L1 Reageren op prikkels

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

L1 Reageren op prikkels

Wat gaan we doen

- Theorie samen herhalen

- Theorie zelf oefenen

- Flitskaarten in duo's

- Oefentoets online

VMBO 4

Leerdoelen

• Je kunt delen van het zenuwstelsel benoemen, in afbeeldingen aanwijzen en funties en werking beschrijven.
• Je kunt uitleggen dat prikkels uit de omgeving door zintuigen omgezet worden in impulsen die naar het centraal zenuwstelsel worden geleid, waardoor waarneming plaats kan vinden.
• Je kunt hormoonklieren noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functies beschrijven.

VMBO 4

Zenuwstelsel

Bestaat uit:

Centraal zenuwstelsel; grote hersenen, kleine hersenen, hersenstam en ruggenmerg

Zenuwen

Waar gaan de zenuwen heen?

Begrippen

Prikkels
Zintuigcellen
Impulsen
Zenuwen
Hersenen
Spieren/klieren

Zenuwcellen

Verzenden van impulsen gaat via zenuwcellen

Zenuwcellen bestaan uit: Cellichaam en uitlopers

Zenuwcel

Zenuwen

Meerdere impulsen via meerdere uitlopers
Die uitlopers liggen bij elkaar: vormen een zenuw
Elke uitloper is omringd door een isolerend laagje
Om een zenuw zit bindweefsel

Hersenstam

Hartslag, ademhaling, bloeddruk en temperatuur

Grote hersenen

• Waarnemingen worden verwerkt (bewust)
• Gevoelscentra
• Bewegingscentra

Kleine hersenen: coördinatie van bewegingen

Ruggenmerg

Verbind zenuwen met de hersenen, speelt rol bij reflex

Ligt in het wervelkanaal: Begint bij hersenstam, eindigt bij de lendenwervels

Bewuste reacties

De impulsen gaan langs de hersenen en worden daar verwerkt

Dit is wat anders dan bewust zijn

Sommige bewuste reacties denk je niet over na

Dat doen je hersenen zelf

VMBO 4

Reflex (en reflexboog)

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit ..

1. grote hersenen en zenuwen
2. grote hersenen, ruggenmerg
3. grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg
4. zenuwen, grote hersenen en kleine hersenen

Welke invloeden kunnen prikkels
zijn voor een organisme?

1. geluid, opgeloste stoffen in water, lopen, zien
2. zien, horen, proeven, ruiken
3. geluid, licht, opgeloste stoffen in lucht, pijn
4. zien, geluid, bewegen, opgeloste stoffen in water

Hoe verloopt een reactie op een prikkel?

1. prikkel - bewegingszenuwcel - impuls - ruggenmerg - impuls - gevoelszenuwcel - spier
2. prikkel - gevoelszenuwcel - impuls - ruggenmerg - bewegingszenuwcel - impuls- spier
3. prikkel - bewegingszenuwcel - impuls - ruggenmerg - hersenen - impuls - gevoelszenuwcel - spier
4. prikkel - gevoelszenuwcel - impuls - ruggenmerg - hersenen - impuls - bewegingszenuwcel - spier

Wat is de taak van een reflex?

1. snelle reactie op een prikkel
2. bescherming voor het lichaam op een prikkel
3. reageren op een prikkel nadat je deze jezelf bewust bent geworden
4. vertaling van een prikkel naar een impuls

Wat is de taak van een bewegingszenuwcel?

1. snelle reactie op een prikkel
2. het doorgeven van een impuls naar een volgende spier of klier
3. reageren op een prikkel nadat je deze jezelf bewust bent geworden
4. vertaling van een prikkel naar een impuls

De taak van de kleine hersenen is: ...

1. het regelen van bewegingen
2. het vastleggen van herinneringen
3. het vertalen van prikkels
4. het verwerken van impulsen

De taak van de grote hersenen is ...

1. het regelen van bewegingen
2. het vastleggen van herinneringen
3. het vertalen van prikkels
4. het verwerken van impulsen

De taak van de hersenstam is ...

1. het regelen van bewegingen
2. het vastleggen van herinneringen
3. het regelen van allerlei automatische processen in het lichaam
4. het verwerken van impulsen

Hormoonstelsel

Bestaat uit een aantal hormoonklieren

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei,
  
• ontwikkeling,
  
• stofwisseling
  
• voortplanting

Geslachthormonen vrouw

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de eierstokken
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen
  
• regelen menstruatie
  

Geslachthormonen man

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de teelballen
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)
  
• testosteron
  

De bijnier

• De bijnier ligt boven de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

Zorgt voor:

=> snellere hartslag

=> snellere ademhaling

=> meer verbranding

Dus meer energie

Eilandjes van langerhans

Regelen het glucosegehalte in het bloed (bloedsuikerspiegel)

Insuline

• Als je teveel glucose in je bloed hebt wordt insuline afgegeven. 
• insuline zorgt ervoor dat glucose als glycogeen wordt opgeslagen in de spieren en lever. Dit wordt dan bewaard voor later.
  
• De hoeveelheid suiker in je bloed is nu lager!

             glucose => glycogeen

Glucagon

• Als je te weinig glucose in je bloed hebt wordter glucagon afgegeven.
  
• Glucagon zorgt ervoor dat glycogeen wordt omgezet in glucose.
  
• De hoeveelheid suiker in je bloed wordt hoger.
  

          glycogeen => glucose

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die afkomstig zijn van spiercellen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

Hoe heet het mannelijk groeihormoon?

1. Testosteron
2. Insuline
3. Oestrogeen
4. Melatonine

Als de glucoseconcentratie in je
bloed te laag is, wordt....

1. minder glucagon afgegeven
2. meer glucagon afgegeven
3. meer insuline afgegeven
4. minder insuline afgegeven

Welke stoffen worden gemaakt
in de Eilandjes van Langerhans die de bloedsuikerspiegel regelen?

1. Glycogeen en glucagon
2. Insuline en glycogeen
3. Insuline en glucagon
4. Insuline en glucose

Welk hormoon produceren de zaadballen?

1. oestrogeen
2. testosteron
3. adrenaline
4. insuline

Hoe heet het slaaphormoon dat bepaalt hoe laat je s' avonds slaap krijgt?

1. Neuronen
2. Melatonine
3. De hypofyse
4. Het groeihormoon

Adrenaline wordt gemaakt in

1. alvleesklier
2. schildklier
3. hypofyse
4. bijnieren

Als het glucosegehalte te laag
wordt, gebruikt ons lichaam een reserve stof. hoe heet deze stof?

1. Glucose
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Adrenaline

1. Het hormoonstelsel regelt processen in het lichaam
door hormonen af te geven

2. Het zenuwstelsel regelt processen in het lichaam door impulsen

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Aan de slag

- Lezen samenvatting biologiepagina.nl: vmbo 3, H regeling.

- Oefenen online: de onderdelen met een vraagteken (nog niet de oefentoets!!!).

- Extra: filmpjes kijken biologie met Joost

- Afsluiting: oefenen begrippen in duo's en maken online oefentoets regeling.

VMBO 4