hoofdzaken bijzaken

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Welkom

Leesvaardigheid

Hoofdgedachte, hoofdzaken, bijzaken en kernzinnen.

Nederlands

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat de hoofdgedachte, hoofdzaken, bijzaken en kernzinnen zijn.

• kun  je uitleggen hoe je hoofdzaken en kernzinnen kunt vinden.

• kun je het verschil tussen het onderwerp en de hoofdgedachte in eigen woorden uitleggen.

• kun je in teksten de hoofdgedachte, hoofdzaken, bijzaken en kernzinnen vinden

Wat is volgens jou de hoofdgedachte van een tekst?

Wat is het onderwerp van een tekst?

Het onderwerp

Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op: 

• de titel
• de eerste zin of de eerste alinea 
• een afbeelding bij de tekst 
• tussenkopjes en vetgedrukte of onderstreepte woorden in de tekst 

Energiedranken zijn rijk aan suiker en cafeïne. Dit verhoogt het risico op onder andere overgewicht, gebitsproblemen, hartproblemen en een verhoogde bloeddruk. Vooral voor kinderen is energiedrank ongezond, wegens het effect van de cafeïne. Daarnaast kan het leiden tot slaap- en angstproblemen.

Dus het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat en de hoofdgedachte van een tekst is wat de schrijver van die tekst de lezer duidelijk probeert te maken.

Hoe vind je de hoofdgedachte?

• Vraag je af wat de schrijver vertelt over het onderwerp
• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan
• Bedenk wat de tekstsoort en het tekstdoel is, de hoofdgedachte heeft daar mee te maken

Leg in eigen woorden uit wat de hoofdzaken in een tekst zijn?

Hoofdzaken

• Wat belangrijk is in een tekst.
  
  
• Hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea.
  
  
• Tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden.

Hoofdzaken

Hoe en waar vind je de hoofdzaken?

• Vaak in de eerste, de tweede en/of de laatste zin van een alinea.
• Daartussen staan vaak voorbeelden, toelichtingen of een verdere uitleg, dat zijn bijzaken.
  Denk aan een hamburger... 
  
  

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Heb ik deze zin nodig om de tekst/de alinea goed te begrijpen?
2. Wat zegt deze zin over het (deel)onderwerp?

Let op: sommige alinea's bevatten geen hoofdzaken.

Hoofdzaken (structuur)

Hoofdzaken (structuur)

Bijzaken (vulling)

Kernzinnen

• In een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak/hoofdzaken.

• Andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen. Vaak een toelichting of voorbeeld(en).
  
  

Kernzinnen – de ruggengraat van je tekst

Samen vormen de kernzinnen de ruggengraat van je verhaal.

Kernzinnen

• Een kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van de alinea.

• Soms is er geen duidelijke kernzin.
  Die moet dan zelf gemaakt worden door een zin te maken met het kernwoord/de kernwoorden.

Stappenplan

• Stap 1: bepaal het (deel)onderwerp

• Stap 2: bepaal het doel van de alinea
  

• Stap 3: zoek de belangrijkste zin
  

• Stap 4: kijk of er nog meer belangrijke zinnen zijn

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd