Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Grammatica zinsdelen

Stap 1 zoek de PV

Verander de zin van tijd

v.t. naar t.t. of andersom

1a. Esther gaat naar de stad met Jip; (gaat in de t.t.) 

1b. Esther ging naar de stad met Jip; (ging in de v.t.)

Kunnen er meerdere persoonsvormen in een zin zitten?

Ja! Als er meerdere werkwoorden in de zin veranderen als je de zin van tijd verandert, dan zijn dat allemaal persoonsvormen. 

1a. Zij mag kiezen, wat we eten
1b. Zij mocht kiezen, wat we aten. 
Dit noem je ook wel een samengestelde zin. 

Zoek de persoonsvorm uit de volgende zin:
Mirjam heeft een nieuwe agenda

1. heeft
2. nieuwe
3. agenda
4. Mirjam

Zoek de persoonsvorm uit de volgende zin:
De oude agenda heeft ze ergens laten liggen

1. laten
2. liggen
3. heeft
4. ergens

Zoek de persoonsvorm uit de volgende zin:
Soms nemen beleggers winst en dat zet de koersen onder druk.

1. nemen
2. nemen en winst
3. nemen en zet
4. nemen en koersen

Werkwoordelijk gezegde

Persoonsvorm

Alle werkwoorden uit de zin

Noteer het werkwoordelijk gezegde uit de zin: Iedere dag gaat hij met de bus naar school.

Noteer het werkwoordelijk gezegde uit de zin:

Zijn broer heeft zijn hulp aangeboden.

Noteer het werkwoordelijk gezegde uit de zin:

Hij is daar negen maanden geweest

Onderwep 

Wie of wat + pv? 

Noteer het onderwerp van de zin:

Ik ben met de hond naar het bos geweest

Noteer het onderwerp van de zin:
Hij gaf wat medicijnen mee.

Lijdend voorwerp

Geeft antwoord op de vraag: wie of wat + pv + ow + wg? 

Hij koopt iedere dag de krant
1. PV? 2. OW? 3. wat koopt hij?

Maurits vindt zijn nieuwe brommer erg mooi.

Wat is het lijdend voorwerp?

Hij heeft dit voertuig gevonden op een website.

Wat is het lijdend voorwerp?

Meewerkend voorwerp

Als er geen lijdend voorwerp in de zin zit, dan zit er ook geen meewerkend voorwerp in. 
Vraag: Aan wie of voor wie/wat + lv? 

Onze chauffeur bezorgt u het bankstel morgen.

Wat is het meewerkend voorwerp?

Wij geven je morgen antwoord.

Wat is het meewerkend voorwerp?

De leraar heeft hem een onvoldoende gegeven.

Wat is het meewerkend voorwerp?

Bijwoordelijke Bepaling

Alle zinsdelen die overblijven nadat je de vorige stappen hebt één voor één hebt gedaan. 

   1)PV? 

   2) OW? 

   3) WG? 

   4) LV?  (deze zit niet altijd in een zin)

   5) MV? (deze zit niet altijd in een zin)

Voorbeeld Bijwoorderlijke bepaling

Mijn tas heb ik bij de kapstok laten staan.

1. PV: heb
2. Ow: ik
3. Wg: heb laten staan
4. LV: Mijn tas
5. Bwb: bij de kapstok (geeft antwoord op de vraag: Waar?)

Wat is de bijwoordelijke bepaling in deze zin:
Wij zijn naar het zwembad gefietst.

1. zijn gefietst
2. wij
3. zijn
4. naar het zwembad

Wat is de bwb in deze zin?
Mijn vriend heeft me op mijn verjaardag een mooi cadeau gegeven.

1. Mijn vriend
2. heeft
3. op mijn verjaardag
4. gegeven

Welke stap vind je nu nog lastig? Helpt het om elke stap erbij te zetten? Wat ken je nu?