7.2 Het ancien régime

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2

Het ancien régime

Huiswerkcontrole!

Wat gaan we doen vandaag?

Stof van vorige week herhalen.

Leren hoe de Franse samenleving eruit zag vóór de Franse Revolutie.

Leren wat bedoeld wordt met verlicht absolutisme.

Oefenen met continuïteit en verandering.

Werken aan het PO.

Verlichting

1. Wat wordt bedoeld met wetenschappelijk optimisme?

• Dat mensen in staat zijn tot het ontdekken van veel nieuwe kennis.

2. Wat wordt bedoeld met rationalisme?

• Kennis verkrijgen door na te denken.

3. Hoe dachten verlichte denkers over godsdienst?

• Alle godsdiensten zijn gelijk, want je kan het niet bewijzen.

4. Hoe dachten verlichte denkers over sociale verhoudingen?

• Alle mensen zijn gelijk.

5. Noem een verlichtingsdenker en leg uit hoe hij dacht over politiek.

• Bijv. Locke: mensen hebben rechten die de overheid moet beschermen, of Montesquieu met trias politica. --> Locke was niet tegen een absolute vorst!!

Ancien régime

• Ancien régime = het bestuur vóór de democratische revoluties.
• De koning, adel en geestelijkheid hebben de macht.
• Boeren en zelfs de rijke burgers (bourgeoisie) hebben niets te vertellen.
• Adel en geestelijkheid betalen nauwelijks belasting, boeren soms wel 70%.

Oefenexamenvraag

Gebruik bron 1. In de achttiende eeuw komt het ancien régime in Frankrijk ten val tijdens de Franse democratische revolutie. De revolutionairen zouden met deze brief hun kritiek op het ancien régime kunnen ondersteunen.

2p 1. Leg uit welke kritiek op het ancien régime, die voortkomt uit een Verlicht ideaal, de revolutionairen met deze brief zouden kunnen ondersteunen.

Antwoord oefenexamenvraag

 • Uit de brief blijkt dat rang / afkomst iemands macht bepaalt / dat Lodewijk XIV een absoluut vorst is 

• wat ingaat tegen het Verlichte ideaal van gelijkheid / dat iemands positie gebaseerd moet zijn op verdiensten (en daarmee de kritiek van de democratisch-revolutionairen op het ancien régime ondersteunt)

Verlicht absolutisme

•  Sommige vorsten vonden dat de absolute vorsten hun volk niet goed behandelden.
• Frederik de Grote van Pruisen en Catharina de Grote van Rusland waren verlichte absolute vorsten.
• "Alles voor het volk, niets door het volk."
• --> Koning wél absolute macht, maar daarmee de taak om goed voor het volk te zorgen (de natuurrechten zoals vrijheid en gelijkheid beschermen).
• Persvrijheid, godsdienstvrijheid, verbod op martelen, genoeg eten.

Oefenexamenvraag

Gebruik bron 2. In deze brief portretteert Frederik van Pruisen koning Lodewijk XIV van Frankrijk als een absoluut vorst en zichzelf als een verlicht vorst.

4p 2. Leg dit uit door:

een kenmerk van het absolutisme te noemen en

aan te geven hoe dit kenmerk terugkomt in de beschrijving van Lodewijk XIV en

een kenmerk van de Verlichting te noemen en

aan te geven hoe dit kenmerk terugkomt in de ideeën van Frederik van Pruisen.

Antwoord oefenexamenvraag

• Kenmerkend voor het absolutisme is dat de koning de volledige macht heeft 

• Lodewijk XIV stond zelfs boven de grammaticaregels / Regels die voor iedereen gelden, gelden niet voor hem 

• Een kenmerk van de Verlichting is interesse in kunst/wetenschap / een andere manier van denken 

• Frederik de Grote wil kunst en wetenschap naar zijn land brengen / toegankelijk maken voor zijn volk

Continuïteit en verandering

1. Welke vormen van continuïteit zie je tussen het bestuur van Lodewijk XIV en Frederik de Grote?
2. Welke vormen van verandering zie je tussen het bestuur van Lodewijk XIV en Frederik de Grote?
3. Waarom is er in de achttiende eeuw zowel sprake van continuïteit als verandering als je kijkt naar kenmerkend aspect                           "Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)"?

Continuïteit en verandering

Continuïteit: wat blijft hetzelfde tijdens  deze periode?

Verandering: hoe was het eerst en hoe verandert dat tijdens deze periode?

Aan de slag!

Werk verder aan je PO tot het einde van de les.

Ik loop rond om vragen te beantwoorden.

Niet serieus werken = extra huiswerk.