Gaswisseling 4 KB/GL

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Deze les leer je:

- Onderdelen ademhalingsstelsel

- Werking van de keelholte en strottenhoofd

- Verschillen tussen ingeademde en uitgeademde lucht

Gaswisseling

• - Uitwisseling van gassen:
• - Zuurstof wordt vanuit de ingeademde lucht in het bloed opgenomen of aan cellen afgegeven.
  
• - Koolstofdioxide en water worden vanuit het bloed of weefselvloeistof afgegeven aan de uitgeademde lucht.
  
• - De lucht in de longen moet voortdurend ververst worden.
  

Voordelen ademen door de neus:

1. Lucht wordt vochtig gemaakt (door neusslijmvlies)
   
2. Lucht wordt verwarmd (door bloedvaten langs de wand van de neusholte)
   
3. Lucht wordt gezuiverd (door neusharen en trilharen)
   
4. Lucht wordt gekeurd (door reukorgaan)
   

Luchtpijp en bronchiën

• - Luchtpijp, holle buis en staat altijd open.
  
• - Kraakbeenringen
  
• - Vertakt zich in tweeën.
  
• - Bronchiën, ook kraakbeenringen
  
• - Bronchiën worden luchtpijptakjes
  
• - Geen kraakbeen, maar spiertjes!
  
• - Alles bedekt met slijmvlies en trilhaar cellen
  

Longblaasjes

• - Uiteinde luchtpijptakjes zitten de longblaasjes 
• - Om de longblaasjes een heel netwerk van bloedvaten 
• - Longhaarvaten 
• - Wanden van de longblaasjes zijn maar 1 laag cellen dik! 
• - Alle longblaasjes samen groot oppervlakte. 
• - Bloed naar de longblaasjes -> weinig O2 
• - Bloed wat wegstroomt -> veel O2 

• 
  

longblaasjes

longen

brochien

Luchtpijptakje

luchtpijp

slijmvlies dat de binnenkant van de neusholte bedekt

verversen van lucht in longen en tracheeën

organen waarmee zoogdieren, vogels en reptielen ademhalen

opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide

haren op het neusslijmvlies; door bewegingen hiervan gaat het slijm naar de keelholte

haren voor in de neusholte die grote stofdeeltjes tegenhouden

neusslijmvlies

ademhaling

longen

gaswisseling

trilharen

neusharen

Samenstelling lucht       

koolstofdioxide 

waterdamp

zuurstof

Ingeademde lucht

Uitgeademde lucht

weinig

weinig

weinig

veel

veel

veel

Deze les leer je:

- Hoe lucht naar binnen gaat

- Hoe lucht naar buiten gaat

Inademen en uitademen

• Longen liggen in borstholte
• Borstholte en buikholte worden gescheiden door: Middenrif.
• Middenrif bestaat uit spierpezen en een rand van spierweefsel.
• Bij iedere ademhaling wordt de lucht ververst.
• Ventilatie
• Borstademhaling en Buikademhaling

Deze les leer je:

- Welke aandoeningen er aan de luchtwegen zijn.

Allergische reacties

• Allergie is sterke reactie op een stof die niet thuis hoort in het lichaam.
• Uitwerpselen huisstofmijt
• Huidschilfers dieren
• Stoffen in voedsel
• Reactie kan zijn
• Huiduitslag
• Jeuk
• Benauwdheid

Hooikoorts

• Allergie voor stuifmeelkorrels (pollen).
• Pollen van bomen vaak in voorjaar.
• Pollen van grassen in zomer
• Symptomen:
• Tranende ogen
• Ontstoken slijmvliezen
• Loopneus
• niesbuien

ROKEN

Nicotine

Teer

Koolmono-oxide

Maatregelen tegen roken

Gevolgen van roken

Wordt astma door roken veroorzaakt?
En COPD?

1. Alleen Astma
2. Alleen COPD
3. Beide
4. Geen van Beide

Een ziekte waarbij de longen continu ontstoken zijn, noemen we?

1. COPD
2. Astma
3. longontsteking
4. bronchitis

Juist of onjuist?
Astma is een chronische ziekte

1. Juist
2. Onjuist

Bij de ziekte astma zijn de luchtwegen vernauwd, onder andere doordat spiercellen in de wand van de luchtwegen zich samentrekken. De ziekte astma is mede erfelijk bepaald.

Bij iemand die aan astma lijdt, bevindt het erfelijke materiaal voor astma zich alleen in de spiercellen van de luchtwegen.

1. juist
2. onjuist

In het voorjaar heb je meer last van hooikoorts dan in de winter

1. juist
2. onjuist

Bij COPD is/zijn de ..... kapot

1. Luchtpijp
2. Bronchiën
3. Longblaasjes

een allergische reactie op stuifmeelkorrels noemen we?

1. COPD
2. Astma
3. longontsteking
4. hooikoorts

Welke stelling is niet juist over allergie?

1. Je kunt uitslag, jeuk en ontstekingen krijgen
2. Je lichaam reageert sterk op een stof
3. Het afweersysteem in je lichaam reageert sterk op een stof
4. Je kunt voor allerlei stoffen allergisch zijn

Ga naar Edpuzzle

Zie Link in Teams.

Deze les leer je:

- Hoe gaswisseling bij andere dieren gaat

Gaswisseling bij dieren

• Insecten: via openingen in de huid (=Stigma’s) en een daarachter liggend buizenstelsel (= Tracheeën). Door pompende bewegingen met het achterlijf worden de gassen uitgewisseld.
• Amfibieën (Pad, kikker, salamander): Als larve via kieuwen en huid en als volwassen dier via longen en huid.
• Vissen: Via kieuwen. Zuurstofrijk water via mondopening door kieuwen weer naar buiten geperst. Bouw kieuw in kieuwholtes: Opgestapelde kieuwplaatjes in kieuwboog afgedekt met een kieuwdeksel.
• Eencelligen: via het celmembraan
• 
  

Gaswisseling bij zoogdieren, vogels en reptielen

• Via longen
• Kraakbeenringen om luchtpijp zorgen dat deze niet kan dubbelknikken (luchtweg blijft altijd open).
• Luchtpijp zit voor de slokdarm.
• Zuurstof gaat bloed in longhaarvaatjes in.

https: