1.2 Groepsvorming / 1.3 Sociale cohesie als bindmiddel

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Binding

1.2 Groepsvorming

KC - Groepsvorming

Bindingen tussen meer dan twee mensen tot stand komen, doordat ze elkaar beïnvloeden en gemeenschappelijke normen en waarden ontwikkelen.

Waar hoor je bij?

Insluiting

Hoor je bij de groep?

Uitsluiting

Hoor je niet bij de groep?

Groepen

Formele groep (werk / vakbond)

Hebben vast omschreven doelen, vastgelegde regels en procedures, bepaalde rolstructuur en hiërarchie

Informele groep (vriendengroep)

Stilzwijgende binding zonder vastgelegde doelen, regels, procedures , normen, rollenstructuur en hiërarchie

Leerkrachten
Formeel of informeel?

1. formeel
2. Informeel

Vriendengroepen
formeel of informeel

1. formeel
2. Informeel

Hells Angels
Formeel of informeel?

1. formeel
2. Informeel

Dropping out

Er niet meer bij willen horen

Bijvoorbeeld:

- Lidmaatschap opzeggen

- Uit het team stappen

(Eigen keuze)

Uitsluiting

Er niet meer bij mogen horen

Bijvoorbeeld:

- Royeren van een lid

- Discriminatie

(Niet eigen keuze)

Afhaken

Er niet meer bij kunnen horen

Bijvoorbeeld:

- Armoede

- Werkloosheid

(Niet per se eigen keuze)

Sociale cohesie

Het aantal en de kwaliteit van de bindingen die mensen in een ruimer sociaal kader met elkaar hebben, het gevoel een groep te zijn, lid te zijn van een gemeenschap, de mate van verantwoordelijkheid voor elkaars welzijn, en de mate waarin anderen daar ook een beroep op kunnen doen.

Door deze bindingen zullen mensen meer met elkaar delen (zoals normen en waarden). Zo onstaat dus ook een collectieve identiteit.

Centraal

In dit hoofdstuk staat de vraag centraal:

"Wat houdt de samenleving bijeen?"

 ofwel

"Wat bindt ons in onze samenleving?"

Bevorderen sociale cohesie

Drie factoren:

1. Wederzijdse afhankelijkheid

Denk aan de oprichting van de participatiesamenleving en het opzetten van mantelzorg.

Bevorderen sociale cohesie

Drie factoren:

1. Wederzijdse afhankelijkheid
2. Dwang of macht

Een gebrek aan samenhang kan leiden tot strijd en geweld, macht kan dan worden ingezet om dat te voorkomen.

Bevorderen sociale cohesie

Drie factoren:

1. Wederzijdse afhankelijkheid
2. Dwang of macht
3. Gedeelde waarden en normen (saamhorigheid / cultuur)

Denk aan betrokkenheid bij de eigen cultuur, trots op je land of besef van geschiedenis.

Wat houdt ons bijeen?

1. Socialisatie (het levenslange proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de groepen en samenleving waar mensen toe behoren)
2. Acculturatie (het aanleren en verwerven van een andere cultuur  of elementen daaruit, dan die waarin iemand is opgegroeid)
3. Sociale controle (Een middel waarmee de maatschappij of groepen in de maatschappij de mensen zo onder druk zetten dat ze zich aan de algemeen geldende normen gaan houden)

Negatieve effecten sociale controle

Naast positieve effecten, kan sociale controle ook negatieve effecten met zich meebrengen:

• Inperking persoonlijke vrijheid en ontplooiing
• Leidt tot opstandige personen
• Monden uit in processen van in- en uitsluiting

Als Nederland het heeft over de Zwarte Pietendiscussie dan zie je ...

1. Weinig sociale cohesie
2. Veel sociale cohesie
3. Een wij-groep tegen een zij-groep
4. Sociale controle

Sociale controle

Sociale controle heeft een functie bij het handhaven van de binding in de samenleving: mensen halen andere mensen over zich op een bepaalde manier te gedragen.

Big brother is watching you!

Mensen letten erg op elkaar. Wat de een doet, heeft gevolgen voor de ander en andersom.

Twee vormen sociale controle:

1. Formele sociale controle
2. Informele sociale controle

Waar is de sociale controle groter?

Dorp

Stad

Veel of weinig sociale controle?

Weinig

Formeel of informele sociale controle?

1. Formeel
2. Informeel

Formeel of informele sociale controle?

1. Formeel
2. Informeel

Informele sociale controle is de laatste 50 jaar:

Toegenomen

Afgenomen

Verandering

De mate waarin en de wijze waarop sociale controle plaatsvindt, is o.a. veranderd door individualisering en informalisering. Individualisering leidt tot het losmaken van traditionele sociale bindingen en daarmee van sociale controle.

Kleinschalige sociale banden maken plaats voor meer grootschalige anonieme verbanden (netwerkverbanden). Informalisering houdt in dat de verhoudingen en contacten tussen mensen minder hiërarchisch, minder formeel worden. Dit leidt tot een afname van het gezag van bepaalde (beroeps)groepen en van hun overdracht van en controle over waarden en normen.