Ontdekkers en Hervormers les 1

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7

Tijd van 

de ontdekkers & hervormers 

Doel van deze les

• Kennismaken met belangrijke personen in deze tijd en gebeurtenissen uit de 16e eeuw. 

• Hoe kunnen we dit vertalen naar de opdracht? 

Nederland in de 16e eeuw

(1500-1600)

• Het gebied heet:De Nederlanden: De 7 Noordelijke gewesten: Holland, Zeeland, Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland en Utrecht. 
• Er zijn 7 gewesten(de stadhouders zijn daar de baas)
• Het gebied is zo groot als Nederland, België en Luxemburg samen. 

Nederland in de 16e eeuw

(1500-1600)

-In 1588 besluiten de Staten-Generaal, als de vertegenwoordiging van de opstandige gewesten, om zelf de soevereiniteit op zich te nemen en de regering te vormen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

-Staten-Generaal, spraken de zeven gewesten over oorlog, vrede, de uitgaven voor de oorlog en de buitenlandse politiek. De Staten-Generaal benoemden de stadhouder en regeerden samen met hem. Opperbevelhebber van de vloot. 

- Raadpensionaris, de belangrijkste man van de Staten van Holland, waren machtig. 

Noem 1 van de 7 Noordelijke gewesten.

Feiten over:

Willem van Oranje-Nassau

• * 24 april 1533 in slot Dillenburg
• Hij is de zoon van Graaf Willem van Nassau en Juliana van Stolberg.
• Hij wordt daar protestants (luthers) opgevoed
• Hij erft als 11-jarige het prinsdom: Orange (stad in Frankrijk)
• Daarna verhuist hij naar het hof van de koning van Spanje, Karel V
•  Hij moet dan het rooms-katholieke geloof volgen. 
• Opstand tegen Filips II groeit. 
• Maurits (zoon van Willem) gaat verder waar zijn vader gebleven is. 

Terugkoppeling richting thema Natuur

Karel V

-Van zijn grootvader van vaders kant, Maximiliaan I , had Karel de Habsburgse stamlanden in Centraal-Europa geërfd (Oostenrijk, Hongarije en Bohemen) en via zijn oma, Maria van Bourgondië (1457-1482), erfde hij een groot aantal hertogdommen en graafschappen in de Nederlanden en de Franche-Comté van Bourgondië.

-Zijn zoon Filips II kreeg vervolgens de macht over dit grote rijk. 

Feiten over:

Koning Filips II

• Sinds 1555: Koning van Spanje en Heer van de Nederlanden.
  
• Katholiek en zeer gelovig.
• Hij heeft veel geld nodig voor zijn eigen leger.
  
• De rijke kooplieden uit Amsterdam en andere rijke steden moeten veel betalen
• Iedereen moet mee betalen, bijvoorbeeld het voedsel wordt steeds duurder. 
• Geuzen waren zijn tegenstander
• 1566 Beeldenstorm --> protest naar Filips II 

Waarom noemt de stamvader Willem I zichzelf ook van Oranje?

1. Want Willem vond dat een mooie kleur
2. Willem erfde het gebied Orange
3. Willem had rood-oranje haar
4. Omdat er ook een Willem van Rode was

Wat betekent 'hervormen'?

Johannes Calvijn

(1509-1564)

• Een Zwitserse geestelijke.
• Hij vond dat de bijbel en niet de beelden het belangrijkste van het christelijke geloof zijn.
• Hij houdt er preken over en schrijft het op in boeken. 
• Zijn volgelingen worden Calvinisten genoemd. 
• Hij heeft veel aanhangers in         De Nederlanden 

Maarten Luther

(1483 - 1546)

• Een Duitse monnik
• Hij is boos over de manieren waarop de paus in Rome en de katholieke priesters om  geld vragen en hoe ze zelf leven.
• Hij heeft veel aanhangers in Duitsland.

• De mensen in de Nederlanden zijn het met de ideeën van Luther eens
  
  
• Ze gaan hun eigen groepen vormen en noemen zich de 'Protestanten'.     (protesteren)

• Zij werken samen en starten een OPSTAND.

• De paus is boos op de hervormers, op alle mensen die niet willen leven naar zijn regels

• Hij noemt de hervormers KETTERS.
  

• Hij dreigt en hij wil dat echte katholieken de ketters doden.
• 
  
• Koning Filips II  wil dat iedereen in zijn land katholiek blijft. 

De paus/rooms-katholieke kerk

Hervormers of protestanten

Luther vertaalt de bijbel

"Zo kunnen ook gewone mensen lezen wat er in de Bijbel staat. In de Bijbel staat niets over aflaten. God vergeeft je zonden alleen als je er echt spijt van hebt. God wil dat de Kerk (de priesters en de monniken) voor arme mensen zorgt. Dat gebeurt niet. De Kerk met de paus en de priesters houdt al het geld zelf en leeft zelf in luxe."

Terugkoppeling met het thema

Luther en Calvijn waren ook onderzoekers. Zij zijn experts geworden. Ze hebben vele volgelingen gekregen. 

Wat is goede onderzoekende houding? 

Wat betekent het woord:
Rooms -Katholiek?

1. Dat je een kat bent, die in Rome woont
2. Dat je de regels van de bijbel én van de rooms-katholieke kerk volgt
3. Dat je de regels van de bijbel én van de protestantse kerk volgt.
4. Dat je in God, Jezus en de christelijke bijbel gelooft

Welke godsdienst moest iedereen van Koning Filips II aanhangen in De Nederlanden?

1. Het lutheranisme
2. Het calvinisme
3. Het rooms katholicisme
4. Het animisme

Luther en Calvijn zijn hervormers

1. Waar
2. Niet waar

Een ketter is:

1. Iemand die NIET de regels van de rooms-katholieke paus volgt
2. Iemand de WEL de regels van de rooms-katholieke paus volgt

Wat was het belangrijkste bezwaar tegen de rooms-katholieke Kerk?

1. Er werd te weinig in de bijbel gelezen
2. Er werd gebeden voor beelden van heiligen
3. De priesters vroegen geld voor onzinregels.
4. Er waren teveel kloosters

Om te onthouden

Willem wil niet kiezen tussen de verschillende  richtingen van het christelijke geloof:  hij is vóór VRIJHEID van GODSDIENST

Willem zegt daarover niets:  hij zwijgt!

Daarom wordt hij ook wel "Willem de Zwijger" genoemd.

Ons Volkslied

In het jaar 1568 bestaat Nederland nog niet eens en is Spanje hier de baas. Er is een oorlog die maar liefst 80 jaar duurt. En… waarom zingen we eigenlijk het Wilhelmus?

Het Wilhelmus is geschreven vanuit Willem van Oranje. Hij is geboren in Duitsland. En ging het gevecht aan met de koning van Spanje. Het begin noemden ze de Tachtigjarige Oorlog.

Waarom zingen we in het Wilhelmus:
"Ben ik van Duitse bloed"?

1. Dat rijmde goed
2. De Noordelijke gewesten hoorden eigenlijk bij Duitsland
3. Omdat dit gaat over Willem van Oranje, die geboren is in slot Dillenburg in Duitsland
4. Omdat het Nederlands en het Duits dezelfde taal zijn.

Waarom zingen we over de koning van Spanje in het Wilhelmus:
"De koning van Hispanje heb ik altijd geëerd"?

1. Omdat de koning van Spanje ons volkslied heeft geschreven
2. Omdat de koning van Spanje ook onze koning was
3. Omdat ons volkslied verkeerd vertaald is
4. Omdat Willem van Oranje een poos woonde bij koning Karel V in Spanje