H4 - §4.4 & 4.5 Veiligheid & Toepassingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Welkom in de les

Vandaag:

• terugblik §4.3
• lesdoelen §4.4  & 4.5
• instructie §4.4 & 4.5
• maken opgave uit het boek 
• afsluiting les

 

Vragen §4.3

Terugblik §4.3

Wat doen botten vooral met röntgenstraling?

1. Doorlaten
2. Absorberen
3. Terugkaatsen

Zwak ioniserende straling is

1. Ultra violette straling
2. Infra rode straling
3. Röntgenstraling
4. Radioactieve straling

Welke kernen vallen spontaan uit elkaar?

1. Stabiele kernen
2. Instabiele kernen

Als de halfwaardetijd verstreken is, is de hoeveelheid straling verdubbeld

1. Waar
2. Niet waar

Welke soort straling bestaat niet?

1. alfastraling
2. bètastraling
3. gammastraling
4. deltastraling

Je leert ...

• §4.4 - welke risico's er zijn bij het werken met straling
• §4.4 - hoe je risico's zo klein mogelijk kunt behouden

• §4.5 - hoe je nuttig gebruik maakt van straling

Werken met ioniserende straling

In veel beroepen wordt gewerkt met stoffen die ioniserende straling uitzenden

Gevaren van straling

Hoge dosis:                          Onmiddelijk overlijden

Iets minder hoge dosis:  Na enkele dagen of weken word je                                                                ernstig ziek 

Lage dosis:                            Verhoogde kans op kanker

Beschermen tegen straling

De cellen van je lichaam moeten beschermd worden tegen straling. 

Voor UV straling kun je simpelweg een zonnebrand gebruiken, maar sterkere straling heeft een betere bescherming nodig. 

Röntgenstraling wordt tegengehouden door lood bijvoorbeeld. 

Voorzorgsmaatregelen

Tijd :                    zo kort mogelijk

Afstand:            zo ver mogelijk tot de stralingsbron.

Afscherming: een schild van lood geeft goede bescherming.

Insluiting:         Verpakt stralingsbronnen in gesloten 
                              systemen die de straling binnenhouden.

ALARA is een afkorting voor ‘As Low As Reasonably Achievable’, 'zo laag als redelijkerwijs mogelijk'

De activiteit van een radioactieve bron hangt af van:

• de hoeveelheid radioactieve stof;

• de halfwaardetijd.

Voorzorgsmaatregelen

ALARA is een afkorting voor ‘As Low As Reasonably Achievable’, 'zo laag als redelijkerwijs mogelijk'

 
Bovendien dragen stralingswerkers een stralingsbadge.

De stralingsbadge houdt bij hoeveel ioniserende straling de werker  in totaal heeft ontvangen tijdens het dragen van de badge.

Is de hoeveelheid boven de veilige waarde zit, dan mag de stralingswerker een tijd lang niet meer met ioniserende straling werken.

Bestraling van buitenaf

Bestraling

• alfastraling wordt door de huid geabsorbeerd
• bètastraling gaat enkele mm de huid in
• gammastraling bereikt de diepliggende organen

Besmetting  / inwendige straling

• Inademen van radioactieve stoffen
• Drinken van radioactief besmet water
• Eten van radioactief besmet voedsel

Bij inwendige bestraling zijn alledrie de soorten straling heel gevaarlijk.

Radioactief afval

4.5 Toepassingen

Scanapparaten

• CT-Scan - röntgen straling
• MRI-Scan - Magnetische resonantie van water
• PET-Scan - ziet een radio actieve tracer

CT = Computer Tomografie
MRI = Magnetic Resonance Imaging
PET = Positron Emissie Tomografie

Welke afbeelding hoort bij welke Scan?

CT-scan

MRI-scan

PET-scan

CT-scan

• CT-Scan - röntgenstraling

MRI-scan

MRI-Scan - Magnetische resonantie van water

PET-scan

PET-Scan - ziet een radio actieve tracer

Tracers

Een tracer is een radioactieve stof die in je 

lichaam wordt gespoten en die processen 

in het lichaam zichtbaar maakt.

Radioactief jodium wordt gebruikt om 

organen en tumoren zichtbaar te maken

Bestraling

Uitwendige bestraling:

Inwendige bestraling:

Medische en niet-medische toepassingen van straling

• Ontsmetten van voedsel (tegen schimmel, insecten en bacteriën)
• Steriliseren (mondkapjes)
• Meten van diktes, controleren van lassen
• Bestuderen van schilderijen

Wat weet je al???

Welkom in de les

Vandaag:

• terugblik §4.3
• Lezen §4.4  
• maken opgave uit het boek 
• afsluiting les

 

Met welk materiaal kan je jezelf beschermen tegen gammastraling?

Met dit ben je MINDER goed beschermd tegen straling

1. Meer afstand
2. Minder Tijd
3. Meer tijd
4. Meer afschermmateriaal

Na inwendige bestraling van een tumor ben je

1. bestraald
2. besmet
3. beide
4. geen van beide

Wat is een tracer?

1. Een morfinemedicatie
2. Een slaapmedicatie
3. Een radioactieve merkstof

Bij medisch onderzoek wordt soms een tracer gebruikt.

Een goede tracer:

1. zendt alfastraling uit en heeft een kleine halfwaardetijd.
2. zendt gammastraling uit en heeft een kleine halfwaardetijd.
3. zendt alfastraling uit en heeft een grote halfwaardetijd.
4. zendt gammastraling uit en heeft een grote halfwaardetijd.

Gammastraling

Alfastraling

Betastraling

Groot doordringend vermogen

Klein doordringend vermogen

Bijna geen doordringend vermogen

 α,

β

γ

Aan de slag!

Lezen §4.5 blz 265-268

Klaar !

Maak de opdrachten op blz 

kies eventueel uit:

⨀ - route

✱ - route

Zs

Aan de slag!

Maak de opdrachten op blz 269-273

kies eventueel uit:

⨀ - route

✱ - route

Zs

Na uitwendige bestraling van een tumor ben je

1. bestraald
2. besmet
3. beide
4. geen van beide

Een patiënt wordt niet radioactief bij

1. gebruik van een tracer
2. bestraling van buitenaf
3. bestraling van binnenuit

Je kunt...

• uitleggen welke bescherming een loodschort geeft tegen ioniserende straling;
• herkennen en benoemen hoe je veilig werkt met ioniserende straling;
• het verschil aangeven tussen bestraling en besmetting;
• manieren noemen om radioactief afval veilig op te bergen;
• benoemen welke straling een CT-scan, PET-scan en MRI-scan gebruikt;
• uitleggen hoe radioactieve tracers werken;
• uitleggen wat het verschil is tussen uitwendige en inwendige bestraling;
• medische- en niet medische toepassing van straling noemen.

Ja, dat kan ik!

😒🙁😐🙂😃