Bi-3H-H9.3 en 9.4 Je huid en ziek (Paulien2)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog van 9.1 en 9.2

Nicotine, cafeïne, cocaïne, speed en xtc laten je hersens ..... werken

1. sneller werken
2. anders werken
3. trager werken
4. moeilijker werken

Wiet, alcohol, heroïne en slaapmiddelen zijn voorbeelden van..

1. bewustzijns-veranderende middelen
2. verdovende middelen
3. stimulerende middelen
4. vernietigende middelen

Welke zin klopt niet?

1. door het drinken van alcohol heb je een grotere kans op slokdarmkanker
2. koffie is een stimulerend middel
3. vanaf je 18e mag je alcohol drinken omdat je hersenen dan volledig zijn ontwikkeld
4. blowen is verslavend

Rianne zegt: alcohol verdooft je hersenen en daarom mag je dan niet autorijden
Annemiek zegt: Teer in een sigaret is verslavend. Het vernauwt je bloedvaten. Wie heeft gelijk?

1. Rianne
2. Annemiek
3. Rianne en Annemiek
4. Beiden niet.

Wat voor een functie heeft glucose op je lichaam?

1. Dient vooral als beschermingsstof
2. Dient vooral als brandstof
3. Dient vooral als bouwstof

Je zit een avondje te netflixen met je vrienden én 2 zakken m&ms. Welk hormoon zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel in balans blijft? Door welk orgaan wordt dit hormoon gemaakt?

1. Insuline, gemaakt in de lever
2. Insuline, gemaakt in de alvleesklier
3. Glucagon, gemaakt in de lever
4. Glucagon, gemaakt in de alvleesklier

Je hebt net voor de lunch nog een gymles. Welk hormoon zorgt ervoor dat je glycogeen omgezet wordt in glucose, zodat er voldoende glucose is om te kunnen sporten?

1. insuline, gemaakt door de lever
2. glucagon, gemaakt in de alvleesklier
3. glucagon, gemaakt in de schildklier
4. Insuline, gemaakt in de nieren

Bij welk type diabetes maakt je lichaam vanaf je geboorte te weinig insuline?

1. diabetees type 1
2. diabetes type 2

Zuurstof gaat hier de lever in

Veel voedingsstoffen komen de lever binnen

Bloed stroomt de lever uit

Poortader

Leverader

Leverslagader

De lever breekt overtollige eiwitten af, hoe heet de stof die dan wordt gevormd?

1. Koolhydraat
2. Glucose
3. Ureum
4. Cholesterol

Wat is de juiste volgorde?

1. nieren - urineblaas - urineleider - urinebuis
2. nieren - urinebuis - urineblaas - urineleider
3. nieren - urineleider - urineblaas - urinebuis

Welk mineraal wordt in de lever opgeslagen?

1. fluor
2. calcium
3. fosfor
4. ijzer

De lever zorgt NIET voor:

1. Het filteren van het bloed
2. het maken van nieuwe eiwitten van aminozuren
3. Het afbreken van alcohol en medicijnen
4. Het afvoeren van bilirubine van versleten bloedcellen

9.3 Je huid

9.3 Leerdoelen

-Wat zijn de functies van de huid

-Hoe blijf je op temperatuur

-Hoe geneest een wondje

Hoe beschermt de huid tegen de zon (UV)

9.3 begrippenlijst

-Opperhuid(hoornlaag, kiemlaag)-Lederhuid (talg)-Onderhuids bindweefsel

-bloedvaatjes-zweetklieren-zweet-kippenvel

-propvorming-fibrinogeen-fibrinedraden-bloedstolling

-UV-straling-pigment-huidkanker-gezwel-tumor-uitzaaiing

De huid

Twee delen: opperhuid en lederhuid

Opperhuid:

• Hoornlaag:
  dode cellen, beschermt tegen uitdroging, beschadiging en ziekteverwekkers
  
• Kiemlaag:
  levende cellen (worden nieuwe cellen gevormd)
  

De hoornlaag 

(bovenste deel van de Opperhuid)

• Slijt af en wordt vanuit kiemlaag 

aangevuld.

