2V1 Thema 1 rest BS 6: 'Ademhaling bij dieren'

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

BS 6: Ademhaling bij dieren

Kan een knuffel een kuikentje doden?

Waarom heeft een witte haai altijd zijn mond open?

Programma

- Rest BS 6 (thema 1)

-Opdracht 4 BS 6

-Toets bespreken?

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe de gaswisseling plaatsvindt bij verschillende diergroepen

nog te doen:

• Je kunt de bouw en functie van de kieuw beschrijven
• Je kunt het tegenstroomprincipe bij vissen en vogels beschrijven
• Je kunt beschrijven hoe luchtzakken bij vogels werken

Vissen

-kieuwen in de kieuwholte

bedekt met kieuwdeksels

kieuwboog -> kieuwplaatjes -> kieuwlamellen

Hoe ademen vissen dan?

In het kort:

-Nemen water in hun bek

-Bek sluit en kieuwdeksel gaat open

-Water stroomt langs de kieuwen weer naar buiten

Waarom kan gaswisseling snel plaatsvinden?

-oppervlakte van kieuwlamellen is groot

-kieuwlamellen zijn dun

--> snelle diffusie van zuurstof en koolstofdioxide moleculen = snelle gaswisseling

Filmpje ademhaling met kieuwen:

https://www.youtube.com/watch?v=bHv2HpPiJWU 

Witte haai geen kieuwdeksels

moet blijven zwemmen en houdt zijn mond open om voortdurend water door zijn kieuwen te laten stromen, sommige vissen maken een 'blub beweging'om dit te doen

Waarom zijn de kieuwen rood?

-Gevuld met netwerk van duizenden bloedvaatjes

Waarom zijn de kieuwlamellen zo dun?

-snelle gaswisseling

Het tegenstroomprincipe

-Stroomrichting bloed tegenovergesteld t.o.v. water

-mogelijk door diffusie

-> uitwisseling van stoffen gaat beter

Tegenstroomprincipe:

-https://schooltv.nl/video/kieuwen-ademhaling-bij-vissen/#q=kieuw

-https://www.youtube.com/watch?v=X4XbG7wh2Bk 

VWO

0

Vogels

-kleinere longen & geen longblaasjes

-aan de longen zitten luchtzakken

-luchtzakken groter/kleiner

Hoe werkt dat dan?

Waarom snellere gaswisseling 

dan zoogdieren?

Inademing:

-alle luchtzakken worden groter

-vanuit luchtpijp stroomt verse lucht naar achterste luchtzakken

-vanuit longen stroomt lucht naar voorste luchtzakken

Uitademing:

-lucht vanuit voorste luchtzakken via luchtpijp naar buiten

-lucht via achterste luchtzakken de longen in

-Stroomt steeds zuurstofrijke lucht langs de bloedvaatjes in de longen

-Tegenstroomprincipe zorgt voo snelle gaswisseling

Tegenstroomprincipe:

-Vogel heeft geen middenrif

-Afhankelijk van borstademhaling

-Als ribben en borstbeen niet vrij kunnen bewegen door een te harde knuffel stikt het kuikentje

Opdracht

-Maak opdracht 4 op blz 49

Eencelligen:

-Gaswisseling via celmembraan

-Celmembraan heeft groot oppervlakte voor opname O2 en afgifte CO2

-Geen ademhalingsorganen

Vissen: 

-D.m.v. kieuwen

-Water komt de bek in, de bek sluit, kieuwdeksels gaan open en via hier stroomt het water weer naar buiten

-Zuurstof wordt opgenomen in het bloed van de haarvaatjes in de kieuwlamellen (dit gaat snel door oppervlakte vergroting/dunne wanden)

-Snelle uitwisseling van stoffen d.m.v. tegenstroomprincipe

Vogels:

-Kleine longen en geen longblaasjes

-Luchtzakken worden groter/kleiner (niet de longen!)

-Tegenstroomprincipe

Inademing:

-alle luchtzakken worden groter

-vanuit luchtpijp stroomt verse lucht naar achterste luchtzakken

-vanuit longen stroomt lucht naar voorste luchtzakken

Uitademing:

-lucht vanuit voorste luchtzakken via luchtpijp naar buiten

-lucht via achterste luchtzakken de longen in

Tijd over?

Toets VC bespreken

• insecten:

-gaswisseling in de tracheeën

-dunne vertakte buizen in het lichaam

-de openingen heten stigma’s, hier komt lucht naar binnen

Afsluiting

Als je op schema wil werken:

Maak opdracht 1 t/m 9 van BS6

29 oktober -> 5 november deadline:

vwo BS 5 t/m 7 havo BS 5 t/m 8

Toets T1: 9 nov of 12 nov?

anders start T2 op 9 nov

Les donderdag in 077!

Toets bespreken