Klas 3 - §3.3- Massaverhoudingen en overmaat - LHE

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Vandaag: 4.4

( Eerst 3.3 massaverhoudingen)

Leerdoelen 3.3 en 4.4

• Je kunt rekenen met de wet van Behoud van Massa

• Je kunt rekenen met massaverhouding aan de hand van verhoudingstabellen.
  
  
• Je kunt uitleggen wat een overmaat en een ondermaat is.
  
  
• Je kunt rekenen aan reacties waarbij een beginstof in overmaat aanwezig is.

Wet van behoud van massa

wet van behoud van massa: de totale massa van alle 

beginstoffen is gelijk aan die van de reactieproducten.
Deze wet noem je ook de Wet van Lavoisier

2H​2​​+O​2​​→2H​2​​O

Wet van Behoud van Massa

Bij de verbranding van koolstof:

C + O₂          CO₂

Wanneer 12,01 gram koolstof met 32,0 gram zuurstof reageert, dan  gaan beide stoffen volledig op. 

Hoeveel gram koolstofdioxide ontstaat er bij deze reactie?

→

Wet van Behoud van Massa

Er geldt een wet van behoud van massa.

Vóór de pijl heb ik 44,01 gram

Ná de pijl heb ik dus ook 44,01 gram stof.

Er ontstaat 44,01 gram CO₂

Wet van Behoud van Massa

De ontleding van kwik oxide:

2 Hg2O         4 Hg + O2

Ik laat 100 gram kwikoxide ontleden. Er ontstaat 7 gram zuurstof. 

Hoeveel gram kwik ontstaat er?

→

Massaverhouding

Wanneer 93 gram kwik vrijkomt, dan 

komt er ook 7 gram zuurstof vrij.....

Dan is de massaverhouding kwik : zuurstof

gelijk aan   93 : 7

 Massaverhouding: verhouding waarin stoffen reageren in de reactie 

Bijvoorbeeld      kwik en zuurstof reageren in verhouding 93:7 

Voor elke 93 gram kwik die ontstaat, ontstaat er 7 gram zuurstof

Voorbeeld

2 Hg2O --> 4 Hg + O2

kwik en zuurstof ontstaan in de massaverhouding 93:7 

a. Bereken hoeveel gram zuurstof ontstaat, wanneer er 265 g kwik ontstaat.

b. Bereken hoeveel kwikoxide hiervoor nodig was. 

Oefenopgave 

Je kunt water maken door waterstof en zuurstof met elkaar te reageren:

2 H₂ + O₂ --> 2 H₂O

Bij deze reactie reageren waterstof en zuurstof in de verhouding 4 : 32

Je laat bij deze reactie 83 gram waterstof reageren.

a. Bereken hoeveel gram zuurstof hiervoor nodig is.

b. Bereken hoeveel gram water je kunt maken. 

4.4 Overmaat en ondermaat

2 H2 + O2 --> 2 H2O

Een reactie stopt zodra één van de beginstoffen op is. 

Meng je de stoffen precies in de massaverhouding? Dan gaat het goed.

Zo niet.... dan blijft één van de beginstoffen over.

Overmaat

Dan noem je die stof een overmaat.

overmaat: beginstof die overblijft na een chemische reactie

De andere beginstof is dan automatisch:....

ondermaat: beginstof die volledig weg reageert bij een chemische reactie.

Uitleg met een voorbeeld

Voorbeeld 1:

Aanschouw de reactie met verhouding:

3 H2 + N2 --> 2 NH3

   6      :  28      :      34

Ik reageer 80 g waterstof met 310 g stikstof.

Welke stof is in overmaat?

Rekenen aan ondermaat en overmaat

Belangrijk: bij het doorrekenen van de reactie is de ondermaat altijd je uitgangspunt. Want wanneer die stof volledig is gereageerd, stopt de reactie.

Uitleg met een voorbeeld

Voorbeeld 1:

Aanschouw de reactie met verhouding:

3 H2 + N2 --> 2 NH3

   6      :  28      :      34

Ik reageer 80 g waterstof met 310 g stikstof.

Welke stof is in overmaat? Waterstof
Hoeveel ammoniak kan ik dan maximaal maken?

Nu zelf aan de slag

Opgave: Les opgave 1 (blaadje)

Eerder klaar? Maak dan alvast opgave 2 (iets moeilijker)

Huiswerkopgaven 4.4 

3H: 

35, 36, 38 t/m 41

3V:

34 t/m 37, 39, 40