11.3 Je lijkt op deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

11.3 Je lijkt op

Een mens heeft 46 chromosomen, of te wel 23 paar. 

Leg uit dat er vaak gesproken wordt van 23 paar i.p.v 46 chromosomen.

Examenvraag

Wat is het verschil tussen de mitose en meiose?

Leerdoelen 11.3

- Je kunt uitleggen hoe je aan een eigenschap komt die je ouders niet hebben.

- Je kunt genotypen noteren.

- Je kunt uitleggen wat een intermediaire kruising is en deze kruising noteren.

Elke ouder geeft één chromosoom door.

Er zijn twee chromosomen.

Helft chromosomen van moeder

Helft chromosomen van vader

Je kunt uitleggen hoe je aan een eigenschap komt die je ouders niet hebben.

2 ouders met donker haar krijgen een zoon met rood haar. Hoe kan dat?

- Moeder heeft 2 genen voor haarkleur, bruin en rood.

- Vader heeft 2 genen voor haarkleur, bruin en rood.

- Vader geeft rood door, moeder geeft rood door. 

Je kunt uitleggen hoe je aan een eigenschap kan komen die je ouders niet hebben.

Genotypen noteren

De ouders zijn heterozygoot, 

ze hebben twee verschillende genen voor haarkleur. 

Bruin haar is het dominante gen. De jongen is homozygoot, hij heeft twee dezelfde genen voor haarkleur. Rood haar is het recessieve gen.

Homozygoot of heterozygoot, welk fenotype?

Intermediaire eigenschappen

Een fenotype is intermediair als beide genen even sterk zijn. Er is geen dominant of recessief gen:

Hiernaast zie je een afbeelding waarin via het genotype wordt uitgelegd hoe het kan dat 2 ouders met donker haar een kind krijgen met rood haar.

 Juist of onjuist

In de zaadcellen van de jongen kunnen zowel het gen voor donker als voor rood voorkomen

1. juist
2. onjuist
3. niet te zeggen

Bekijk de afbeelding hiernaast. Is de vader, homozygoot, heterozygoot of niet te zeggen?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Niet te zeggen

Bekijk de afbeelding hiernaast. Is de zoon, homozygoot, heterozygoot of niet te zeggen?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Niet te zeggen

De vader is Heterozygoot voor haarkleur. Zijn haar is bruin. Wat is het dominante gen?

1. Bruin
2. Rood
3. Bruin en rood
4. Geen van beiden

Bekijk de afbeelding hiernaast. De vader is heterozygoot voor de haar kleur bruin. Hoe noteer je dit?

1. AA
2. Aa
3. aa

Bekijk de afbeelding hiernaast. Hoe noteer je het genotype van deze jongen?

1. Homozygoot dominant AA
2. Heterozygoot Aa
3. Homozygoot ressecief aa
4. Homozygoot dominant aa

AA is

AA staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

lang

AA

altijd een A

lang

Aa

A  of  a

A

a

A              A

lang

AA

altijd een A

lang

Aa

A  of  a

A               AA            AA

a                Aa            Aa

A              A

AA = 50%            Aa = 50%

lang = 100%       kort = 0%

aa

aa staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

Aa

Aa staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

Hoe zijn de ouders van de jongen aan het gen voor rood haar gekomen?

Bekijk de afbeelding hiernaast. Wat is het dominante gen?

1. Zwart
2. Wit
3. Beiden
4. Geen

Bekijk de afbeelding hiernaast. Hoe noteer je het genotype van de haan?

1. Zwart
2. AzAz
3. AA
4. Homozygoot

Bekijk de afbeelding hiernaast. Hoe noteer je het genotype van het kuiken?

1. Grijs
2. AzAw
3. AA
4. Heterozygoot

Een cavia met langhaar paart met een cavia met kort haar. Het jong heeft half lang haar.
a:Wat kun je zeggen over de eigenschap haarlengte bij cavia's?
b: Noteer van beide cavia's het genotype.

De ziekte van Duchenne is een aangeboren spierziekte die wordt veroorzaakt door een recessief gen op het X-chromosoom.

Wie hebben meer kans op de ziekte van Duchenne, mannen of vrouwen? Leg je antwoord uit. [1p]

Een bepaalde erfelijke eigenschap geeft bij poezen een zwarte of een rode vachtkleur.
Uit een rode kat en een rode kater, beide heterozygoot, worden tien jonge poesjes geboren.
Welke uitspraak over de jonge poesjes is juist?

Een bepaalde erfelijke eigenschap geeft bij poezen een zwarte of een rode vachtkleur.

Uit een rode kat en een rode kater, beide heterozygoot, worden tien jonge poesjes geboren.

Welke uitspraak over de jonge poesjes is juist?

1. De jongen zijn allemaal rood
2. De jongen zijn allemaal zwart.
3. Een grootste deel van de jongen is zwart en een kleiner deel is rood.
4. Een grootste deel van de jongen is rood en een kleiner deel is zwart

Hoe noem je het als de genen voor een eigenschap verschillend zijn?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Welke soort genen geef je aan met een hoofdletter, bijvoorbeeld A?

1. Dominante genen
2. Recessieve genen

Bij sommige baby’s die geboren zijn met donker haar, wordt het haar na enkele maanden lichter. Tijdens de puberteit wordt het haar dan weer donkerder.
De kleur van het haar vlak na de geboorte wordt beïnvloed door geslachtshormonen van de moeder. Na een tijdje zijn die uit het bloed van de baby verdwenen. In de puberteit neemt de productie van geslachtshormonen bij het kind toe.
Verandert door de werking van de geslachtshormonen het fenotype voor ‘haarkleur’? En verandert het genotype erdoor?

Bij sommige baby’s die geboren zijn met donker haar, wordt het haar na enkele maanden lichter. Tijdens de puberteit wordt het haar dan weer donkerder.

De kleur van het haar vlak na de geboorte wordt beïnvloed door geslachtshormonen van de moeder. Na een tijdje zijn die uit het bloed van de baby verdwenen. In de puberteit neemt de productie van geslachtshormonen bij het kind toe.

Verandert door de werking van de geslachtshormonen het fenotype voor ‘haarkleur’? En verandert het genotype erdoor?

1. alleen het fenotype
2. alleen het genotype
3. zowel het fenotype als het genotype

Cavia's!

Stel: een cavia kan twee haarsoorten hebben

We kruisen nu twee langharige cavia's. Een heterozygoot mannetje en een homozygoot langharig vrouwtje. Hoe groot is dan de kans op een nakomeling met kort haar?

Maak weer een screenshot/foto

Maken

2e les woensdag: 11.4 Opdracht: 3, 6 t/m 11  (werkboek B vanaf blz. 81)

Waar is vanmiddag behoefte aan?