3.1 en 3.2 goede samenvatting MEMO klas 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.1 en 3.2

3.1 

DE VERLICHTING

Standenmaatschappij

Eerste en Tweede stand

Klein groepje --> mogen veel en moeten weinig

Privilege* is een ............

Ancien Régime* is ..........................

Derde stand

98% hoort bij de derde stand. 

Mogen weinig, moeten veel.

Alleen de derde stand betaalt belasting. 

18de eeuw --> derde stand was boos over de verdeling. 

Verlichting (1)

WEET JE NOG.

Wetenschap was in de 17de eeuw op een revolutionaire manier veranderd. 

Hieruit kwam het rationeel* denken voort. 

Verlichting (2)

De wereld begrijpen en verbeteren door het gebruik van menselijk verstand noemen we: de Verlichting.

De ' verlichters' waren voor religieuze tolerantie* (verdraagzaamheid).

Goed bestuur (1)

Verlichte denkers hadden veel ideeën.

Er was kritiek op de standensamenleving en op het absolutisme*.

Natuurrechten voor iedereen --> recht op vrijheid en bezit.

Hoe ongelijkheid op te lossen was een punt van discussie...Rousseau wilde democratie.

Goed bestuur (2)

Montesquieu wilde wat anders --> Hij was voor de scheiding der machten (de macht moest in drieën worden verdeeld):

1. Een volksvertegenwoordiging maakte wetten (wetgevende macht)

2. De koning en regering voeren wetten uit (uitvoerende macht)

3. Rechters straffen burgers, koningen en regeringen, indien nodig (rechtsprekende macht).

Censuur & publiek debat

Koningen waren boos over de plannen en verboden boeken met kritiek op de standenmaatschappij.

In koffiehuizen en op andere plekken kwam het gesprek toch op gang en iedereen kon er aan meedoen: publiek debat.

3.2

DE FRANSE REVOLUTIE

Koning had geld nodig

Frankrijk had veel geld nodig vanwege alle oorlogen die er gevoerd werden --> Frankrijk dreigde failliet te gaan. 

Staten Generaal moesten akkoord gaan, maar de derde stand wilde meer inspraak. 

De revolutie...

• de grote ongelijkheid en onrechtvaardigheid van het ancien régime;

• het ontstaan van verlichte ideeën over de samenleving en het bestuur;

• het geldtekort van de Franse staat.

Een nieuwe samenleving

Grondrechten* zijn basisrechten, zoals vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting.  (Een basisrecht van elke burger, bijvoorbeeld vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting.)

In 1791 ging de Nationale Vergadering akkoord met een grondwet.

De Revolutie ontspoort

Adel vlucht naar buitenland --> oorlog tussen Frankrijk en Pruisen/Oostenrijk.

Revolutionairen* geven koning Lodewijk XVI de schuld.

Gematigden* werden vervangen door radicalen*

Lodewijk werd in 1793 onthoofd.

Robespierre

De TERREUR...

Robespierre --> Meer macht aan volk.

Radicalen: Of je bent voor ons, of je bent tegen ons (tegen ons = guillotine).