5 VWO hoofdstuk 10 paragraaf 3

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.3 Ethers, aldehyden en ketonen

Leerdoelen:

Je leert over ethers en alkoxyalkanen.

Je leert over aldehyden en alkanalen.

Je leert over ketonen en alkanonen.

Je leert over het onderscheid tussen aldehyden en ketonen.

Ethers en alkoxyalkanen

Vanilline is het hoofdbestandsdeel van vanille, een smaakstof in veel parfums. Vanilline bevat een methoxygroep:                       

De alkoxyalkanen vormen een deelverzameling van de ethers. 

Een centrale O met aan elke kant een alkylgroep, mag hetzelfde, hoeft niet. Een -O-R groep heeft een alkoxygroep. 

De stamnaam wordt bepaald door de langste keten. 

ethers en alkoxyalkanen

De formule van methoxymethaan is C2H6O, ethanol heeft dezelfde formule. De stoffen zijn dus isomeren.

Aldehyden

In hetzelfde molecuul vanile zit nog een karakteristieke groep:

de aldehyden. 

Stop je de aldehydegroep op het eerste of laatste C-atoom dan is het een alkanal geworden. 

Aldehyden

Bij de naamgeving van de aldehyden begin je altijd te tellen vanaf de aldehydegroep. 

Omdat deze groep altijd op plaats 1 van de stam zit, is een plaatsnummer niet nodig. 

Allergieën 

Ketonen

De geurstof van banaan ziet er als volgt uit:

Als de C=O binding niet aan de buitenste koolstofatomen zit dan is het een Keton. 

Keton

Een overzichtje zie je hier staan:

Als je R1 en R2 groepen alkylgroepen

zijn dan behoort het molecuul

tot de alkanonen.

Ketonen Vs Aldehydes. 

Alkanonen en alkanalen zijn structuurisomeren. 

Bijv propanon en propanal: C3H6O

Een belangrijk verschil is de gevoeligheid van aldehyden voor oxidatoren. Ketonen reageren niet of nauwelijks. 

Een aldehyde is een goede reductor en kan makkelijk reageren tot een carbonzuur. 

Leerdoelen:

Je leert over ethers en alkoxyalkanen.

Je leert over aldehyden en alkanalen.

Je leert over ketonen en alkanonen.

Je leert over het onderscheid tussen aldehyden en ketonen.