4.1 Eigen keuzes maken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

§4.1 Eigen keuzes maken

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

B

Jeugdculturen

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

C

Individualisering

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

Begrippen:

• jeugdcultuur

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

B

Jeugdculturen

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

C

Individualisering

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

Begrippen:

• jeugdcultuur

Welke jeugdculturen kennen jullie?

§4.1 Eigen keuzes maken

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit
A: Leven in zuilen

Verzuiling - 1880

Een verdeling van de samenleving in groepen (‘zuilen’) met een eigen politieke of godsdienstige overtuiging.

-> protestanten, katholieken, socialisten en liberalen 

Katholieken en socialisten deden hetzelfde.

Liberalen waren eigenlijk tegen, maar werden zo ook een eigen groep.

Verzuiling - 1880

Oorzaak: leiders van protestantse kerken willen hun mensen beschermen tegen 'slechte' invloeden. 

Eigen: voetbalvereniging, krant, school, politieke partij, vakbond.

Je deed alles binnen je eigen zuil:

boodschappen

tv-kijken 

krant lezen

Verzuiling - 1880

Verzuiling zorgt voor een bepaalde mentaliteit :

• gehoorzamen aan de leiders
• kinderen luisteren naar ouders/leraren
• sterke sociale controle

Gevolg: mensen gedragen zich hetzelfde

De Voetbal Vereniging Sint Bavo (VVSB), een rooms-katholieke voetbalclub. Op het dak van het clubhuis staat: ‘Rooms in alles’. (Foto uit 1935.)

De Voetbal Vereniging Sint Bavo (VVSB), een rooms-katholieke voetbalclub. Op het dak van het clubhuis staat: ‘Rooms in alles’. (Foto uit 1935.)

Tijdens Tweede Wereldoorlog

• Men was vooral Nederlander
• Bezetter verbood kranten, radio, politiek

Na de oorlog terug naar het oude. 

Behalve de jongeren....

§4.1 Eigen keuzes maken

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit
B: Jeugdculturen

Verandering vanaf eind jaren 1950:

• Lonen omhoog, welvaart stijgt
• Jongeren langer naar school

Gevolg:

• Jongeren zitten meer bij elkaar
• Invloed op elkaars gedrag

Gevolg:

• Woord ouders niet langer wet
• Jongeren maakten eigen keuzes
• Jongeren ontwikkelden eigen waarden en normen

• ontstaan jeugdculturen: eigen stijl en mentaliteit van een groep jongeren. Kleding, kapsel, muziek. 

Nozems

• Eind jaren 50
• Werkende jongens uit steden
• Kenmerken: brommer, leren jack, spijkerbroek, vetkuif
• Willen genieten van hun vrijheid.

En de meiden?

• Petticoats (wijde rokken)
• Hoog opgestoken kapsels  

Provo's

• Midden jaren 1960
• Hoger opgeleide jongeren
• Ze provoceerden het gezag
  (= uitdagen / uitlokken)
• Willen samenleving en politiek veranderen
• Eisten inspraak in samenleving maar ook op scholen/ universiteiten
• Maakten zich sterk voor het recht om te demonstreren (was destijds verboden)
• Streden voor het verbeteren van het milieu. 

Hippies

• Eind jaren 60
• Lief zijn voor elkaar
• Waren tegen milieuvervuiling, oorlog en kernwapens
• Herkenbaar aan: kleding met veel kleuren, bloemen en parelkettingen. Lang haar
• Woonden in communes / gekraakte panden

Urban, R&B, Hiphop

• Afro-Amerikaanse gemeenschap
• De samenleving een spiegel voorhouden
• Emancipatiebeweging vanuit de ghetto's

Altos, Grunge

• Hippies, zonder hippie idealen
• Anders zijn dan de rest, vooral in kleding
• Pessimisme

Gabbers

• Nederlandse jongerencultuur: Rotterdam, 1990
• Kale hoofden, trainingspakken en Nikes
• Uitlaatklep na het harde werken

Bestaan jeugdculturen nog steeds?

Welke jeugdculturen zijn nu populair?

Wat is verzuiling?
Geef aan welke vier zuilen er waren.

Noem een jeugdcultuur van de jaren 50 en 60.

Geef een kenmerk van deze jeugdcultuur

Zelfstandig werken

Wat: Werken uit het werkboek paragraaf 4.1 (blz

Op welke manier: Zelfstandig en op fluistertoon

Uitkomst: Opdrachten gemaakt in het werkboek

Klaar? Verder werken aan deel a en deel c uit het werkboek

Hulp? Steek je hand op voor extra uitleg