HC. 3.2. Nederland 1978-2008

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC 3.2. Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederlandtussen 1978-2008?

Deze les:

• WWW TV 10
• deel uitleg HC 3.2
• pauze
• Uitleg HC 3. 2 Nederland 1978-2008 

Kenmerkende aspecten

45 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

47 De eenwording van Europa

48 De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

49 De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen

Welk Woord moet Weg?

1. DDR
2. communisme
3. BRD
4. Polen

Welk Woord moet Weg?

1. Trumandoctrine
2. Vietnamoorlog
3. Brezjnevdoctrine
4. Marshallhulp

Welk Woord moet Weg?

1. EU
2. NAVO
3. EEG
4. Warschaupact

Welk Woord moet Weg?

1. verzuiling
2. secularisatie
3. verzorgingsstaat
4. consumptiemaatschappij

Welk Woord moet Weg?

1. pluriform
2. segregatie
3. assimilatie
4. integratie

Deze les:

+ examenvraag HC 3.1.

+ Uitleg deel HC 3.2.

Wat wordt bedoeld met de Verzorgingsstaat?

De Nederlandse schrijver Kees van Kooten (1941) zei over de jaren 1960: "De parka [jas] moest je hebben. Die had van die hoge schuine zakken. Daar hoorde een bepaald loopje bij. Met de handen bovenin de loopzakken en daar droeg je dan suède laarzen bij. Dat vonden je ouders natuurlijk verschrikkelijk, zoals het hoort."

Kees van Kooten beschreef een sociaal-cultureel veranderingsproces in de tweede helft van de twintigste eeuw.

2p Leg uit welk veranderingsproces dit is.

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

Kees van Kooten beschreef het ontstaan van jongerencultuur door te zeggen dat jongeren zich een nieuwe/eigen kledingstijl aanmaten / expres wilden afwijken van die van hun ouders.

Opmerking

Als in het antwoord wordt ingegaan op de toenemende welvaart, worden geen scorepunten toegekend (omdat dit geen sociaal-cultureel veranderingsproces is).

Kabinet onder Ruud Lubbers

Het Poldermodel

Nederlands stelsel waarin regelmatig overleg plaatsvindt tussen overheid en werkgevers- en werknemersorganisaties om tot afspraken te komen over zaken als lonen, premies, toeslagen, vergoedingen, arbeidstijden enzovoort.

Liberalisering:

• kleinere rol overheid
• Algemene Wet Gelijke Behandeling ( Wet van 2 maart 1994, ter bescherming tegen discriminatie op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat) 
• gedoogbeleid softdrugs

Welk begrip hoort níet bij liberalisering en individualisering?

1. geleide loonpolitiek
2. legalisering euthanasie
3. ontzuiling
4. Algemene Wet Gelijke Behandeling

Toename Europese Samenwerking

• Onder voorzitterschap van NL: Verdrag van Maastricht (1992/1993); basis voor de Europese Unie en invoering EURO (in 2002) 

Tot in de jaren '80           NL als gidsland (voorbeeld met bv verzorgingsstaat, vrijheden, wederopbouw)

Vanaf jaren '90         Rol NL kleiner op wereldpolitiek door NAVO en EU

Geef aan aantal oorzaken van globalisering

Deze les:

• uitleg deel HC 3.2. en examenvragen
• Opdracht TweevoorTwaalf HC 3 maken en bespreken

Hoe is liberalisering zichtbaar in de maatschappij?

Jeugdcultuur vanaf '80:

jaren '80: Punkers en Krakers --> 

verzet tegen bestaande orde

(reactie op economische crisis)

jaren '90: Gabbers, skaters, alto's, rap/hiphop 

In 2005 schrijft Thera van Osch in de nieuwsbrief van de stichting Zij/Hij in beeld:

Gangsta rap is een muzikale subcultuur die een criminele, gewelddadige en vrouwonvriendelijke levensstijl van drugdealers, straatbendes en pooiers verheerlijkt. Kinderen en jongeren worden al vanaf heel jonge leeftijd

overstelpt met ranzige clips die gangsta rap dag-in-dag-uit verspreiden via de muziekstations van MTV, the Box en TMF. Gangsta rappers dragen het beeld uit dat je met crimineel geweld en drugshandel een leven van glitter en

glamour kunt bereiken. Omringd door zwoele vrouwen lopen ze rond in dure merkkleding, behangen met overdadige sieraden. Ze rijden doelloos rond in luxe auto's of drinken champagne in exotische villa's met zwembaden. (…) Sinds kort begint de gangsta rap ook door te dringen in videospelletjes. De gangster rapper "50 Cent" is inmiddels al verheven tot hoofdrolspeler in een nieuwe gewelddadige videogame. Hierdoor kunnen kinderen en jongeren zich nog beter inleven in het vunzig gedrag van de macho, die met misdaad en

geweld de top bereikt en een luxeleven kan leiden.