Kiemlaag

Onderste laag van de opperhuid

• Door celdeling ontstaan hier nieuwe cellen
  
• Maken pigment aan
  
• Huidkanker ontstaat oiv UV straling
  (kiemcellen delen te snel en te vaak)
  

Lederhuid

In deze laag zitten :

• de haarvaten
• de talgklieren 
• de zenuwen
• de zintuigcellen
  (Warmte- , koude-, druk- , pijn-zintuigcellen

Pigment in kiemlaag bepaalt huidskleur

9.3 (Huis)werk

9.3: M. opdr. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,

10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20

(Samenvatten blz. 205 opdr. 8 t/m 11)  

9.4 Leerdoelen

-Hoe wordt je ziek?

-Hoe genees je?

-waarvoor krijg je koorts?

-Wat gebeurt er bij inenting?

-Wanneer schakel je de afweer uit?

-Wat doet antibiotica?

9.4 Begrippenlijst

-micro-organismen (Bacterien-schimmels-virussen)-besmetting/infectie-verkoudheid-griep-incubatietijd (symptomen)-diagnose-prognose

-afweer-witte bloedcellen-pus/etter-antistoffen-lichaamseigen-lichaamsvreemd

-Hypothalamus

-immuun-geheugencellen-actieve-immunisatie-inenting/vaccinatie-passieve immunisatie-serum

-orgaantransplantatie-donor-afstoting-afweerremmers-donorregister

Door witte bloedcellen genees je

Met 2 soorten witte bloedcellen:

• Type 1=vreetcellen omsluiten
  bacteriën en verteren ze.
  Ontstaat pus/etter (aspecifiek)
  
• Type 2=antistofcellen maken een antistof die past op de antigeen van de lichaamsvreemde cel (specifiek) 
  

0

Ziekten bestrijden

Actieve immunisatie (besmetting, vaccin)

Witte bloedcellen maken actief antistoffen

Voordeel: Voor lange tijd immuun (door geheugencellen)

Nadeel, werkt langzaam

Passieve immunisatie (Injectie met serum)

Witte bloedcellen doen niets (passief

Je krijgt antistoffen toegediend/ingespoten

Nadeel: Werkt voor korte tijd

Voordeel: werkt snel

Vaccinatie

-actief-kunstmatige immunisatie

-ziektepreventie (DKTP en BMR prik)

-werking: *inbrengen stuk of stof van de ziekteverwekker 
                      *witte bloedcellen maken antistoffen

                      *witte bloedcellen onthouden tegen welke
                         antigenen  antistoffen gemaakt zijn. 

                       * Je bent immuun

Serum inspuiten (tegengif)

-passief-kunstmatige immunisatie

-Werking: Inspuiten van antistoffen

-De witte bloedcellen maken zelf niets (passief) 

-niet immuun

Immunisatie

Leg de 4 soorten immunisatie uit in eigen woorden.

Gebruik daarbij de termen:

actieve                   natuurlijke            antistoffen

passieve                kunstmatige        antigenen

immuun

Passief of actief?

Natuurlijk of kunstmatig?

Immunisatie:

Immunisatieschema

*Witte bloedcellen maken onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemde stoffen.

*bij auto-immuunziekte: Witte bloedcellen vallen lichaamseigen cellen aan.

*Voorbeelden:             Diabetes type 1

                                        Reuma

                                        Multiple Sclerose (MS)

                                        Ziekte van Crohn

Auto-immuunziekte

Wil jij

donor 

zijn

?

9.3 en 9.4 (Huis)werk

9.3: M. opdr. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,

10,11, 12, 14, 15, 17, 19, 20 

(Samenvatten blz. 205 opdr. 8 t/m 11)  

9.4:M. opdr.2, 3, 4, 5, 6a, 7, 8, 9,

10,11, 12, 14, 13, 14, 15, 16,17, 18, 20 , 21, 22, 23

(oefening voor jezelf voor de toets: Samenvatten blz. 206 opdr. 12 t/m 15 )