 
• Uitleg basisstof 1 
•  Werktijd 
• Leerdoelen nabespreken/afsluiting
• Huiswerk volgende week

Leerdoelen

3.1.1 Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.

3.1.2 Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.

Hoe vind jij dat biologie gaat voor jou op een schaal van 1 tot 10? (1 heel slecht, 10 super goed)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Wat heb je nodig om de stof beter te begrijpen?

Stukje herhaling 

Thema 1 en thema 2

Wat is een organisme?

Welk onderdeel in de cel stuurt alles aan?

1. Celwand
2. Celkern
3. Cytoplasma
4. Celmembraan

Schimmel is een organisme

1. Waar
2. Niet waar

Elke cel heeft een celwand

1. Waar
2. Niet waar

Noem een voorbeeld van een levenskenmerk.

Uitleg basisstof 1

zuidschrift en pen bij de hand

actief luisteren

Leerdoelen

• Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.
• 
  
• Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.

Groepen maken

Organismen kunnen we in groepen verdelen, dit doen we aan de hand van kenmerken, dit zijn eigenschappen waarmee je organismen kunt onderscheiden. 

Hoofdgroepen

We kunnen organismen in twee hoofdgroepen verdelen: prokaryoten en eukaryoten. Prokaryoten zijn kleine eencellige organismen zonder celkern, eukaryoten zijn grote eencellige of meercellige organismen met een celkern. 

Hoofdgroepen

We kunnen organismen in twee hoofdgroepen verdelen: prokaryoten en eukaryoten. Prokaryoten zijn kleine eencellige organismen zonder celkern, eukaryoten zijn grote eencellige of meercellige organismen met een celkern. 

Hoofdgroepen

zonder (celkern) - prokaryoten

met (celkern) - eukaryoten

Rijken

De hoofdgroepen kunnen we verder verdelen in rijken. 

Prokaryoten verdelen we in twee rijken: Bacteriën en archaea.  

Eukaryoten kunnen we verdelen in vijf rijken: Chromista, protozoa, schimmels, planten en dieren.

Bij welke hoofdgroep horen mensen?

1. Prokaryoten
2. Eukaryoten

In welk rijk horen mensen volgens biologen?

1. Planten
2. Bacteriën
3. Dieren
4. Schimmels

Celkenmerken prokaryoten:

Bacteriën en archaea

Celkenmerken eukaryoten: chromista

Celkenmerken eukaryoten: Protozoa

Celkenmerken eukaryoten: schimmels

Celkenmerken eukaryoten: planten

celkenmerken eukaryoten: dieren

Welke hoofdgroep heeft celkernen?

1. Eukaryoten
2. Prokaryoten

Alleen celwand,

altijd ééncellig

Celkern en celwand

Celkern, celwand en bladgroenkorrels

Alleen celkern

Kun je 2 celonderdelen noemen die alle cellen hebben?

blz 171

Celkenmerken

• Celkern: De cellen van eukaryoten hebben een celkern. De cellen van prokaryoten niet. Bacteriën en archaea zijn organismen zonder celkern.

• Celwand: Dieren hebben geen celwand om hun cellen. De cellen van bacteriën, archaea, schimmels en planten hebben wel een celwand.

• Bladgroenkorrels: Veel cellen van planten hebben bladgroenkorrels in het cytoplasma. Bacteriën, archaea, schimmels en dieren hebben geen bladgroenkorrels.

Voorbeeld vertakkingsschema

Welke groep ontstaat er na de groep 'families'?

1. rijken
2. soorten
3. orden
4. geslachten

zelf aan de slag

1. Lees blz. 170 t/m 174 (veel plaatjes) 

2. Maak opdrachten: 2, 3 en 4  (blz 174) (20 min)

2. Tijd over?

Woordenlijst overnemen in zuidschrift. 
Zoek zelf de omschrijving in het boek of mbv internet.

straks: afsluiting in LessonUp

Woordenlijst:

- ordenen

- indeling

- kenmerk

- eencellig

- meercellig

- bestaat uit

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

Wat voor cel is het?
Je kijkt door een microscoop en ziet:
geen celkern.

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Wat voor cel is het?
Je kijkt door een microscoop en ziet:
geen celwand.

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Leerdoelen check

Quizje in lesson-up

Welke organismen hebben geen celkern?

1. Eukaryoten
2. Prokaryoten

Welke groep komt er na de groep 'klassen'?

1. Soorten
2. Geslachten
3. Stammen
4. Orden

Welk rijk hoort niet bij de eukaryoten?

1. Dieren
2. Planten
3. Bacterien
4. Schimmels

Schimmels hebben een celwand

1. waar
2. niet waar

Huiswerk

• afmaken opdr 2, 3 en 4
• woordenlijst maken + betekenissen noteren

Plant of dier?

De Noord-Amerikaanse zeeslak is groen van kleur en lijkt op een plant. De groene kleur wordt net als bij planten veroorzaakt door bladgroenkorrels. Dat is uniek voor een organisme zonder celwand om de cellen. Amerikaanse onderzoekers ontdekten dat de zeeslak op jonge leeftijd bladgroenkorrels opzuigt uit de cellen van een bepaalde zeewiersoort. De bladgroenkorrels komen in sommige cellen van de slak terecht. Dus niet alle cellen van de slak bevatten bladgroenkorrels.

Als de jonge zeeslakken twee weken bladgroenkorrels opzuigen, hoeven ze de rest van hun leven niet meer te eten. De zeeslakken komen alleen voor in de bovenste halve meter van de zee.