Les 5: De Ontzuiling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Nederland in de jaren '60: cultuur en mentaliteit

Ontzuiling van Nederland

Leerdoel

Aan het eind van deze les:

• kun je de oorzaken noemen van de ontzuiling in Nederland.
• heb je een samenvatting gemaakt van de jaren '60 en kan je 10 vragen maken voor een gesprek met een tijdsgenoot.

Agenda

Mededelingen
Wat weet je nog of al?
Theorie / Instructie
Oefenen
Zelfstandig werken
Herhalen
Evalueren & Afsluiten

Wat gaan we vandaag doen?

• Korte check interview opdracht.
• Korte uitleg verzuiling en ontzuiling.
• Aan de slag: samenvattingen maken als voorbereiding op de interview opdracht.

Interview opdracht.
Heb je al een tweetal (of kies je er zelf voor om het individueel te doen)?

JA

Nee, dat weet ik nog niet (precies)

Interview opdracht.
Heb je al een persoon van 65+ benaderd om het interview mee te doen, en heeft hij/zij al bevestigd?

JA

Nee, nog niet (precies)

Verzuiling en ontzuiling

Wat moet ik als voorbereiding op de opdracht nog doen? 

ONTZUILING

Als gevolg van de succesvolle wederopbouw

• Vanaf eind jaren 50: stijgende welvaart, beter onderwijs en opbouw van de verzorgingsstaat zorgden ervoor dat de zuilen (als sociale cohesie en ondersteuning) minder belangrijk werden. 
  

ONTZUILING

JONGEREN:

• Hogere opleiding
• Ontkerkelijking
• Doen hun "eigen ding"
• Meer geld
• Meer ontspanning

De televisie!

Nog niet iedereen had in de jaren zestig een televisie. Er werd maar een paar uur per dag uitgezonden (zwart-wit). Gevolg is dat iedereen naar alle programma's kijkt en niet alleen naar de programma's van de eigen zuil. 

In de tweede helft van de jaren zestig werd de televisie een massamedium.

Bron: Begin jaren zestig had nog niet iedereen televisie, dus kwam de hele buurt bij jou kijken. 

uitleg 'De Dappere Dodo'

De dappere dodo was een kinderprogramma van de KRO uit de jaren zestig. (Werd uitgezonden tussen 1955 en 1964. Het ging om een jongen 'Dappere Dodo' die met vrienden Kees, Ome Harrekie, de Kapiteit, Opa Buiswater en Juffrouw Vulpen allerlei avonturen beleefde.

uitleg 'Pension Hommeles'

Pension Hommeles werd uitgezonden door de VARA tussen 1957 en 1959. Het gaat over een pension waar alles mis gaat tussen bewoners. Het is geschreven door Annie M.G. Schmidt.

Leerlingen laten nadenken over de vraag: hoeveel tv kijk jij? Hebben jullie een televisie in huis?

Leg uit dat de televisie in de jaren zestig voor een grote verandering zorgde.

1. Mensen keken ook naar programma's van andere zuilen (dus niet alleen de eigen zuil).

2. De televisie bereikte een hele grote groep mensen en werd daardoor een massamedium.

Ontzuiling vanaf jaren '60

• Ontzuilde partijen (D66)
• Samenwerking katholiek en protestant (CDA = 1977!)
• Ontzuilde kranten 
• Ontzuilde omroepen (KRO-NCRV)

• Ontzuilde docenten in christelijk onderwijs
• Ontzuilde vakbond (FNV)
• Ontzuilde werkgeversorgaisaties (VNO-NCW)

Maar zuilen blijven bestaan...

• Nog steeds verzuilde partijen (VVD, SGP, SP, CU, PvdA)
• Nog steeds verzuilde omroepen (KRO, VPRO, EO)
• Opkomst islamitische zuil (scholen, DENK, stichtingen)
• Nog steeds bijzonder onderwijs (Katholiek, protestant, islamitsch)

Afsluiting

Check: 

1. Wat is verzuiling?

2. Wat is ontzuiling?

3. Noem drie oorzaken van ontzuiling in Nederland.

Maak een samenvatting van 2.1 t/m 2.4

Optie 1: vul schema 1 t/m 5 in (schema 1 bij 2.1; schema 2 bij 2.2; schema 3 bij 2.3; schema 4&5 bij 2.4)

Optie 2: maak zelf een samenvatting (geschreven of schematisch) met daarin de belangrijkste ontwikkelingen met oorzaken/ gevolgen.

Interview primaire bron

10 vragen, waardoor je bij de geïnterviewde informatie ophaalt over zijn/haar/hun ervaringen met verzuiling en ontzuiling in het dagelijkse leven of de wereld daaromheen.