1.10: tekst 1.5 Beeldspraak en stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Planning vandaag

• Tekst 1.5 'In een keer op het doek, niet meer gummen'
• Opdrachten tekst 1.5 en woordenschat bespreken
• Terugblik uitleg: beeldspraak en stijlfiguren
• Start tekst 1.6
• Drillsteroefeningen spelling

Beeldspraak

• Figuurlijk taalgebruik;

• Dient om iets duidelijk te maken in teksten en poëzie;

Doelen:

• meer aandacht voor de woorden waarbij het optreedt te vragen

• effecten met het ritme te bewerkstelligen

• om de spanning op te voeren

Beeldspraak

Vergelijking

Iets in de werkelijkheid (object) heeft overeenkomsten met iets anders (beeld). Ze worden beide benoemd.

• Vergelijking met als: Die jongen gedraagt zich als een angstige haas.

• Van-vergelijking: Een haas van een jongen.

• Vergelijking zonder als: De jongen, die angstige haas, ….

Beeldspraak

Metafoor

Alleen het beeld wordt genoemd. Wat ermee bedoeld wordt (object) moet je zelf uit de context opmaken.

• Daar loopt een angstige haas.
  
• Bram is de wandelende encyclopedie van de klas.

Beeldspraak

Metonymia/metoniem

Alleen het beeld wordt genoemd. Beeld en verbeelde lijken niet op elkaar. 

Een bepaald deel van de werkelijkheid wordt benoemd om iets anders uit de werkelijkheid te benoemen.

Beeldspraak

Relatie is gebaseerd op:

1. Maker van het product: De nieuwste Kluun lezen

2. Materiaal voor product: De ijzers onderbinden

3. Verpakking voor inhoud: Geef me nog maar een glas 

4. Deel voor geheel: Even de koppen tellen 

5. Geheel voor deel: De rechtbank beslist

Beeldspraak

 Personificatie

Levenloze dingen worden voorgesteld als iets levends, als een persoon.

De wind huilt.

De parken zijn de longen van de stad

Straten gaan hun eigen weg.

Stijlfiguren

Climax : Er zit spanning in die opbouwt tot een hoogtepunt.  

Bijvoorbeeld: klein, gemiddeld, groter, gigantisch.

Anticlimax : Er zit spanning in die tot een teleurstelling uitkomt óf hij loopt juist in tegengestelde richting.  

Bijvoorbeeld: Het was een gigantisch grote bom... De klok telde af... drie... twee... een... Er gebeurde niets.

Het is schitterend, prachtig, mooi, eigenlijk best aardig.

Stijlfiguren

Hyperbool: Er wordt zeer overdreven om het punt over te brengen.  

Bijvoorbeeld: ik erger me dood aan die docent geschiedenis.

Eufemisme : Iets juist verzachtend uitdrukken, omdat je niet iemand wilt kwetsen.  

Bijvoorbeeld: wij hebben gisteren onze hond moeten laten inslapen.

Stijlfiguren

Paradox
: Een schijnbare tegenstelling. Er zit een tegenstelling in, die geen echte tegenstelling blijkt te zijn.  

Bijvoorbeeld: De eersten zullen de laatsten zijn. Succes wordt het liefst geteld door degenen die niet slagen. Hier leeft het sterven voort.

Stijlfiguren

Tautologie : Een combinatie van woorden, die hetzelfde betekenen. 

Bijvoorbeeld: Delano heeft lang gestudeerd, dus hij zal dat examen vast en zeker halen.

Als je de bank zelf komt ophalen, mag je deze gratis en voor niets meenemen.

Evaluatie

Welke beeldspraak is nog lastig voor jou?

Aan de slag

• 
  
• Start tekst 1.6: 'We zullen winnen en winnen en winnen.' 
• Leesopdrachten en het korte verhaal 'De zakdoek'
• Drillsteroefeningen spelling

--> meld je bij mij voor de 'korte presentatie', deze vinden plaats in periode 2 + 3 (op afspraak).

Huiswerk

Maandag 7 oktober a.s.:

• Tekstverklaring 1.6
• Opdrachten 1.6 maken en Woordenschat opdrachten maken

Vrijdag 4 oktober a.s.:

Meenemen: Poëziebundel en leesboek (bespreken gedicht 1.5)