De Zwarte Dood

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, k
• Leerjaar 1

Welkom

Ga lekker zitten

Pak je laptop erbij

en log in met je eigen naam

Kinderen voelen zich welkom en hebben gelijk duidelijk over wat ze moeten doen

Agnolo di Tura

‘Vaders verlieten hun kinderen, vrouwen hun man, en de ene broer verliet de andere, want deze ziekte verspreidde zich via de adem en oogcontact. En dan stierven ze. En er was niemand bereid om de doden te begraven – niet voor geld of voor vriendschap. De doden werden door hun familieleden in een kuil gegooid, zonder priester, zonder gebed. Zelfs de kerkklokken bleven stil. Op veel plekken in Siena werden grote kuilen gegraven en gevuld met alle doden...  Er waren ook mensen die zo ondiep begraven waren dat de honden hen weer opgroeven en hun lichamen in de stad verslonden.’

Door middel van brongebruik probeer ik kinderen gelijk te laten nadenken over wat deze tekst inhoudt, wie zou deze man kunnen zijn en over welk onderwerp/thema gaat deze tekst

Wat is het onderwerp van deze les en wat weet je hier al van?

Wanneer het duidelijk is dat het over de pest gaat, ga ik voorkennis activeren bij de leerlingen

Na deze les

• Kan jij de oorzaak van de pest uitleggen
• Kan jij de twee verschillende pest varianten benoemen, hoe het behandeld werd en wie als schuldige aangewezen werd
• Kan je uitleggen hoe de ziekte over de wereld verspreidde.
• Kan je de gevolgen van de pest uitleggen. 
• Kan jij overeenkomsten en verschillen benoemen tussen de pest en Corona

wij hebben altijd leerdoelen in de les, zo weten ze wat ze gaan leren en dat schept duidelijkheid

De pest  

In de late middeleeuwen heerste er een vreselijke ziekte die vele levens eiste. Miljoenen mensen stierven aan deze ziekte, geschat wordt ca 100 a 200 miljoen wereldwijd

Pandemie:  Situatie waarin wereldwijd veel mensen tegelijk aan dezelfde ziekte lijden.

Uitleg begrip pandemie

De oorzaak van de pest 

De pest heeft zijn oorsprong in Azië. Via handelsschepen kwam de ziekte in de loop van de tijd in Europa, in de 14de eeuw, dus ==>

1. Ratten varen mee vanuit Azië naar Europa
2. Deze ratten hebben vlooien bij zich die besmet zijn met de pest bacterie
3. Vlo bijt mens (dichtbevolkte woonplekken)
4. Mens besmet

Bij deze slide probeer ik kinderen heel duidelijk te maken dat de ziekte verspreid werd door de ratten maar dat de echte boosdoener de vlo was. Ook maak ik duidelijk dat er al meer sprake was van globalisering dan dat kinderen misschien van te voren dachten

Welke twee soorten pest waren er?

De Builenpest: Overgedragen door vlooienbeten, zwarte plekken en builen op lichaam, pijn en koorts 

De Longpest: Overgedragen door het hoesten van een besmet persoon, tast de longen aan, ademen wordt moeilijk

Uitleg verschillende soorten van de pest

De pestdokters 

De dokters probeerden van alles om mensen te genezen, vaak met weinig succes. Ze droegen grote snavelmaskers gevuld met kruiden, zo hoopten zij niet ziek te worden. 

• Azijn als medicijn
• Aderlaten: 'vervuild' bloed eruit 

Hier maak ik al een kleine verwijzing naar Covid, bijvoorbeeld het dragen van maskers

De pest 

Mensen dachten dat zo'n vreselijke ziekte een straf van God was. De geestelijken bidden tot god om het te stoppen. 

• Bidden
• Steun zoeken in het geloof
• Zondeboek zoeken ==>
• De joden, pogroms

Ook tijdens covid waren er mensen die dachten dat het misschien wel een straf van god zou kunnen zijn, ook waren er complotdenkers die anderen de schuld gaven. Hier is dus ook een link te bespreken van deze tijd in de geschiedenis naar de tijd van covid

Gevolgen van de pest

• Wereldwijd maakte de pest een geschatte 75 tot 100 miljoen dodelijke slachtoffers, geen overbevolking meer
• Handel kwam zo goed als stil te liggen
• Oogsten mislukten doordat veel boeren stierven, de positie van de boeren veranderde hierdoor wel
• Hongersnoden 
• Joden werden als medeschuldigen aangewezen 

Uitleg over wat uiteindelijk de gevolgen waren van de pest op lange en korte termijn

Beeldmateriaal, kinderen zijn ook visueel ingesteld

Leg in eigen woorden uit wat de oorzaak was van de pest

Leg in eigen woorden uit wat de gevolgen waren van de pest

Check of de leerlingen begrepen hebben wat de gevolgen waren van de pest

Opdracht voor deze week

Zijn er nou overeenkomsten met De Pest en Corona? 

• De Pest versus Corona

Uitleg over de opdracht, kinderen mogen samenwerken

Opdracht

Overleg kort in 2tallen wat volgens jullie overeenkomsten en verschillen zijn tussen De Pest en Corona. Jullie mogen hierbij een werkblad met bronnen gebruiken als jullie het lastig vinden.

Uitdelen van de werkbladen

Pest:

• Begonnen bij dieren (ratten)
• Afkomstig uit Azië
• Quarantaine toen bedacht! (bv pesthuizen)
• Longpest: aerosolen (hoesten/niezen)
• Beschermende masker dokter

Maar de vergelijking gaat niet op:

• Sterftecijfer 30-60%
• Veel mensen sterven ongeacht leeftijd
• Het is een bacterie
• Eeuwenlang geen antibiotica

Corona:

• Begonnen bij dieren (vleermuizen)
• Afkomstig uit Azië
• Quarantaine
• Corona: aerosolen (hoesten/niezen)
• Beschermende kleding en mondmaskers

Bij Corona heel anders

• Sterftecijfer wordt geschat op 2%
• Vnl ouderen die overlijden
• Het is een virus
• Vaccinatie

Bespreek slide na afloop