Thera van Osch waarschuwt Nederlandse ouders voor gangsta rap en voor de digitale revolutie.

3p Toon dit aan door:

- uit te leggen dat de boodschap van gangsta rap, zoals Thera van Osch die weergeeft, verschilt van de oorspronkelijke boodschap van rapmuziek die ontstond in de Verenigde Staten en

- aan te geven welke waarschuwing Van Osch geeft over de gevolgen van de digitale revolutie.

maximumscore 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De boodschap van gangsta rap is volgens Thera van Osch dat een

crimineel leven loont / dat het leven draait om geld en luxe, terwijl de oorspronkelijke rapmuziek zich verzet tegen racisme tegenover

Afro-Amerikanen 2

• Van Osch waarschuwt dat door de ontwikkeling van digitale platforms als MTV en videogames jongeren/kinderen steeds makkelijker worden bereikt / de boodschap steeds sneller wordt verspreid / ouders minder invloed hebben op wat de jeugd bekijkt 1

Opmerking

Alleen als bij de eerste deelvraag wordt ingegaan op de boodschap van

zowel de oorspronkelijke rapmuziek als die van de gangsta rap, worden

scorepunten toegekend.

Moord op Pim Fortuyn 2002

nos.nl

Jaren '50

Jaren '60 - '70

Jaren '90 - '00

Wederopbouw

verzuiling

polarisatie

gemeenschap

Flower Power

secularisatie

Digitale revolutie

verzorgingsstaat

Poldermodel

Deze les

+ herhaling en uitleg HC 3.2.

+ oefentoets HC 3 Nederland

Wat wordt bedoeld met polarisatie?

Wat gebeurde er op 11 september 2001? Kan je daar ook een aantal gevolgen van geven?

Het bedrijf Verkade in Zaandam, bekend van de productie van koekjes en chocolade, had veel vrouwelijke werknemers, waardoor de uitdrukking 'de meisjes van Verkade' een begrip werd in Nederland. Hieronder staan vier gegevens uit de geschiedenis van Verkade vanaf 1945, in chronologische volgorde:

1 De 'meisjes van Verkade' gingen in staking omdat ze vonden dat ze te weinig verdienden, terwijl de prijzen van het levensonderhoud wel stegen.

2 De fabriek opende als eerste een bedrijfscrèche, waar de kinderen van 'meisjes van Verkade' werden opgevangen.

3 Uit onderzoek bleek dat steeds meer scholieren uit de Zaanstreek werkten als 'meisjes van Verkade' om met hun loon een vakantie naar het buitenland te kunnen betalen.

4 Ondanks de stijgende productie van koekjes en chocolade, viel de vraag naar arbeidsters voor de verpakkingslijnen sterk terug, waardoor er een einde kwam aan het werk voor de 'meisjes van Verkade'.

 

Deze gegevens (1 t/m 4) passen bij ontwikkelingen in Nederland in de tweede helft van de twintigste eeuw. Hieronder staan vijf ontwikkelingen (a t/m e), in willekeurige volgorde:

a de automatisering in de industrie

b de geleide loonpolitiek van de rooms-rode regeringen

c de toenemende westerse welvaart

d de voortschrijdende emancipatie van vrouwen

e de wederopbouw

2p Geef per gegeven de ontwikkeling aan die daar het best bij past. Noteer alleen de cijfers en de daarbij passende letters.

 

Let op: er blijft één ontwikkeling over. 

 maximumscore 2

 

De juiste combinaties zijn:

1 - b, 2 - d, 3 - c, 4 - a

indien vier combinaties juist 2

indien drie combinaties juist 1

indien minder dan drie combinaties juist 0